Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Αθηναγόρας ο Αθηναίος"

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
μ (Η Αθηναγόρας Αθηναίος μετονομάστηκε σε Αθηναγόρας ο Αθηναίος)
(επεξεργασία - απλοποίηση - προσθήκες)
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
−
'''Αθηναγόρας Αθηναίος απολογητής.''' Κατά τους χρόνους του Μάρκου Αυρηλίου και του υιού αυτού Κομμόδου (161-180) ήκμασεν έτερος απολογητής ο Αθηναγόρας<ref>Τα έργα του Aθηναγόρα εν Β.Ε.Π.Ε.Σ. τόμ. 4, σ. 282-331 και βιογραφικά μετά βιβλιογραφίας αυτόθι σ. ι79 - 81 και παρά Altaner σ. 98-99.</ref> «Αθηναίος φιλόσοφος χριστιανός», ως καλείται εν τω αρχέτυπο, του κωδικός των έργων του, τα οποία δεν μνημονεύονται, ως και ό ίδιος υπό ουδενός εκκλησιαστικού  συγγραφέως ούτε του Ευσεβίου εξαιρουμένου, πλην του Μεθοδίου του Ολύμπου (311).
+
O [[Αθηναγόρας ο Αθηναίος]]<ref>Τα έργα του ''Aθηναγόρα'' βρίσκονται στις εκδόσεις: ''ΒΕΠΕΣ'', 4, 282-331 και PG 6, 889-1024.</ref> ήταν χριστιανός [[Απολογητές|Απολογητής]] ο οποίος άκμασε το β΄ μισό του 2ου αιώνα, εποχή κατά την οποία ρωμαίος αυτοκράτορας ήταν ο ''Μάρκος Αυρήλιος'' (161-180), ενώ ένα μέρος των κρατικών υποθέσεων είχε ανατεθεί και στο γιο του, Κόμμοδο.
  
−
Του Αθηναγόρα σώζονται: α) Πρεσβεία περί Χριστιανών, ήτοι απολογία προς τον Μάρκον Αυρήλιον και τον υίόν του (177 μ. Χ.), εν η απο¬κρούει ως συκοφαντικός και ως ψευδείς τας κατά των χριστιανών κατηγορίας ε π! αθεΐα (κεφ. 4-31), θυεστείοις δείπνοις και οιδιποδείοις μίξεσιν (32-36). Ταύτας χαρακτηρίζει ως διαβολάς, οι οποΐαι εάν αλήθευαν θα ήτο δεδικαιολογημένον να τους θανάτωση «συν γυναιξί και παισί προρρίζους».
+
Σύμφωνα με την επιγραφή του έργου, ''Πρεσβεία περί Χριστιανών'', ''Αθηναγόρου Αθηναίου, φιλοσόφου χριστιανού'', καταγόταν πιθανότατα από την Αθήνα, όπου σπούδασε φιλοσοφία. Βασικά στοιχεία για το πρόσωπο, τη μόρφωση και το έργο του αντλούμε από τα δύο έργα του, που διασώθηκαν σε κώδικα του 914: ''"Πρεσβεία περί Χριστιανών"'' και ''"Περί αναστάσεως νεκρών"'', τα οποία όμως δεν μνημονεύονται, όπως και ο ίδιος, από κανένα [[Εκκλησιαστική γραμματολογία|εκκλησιαστικού συγγραφέα]], πλην του [[Μεθόδιος Ολύμπου|Μεθοδίου Ολύμπου]] († 311), μια αναφορά του [[Επιφάνιος Κύπρου|Επιφανίου Κύπρου]] (''Πανάριον'' 64,20,21) και αργότερα του [[Φώτιος Α΄ ο Μέγας|Μεγάλου Φωτίου]] (''Βιβλιοθ''. Κώδ. 243, σ. 293Β).
  
