Διονύσιος Κορίνθου
Ο Διονύσιος Κορίνθου είναι Άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του δευτέρου αιώνα στον εκκλησιαστικό χώρο[1]. Άκμασε επί εποχής Μάρκου Αυρηλίου (160-180)[2] και πιο συγκεκριμένα μετά το μέσο, αφού ο Ηγήσιππος περί το 165 μας αναφέρει ως επίσκοπο Κορίνθου κάποιο Πρίμο[3]. Υπήρξε επίσκοπος Κορίνθου, όμως οι πληροφορίες που διασώζονται για το βίο του είναι ελάχιστες[4].
Το έργο του
Ο Διονύσιος χαρακτηρίζεται ως προσωπικότητα οικουμενικού κύρους[5][6] με ιδιαίτερα χαρίσματα και μετριοπάθεια. Είναι χαρακτηριστικό πως η γνώμη του εζητήτο από πολλές εκκλησίες της εποχής του, γι αυτό και οι επιστολές του βρήκαν ευρεία διάδοση[7]. Οι επιστολές αυτές είναι μάλιστα γνωστό πως νοθεύονταν από εχθρούς και αιρετικούς. Τελικά απωλέσθηκαν, με αποτέλεσμα να μην έχουμε μία σαφή εικόνα της θεολογικής του πραγματείας, αλλά διασώθηκαν μερικά αποσπάσματα και τα ονόματα οκτώ επιστολών, χάρη στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευσέβιου[8].
- Προς Λακεδαιμονίους: Αποτελεί είδος ορθόδοξου κατηχήσεως με κύριο θέμα την ειρήνη και την ενότητα της Εκκλησίας, που ταρασσόταν από αιρετικούς.
- Προς Αθηναίους: Είναι μία ενισχυτική επιστολή υπέρ των πιστών, βάση της ευαγγελικής διαγωγής, καθώς όπως διαφαίνεται από την επιστολή, μετά το διωγμό του επισκόπου Πουπλίου είχε καμφθεί το ηθικό των Αθηναίων. Μέσα στην επιστολή μνημονεύεται ο Κοδράτος, πιθανώς ο απολογητής, καθώς και ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, ως πρώτος επίσκοπος Αθηνών,.
- Προς Νικομηδείας: Επιστολή με σκοπό την καταπολέμηση του Μαρκίωνος.
- Προς Εκκλησίας Γορτύνης και τα λοιπάς παροικίας της Κρήτης: Επαινεί τον επίσκοπο της περιοχής Φίλιππο και προτάσσει την προφύλαξη από τους αιρετικούς.
- Προς Εκκλησία Αμάστρεως και τας λοιπάς παροικίας του Πόντου: Εκθέτει με βάση τη βίβλο, απόψεις περί γάμου και αγνείας και προτρέπει να γίνονται ευμενώς δεκτοί οι πιστοί που προέρχονται από οποιαδήποτε πλάνη ή σφάλμα.
- Προς Κνωσσίους: Προτρέπει στον τοπικό επίσκοπο Πινυτόν να μην επιβάλλει βαριά φορτία αγνείας στους πιστούς, αναγνωρίζοντας την ασθένειά τους. Η άποψη αυτή φέρεται πως δεν άρεσε πολύ στον Πινυτόν, με αποτέλεσμα να του απαντήσει.
- Προς Ρωμαίους: Αποτελεί τη μεγαλύτερη σε εύρος διασωθείσα επιστολή. Αποστέλλεται στον επίσκοπο Σωτήρα και προτρέπει την εκκλησία της Ρώμης να ευεργετεί τους απανταχού χριστιανούς όπως θέλει το αρχαίο έθος. Μνημονεύει επίσης τη νοθεία των επιστολών του, το κύρος των επιστολών του Κλήμεντος Ρώμης καθώς και ως ιδρυτές των εκκλησιών Ρώμης και Κορίνθου, τους Πέτρο και Παύλο.
- Προς Χρυσοφοραν: Απευθύνεται σε γυναίκα την οποία νουθετεί προς την πνευματική ζωή
Πρέπει να τονιστεί ότι οι επτά πρώτες καλούνται και καθολικές. Η μνήμη του Αγίου εορτάζεται στις 29 Νοεμβρίου.
Η αξία της συνεισφοράς του
Η παρουσία του Διονυσίου κατά το β΄ αιώνα θεωρείται ως υπέρβαση του Απολογητικού πνεύματος και ως επανεύρεση του κλίματος του Ιγνάτιου, συνάμα δε ως προετοιμασία για τη θεολογία του Ειρηναίου[9]. Ο Διονύσιος κατά την εποχή του αντιμετωπίζει τρία πολύ μεγάλα προβλήματα. Τις τάσεις των εγκρατιτών εναντίον του γάμου, την αντιμετώπιση των ζητημάτων της επιστροφής των πεπτοκότων και αμαρτανόντων, καθώς και τη νόθευση των ευαγγελίων και του κανόνα της αλήθειας. Η απάντηση του Διονυσίου στα προβλήματα αυτά υιοθετήθηκε από όλες τις εκκλησίες ειδικά από τον τρίτο αιώνα και μετά[10]. Η παρθενία είναι προαιρετική και ο γάμος ιερός. Όσοι μετανοούν πρέπει να γίνονται δεκτοί στους κόλπους της εκκλησίας, ενώ ο κανόνας του Μαρκίωνος είναι ψευδής. Έτσι μάλιστα ο Διονύσιος γίνεται ο πρώτος θεολόγος του Κανόνα. Η στάση αυτή του Διονυσίου, του απέδωσε σημαντικό κύρος στην εκκλησιαστική πραγματικότητα, με αποτέλεσμα οικουμενική αναγνώριση και ασυνήθιστη εμπιστοσύνη των εκκλησιών στο πρόσωπό του[11]. Το γεγονός αυτό μάλιστα διαφαίνεται και από την κίνηση της εκκλησίας τη Ρώμης και δη του επισκόπου Σωτήρος να απευθυνθεί προς Αυτόν. Ο Ευσέβιος μάλιστα τον χαρακτηρίζει ως άνδρα με αίσθημα γενικής ευθύνης[12], που τον οδηγεί στο πρωτείο της αλήθειας. Το πρωτείο αυτό όμως εννοείται ως θείο μυστήριο και δεν έχει σχέση με πρωτείο δικαιοδοσίας ή εξουσίας. Αντιθέτως, στην ουσία το αναιρεί[13].
Υποσημειώσεις
- ↑ Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία, σελ. 267
- ↑ Ευσέβιος Χρονικό, Helm 2, 172. Ιερώνυμος De viris illustribus 27
- ↑ Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 658
- ↑ Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 658
- ↑ Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 658
- ↑ Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία, σελ. 267
- ↑ Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 658
- ↑ Εκκλησιαστική Ιστορία 4, 23
- ↑ Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία, σελ. 268
- ↑ Στ. Παπαδόπουλος, ενθ.αν., σελ. 268
- ↑ ο.π.
- ↑ Εκκλησιαστική Ιστορία 4, 23, 6
- ↑ ο.π., σελ. 269
Βιβλιογραφία
- Παναγιώτης Χρήστου, "Ελληνική Πατρολογία", Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2005.
- Στυλιανός Παπαδόπουλος, "Πατρολογία", Έκδοση Ιδιωτική, Αθήνα 2000.