−
Ό Άθηναγόρας διαμαρτύρεται, διότι ενώ πάντες λατρεύουσιν δ',τι «αν θέλωσιν άνθρωποι και μυστήρια», ως π. χ. οί Αθηναίοι «Έρεχθεΐ Ποσειδώνι θύει και Αγραύλω Αθηναίοι και τελετάς και μυστήρια Αθηναίοι άγουσι και Πανδρόσω», ό δε Λακεδαιμόνιος «Αγαμέμνονα Δία», οι δε Αιγύπτιοι και αίλουρους» και εν γένει ουδείς φοβείται «δίκην» «καν γελοία η» οι χριστιανοί διώκονται «επί μόνω ονόματι», καίτοι ευσεβέστατα διάκεινται «προς τε το θείον και την βασιλείαν». Δια την ηθικότητα των χριστιανών εξαίρει οτι δεν παρίστανται εις θηριομαχίας και οτι θεωροΰσι τον β' γάμο «ευπρεπή μοιχίαν» (πρβλ. 32-33).
+
==Έργα==
−
Το 2ον σωζόμενον έργον είναι το «περί Αναστάσεως νεκρών», το οποίο θεωρείται ως το άριστον γραφέν παρά τοις αρχαίοις περί του θέματος. Εν αιτώ αποκρούων τας ενστάσεις των εθνικών δεικνύει πως η ανάστασις είναι δυνατή εκ της παντοδυναμίας του Θεού (1-10), ζητεί δε ν' απόδειξη ταύτην εύλογον και λογικώς αναγκαία δια των συλλογισμών" 1) ότι ό προορι¬σμός παντός λογικού όντος είναι «η εν αφθαρσία διαμονή», 2) η σύστασις του άνθρωπου εκ σώματος και ψυχής απαιτεί και την εν τη μελλούση ζωή συνύπαρξιν των δύο τούτων συστατικών (κεφ. 15), ίνα 3) συναπολαύση η συντιμωρηθή μετ' αυτής (κεφ. 22), ό δε 4) προορισμός του ανθρώπου μη εκπληρούμενος εν τω κόσμω τούτω δεν δύναται παρά να εκπληρωθή εν τω μέλλοντι κόσμω (κεφ. 24).
+
*Στο έργο ''"Πρεσβεία περί Χριστιανών"'' (περ. 177 μ.Χ.), ο ''Αθηναγόρας'' αποκρούει ως συκοφαντικές και ψευδείς τις κατηγορίες κατά των χριστιανών για αθεΐα  (κεφ. 4-31), για ανθρωποθυσιαστικά δείπνα και αιμομειξίες (32-36). Όπως ο ίδιος λέει, αν αυτά ήταν πράγματι άληθεια, τότε θα ήταν δικαιολογημένη ακόμη και η ολοκληρωτική εξόντωσή τους (''"συν γυναιξί και παισί προρρίζους"''). Ο Αθηναγόρας διαμαρτύρεται, διότι ενώ όλοι, Αθηναίοι, Λακεδαιμόνιοι, Αιγύπτιοι, λατρεύουν τους θεούς της επιλογής τους, χωρίς κανείς τους να φοβάται μήπως συρθεί σε δίκη ''"καν γελοία ή"'', οι χριστιανοί διώκονται μόνο επειδή ονομάζονται ''"χριστιανοί"'', παρ' όλο που είναι πάντα ευσεβείς απένταντι ''"προς τε το θείον και την βασιλείαν"''. Εξαίρει τους [[Χριστιανισμός|Χριστιανούς]] για την ηθική τους, εξαιτίας της οποίας δεν παρίστανται στις θηριομαχίες ενώ θεωρούν τον δεύτερο γάμο ως ''"ευπρεπή μοιχίαν"'' (πρβλ. 32-33).
  
−
Ο Αθηναγόρας θεωρείται ως εξαίρετος της περί τριάδος διδασκαλίας θιασώτης προ της Νικαίας, επιχειρεί δε την περί ενότητας διδασκαλίαν να κατάδειξη φιλοσοφικώς (Πρβλ. κεφ. 8). Διέκειτο ευμενώς προς τον Πλατωνισμόν.
+
*Το άλλο σωζόμενο έργο είναι το ''"περί Αναστάσεως νεκρών"'', μία φιλοσοφική απολογία υπέρ του θεμελιώδους αυτού Χριστιανικού δόγματος, χωρίς όμως το παραμικρό έρεισμα στην [[Αγία Γραφή]]. Στο εξαιρετικό του κείμενο, αποκρούει τις ενστάσεις των εθνικών (ειδωλολατρών) και προσπαθεί να δείξει ότι η [[Ανάσταση]] είναι δυνατή δεδομένης της παντοδυναμίας του Θεού (1-10). Προσπαθεί μάλιστα να απόδειξει ότι η [[Ανάσταση]] είναι εύλογη και αναγκαία με βάση τους συλλογισμούς:
  
−
Ο Αθηναγόρας διακρίνεται των άλλων απολογητών δια το έπιμεμελημένον του ύφους του, καίτοι έχει μακράς προτάσεις, την πλουσίαν γνώσιν της ελληνικής φιλολογίας,  μυθολογίας και φιλοσοφίας, για αυτό και δικαίως θεωρείται «ως ο πλέον μεμετρημένος και ο έλληνικώτατος πάντων των απολογητών».
+
# Ότι ο προορισμός κάθε λογικού όντος είναι ''"η εν αφθαρσία διαμονή"'',
 +
# Η σύσταση του ανθρώπου από σώμα και [[ψυχή]] απαιτεί και στη μελλούσα ζωή συνύπαρξη των δύο αυτών συστατικών (κεφ. 15), ώστε ο άνθρωπος να απολαύσει ή να τιμωρηθεί με πλήρη τη σύστασή του (κεφ. 22),
 +
# Ο προορισμός του ανθρώπου εφόσον δεν εκπληρώνεται σε αυτό τον κόσμο, δεν είναι δυνατό παρά να εκπληρωθεί στον άλλο (κεφ. 24).
  
 +
==Χαρακτηρισμός==
 +
Γενικά, ο ''Αθηναγόρας'' αντλεί επιχειρήματα από το υλικό γνώσεως και εμπειρίας του εξω-εκκλησιαστικού κόσμου, είναι άριστος γνώστης της ελληνικής φιλολογίας,  μυθολογίας και φιλοσοφίας, και με ήπια γλώσσα προσπαθεί να προβάλλει σημαντικές αλήθειες της Χριστιανικής πίστεως, όπως το [[Αγία Τριάδα|τριαδικό δόγμα]], του οποίου θεωρείται εξαίρετος θιασώτης, και μάλιστα πριν από την [[Α΄ Οικουμενική Σύνοδος|Α΄ Οικουμενική Σύνοδο]].
  
−
== Υποσημειώσεις ==
+
Ο Αθηναγόρας ξεχωρίζει από τους σύγχρονους του [[απολογητές]] για τη φιλολογική αρτιότητα και το προσεγμένο ύφος, ενώ στον χώρο της θεολογίας προβάλλει εκτός από την ορθόδοξη τριαδολογική διδασκαλία, και τη θεοπνευστία των [[Αγία Γραφή|Γραφών]] καθώς και την αυστηρή ασκητική στάση στον ηθικό βίο των χριστιανών. Για τους λόγους αυτούς, το συγγραφικό του έργο κατέχει αξιόλογη θέση στην [[Εκκλησιαστική γραμματολογία|εκκλησιαστική γραμματεία]] των πρώτων αιώνων.
−
<div style="font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references/></div>
+
 
 +
==Υποσημειώσεις==
 +
<div style="font-size: 85%"><references/></div>
  
 
==Βιβλιογραφία==
 
==Βιβλιογραφία==
 +
*Γεράσιμος Ι. Κονιδάρης. « ''Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος, από της ιδρύσεως των Εκκλησιών αυτής υπό του Αποστόλου Παύλου μέχρι σήμερον'' », Τόμος Α΄, εν Αθήναις 1954-1960.
 +
*"Αθηναγόρας ο Απολογητής", ''Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'', τόμ. 1, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1962, στ. 601.
 +
*"Αθηναγόρας", ''e-δομή'' (ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ''ΔΟΜΗ''), εκδόσεις Δομή Α.Ε., Αθήνα 2003-2004 [DVD-ROM].
 +
*"Αθηναγόρας, ο Αθηναίος", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 3, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005.
  
−
*Γεράσιμος Ι. Κονιδάρης. « ''Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος, από της ιδρύσεως των Εκκλησιών αυτής υπό του Αποστόλου Παύλου μέχρι σήμερον'' », Τόμος Α΄, εν Αθήναις 1954-1960.
 
  
 
{{Απολογητές|Αθηναγόρας}}
 
{{Απολογητές|Αθηναγόρας}}

Αναθεώρηση της 17:42, 26 Οκτωβρίου 2008

O Αθηναγόρας ο Αθηναίος[1] ήταν χριστιανός Απολογητής ο οποίος άκμασε το β΄ μισό του 2ου αιώνα, εποχή κατά την οποία ρωμαίος αυτοκράτορας ήταν ο Μάρκος Αυρήλιος (161-180), ενώ ένα μέρος των κρατικών υποθέσεων είχε ανατεθεί και στο γιο του, Κόμμοδο.

Σύμφωνα με την επιγραφή του έργου, Πρεσβεία περί Χριστιανών, Αθηναγόρου Αθηναίου, φιλοσόφου χριστιανού, καταγόταν πιθανότατα από την Αθήνα, όπου σπούδασε φιλοσοφία. Βασικά στοιχεία για το πρόσωπο, τη μόρφωση και το έργο του αντλούμε από τα δύο έργα του, που διασώθηκαν σε κώδικα του 914: "Πρεσβεία περί Χριστιανών" και "Περί αναστάσεως νεκρών", τα οποία όμως δεν μνημονεύονται, όπως και ο ίδιος, από κανένα εκκλησιαστικού συγγραφέα, πλην του Μεθοδίου Ολύμπου († 311), μια αναφορά του Επιφανίου Κύπρου (Πανάριον 64,20,21) και αργότερα του Μεγάλου Φωτίου (Βιβλιοθ. Κώδ. 243, σ. 293Β).

Έργα

  • Στο έργο "Πρεσβεία περί Χριστιανών" (περ. 177 μ.Χ.), ο Αθηναγόρας αποκρούει ως συκοφαντικές και ψευδείς τις κατηγορίες κατά των χριστιανών για αθεΐα (κεφ. 4-31), για ανθρωποθυσιαστικά δείπνα και αιμομειξίες (32-36). Όπως ο ίδιος λέει, αν αυτά ήταν πράγματι άληθεια, τότε θα ήταν δικαιολογημένη ακόμη και η ολοκληρωτική εξόντωσή τους ("συν γυναιξί και παισί προρρίζους"). Ο Αθηναγόρας διαμαρτύρεται, διότι ενώ όλοι, Αθηναίοι, Λακεδαιμόνιοι, Αιγύπτιοι, λατρεύουν τους θεούς της επιλογής τους, χωρίς κανείς τους να φοβάται μήπως συρθεί σε δίκη "καν γελοία ή", οι χριστιανοί διώκονται μόνο επειδή ονομάζονται "χριστιανοί", παρ' όλο που είναι πάντα ευσεβείς απένταντι "προς τε το θείον και την βασιλείαν". Εξαίρει τους Χριστιανούς για την ηθική τους, εξαιτίας της οποίας δεν παρίστανται στις θηριομαχίες ενώ θεωρούν τον δεύτερο γάμο ως "ευπρεπή μοιχίαν" (πρβλ. 32-33).
  • Το άλλο σωζόμενο έργο είναι το "περί Αναστάσεως νεκρών", μία φιλοσοφική απολογία υπέρ του θεμελιώδους αυτού Χριστιανικού δόγματος, χωρίς όμως το παραμικρό έρεισμα στην Αγία Γραφή. Στο εξαιρετικό του κείμενο, αποκρούει τις ενστάσεις των εθνικών (ειδωλολατρών) και προσπαθεί να δείξει ότι η Ανάσταση είναι δυνατή δεδομένης της παντοδυναμίας του Θεού (1-10). Προσπαθεί μάλιστα να απόδειξει ότι η Ανάσταση είναι εύλογη και αναγκαία με βάση τους συλλογισμούς:
  1. Ότι ο προορισμός κάθε λογικού όντος είναι "η εν αφθαρσία διαμονή",
  2. Η σύσταση του ανθρώπου από σώμα και ψυχή απαιτεί και στη μελλούσα ζωή συνύπαρξη των δύο αυτών συστατικών (κεφ. 15), ώστε ο άνθρωπος να απολαύσει ή να τιμωρηθεί με πλήρη τη σύστασή του (κεφ. 22),
  3. Ο προορισμός του ανθρώπου εφόσον δεν εκπληρώνεται σε αυτό τον κόσμο, δεν είναι δυνατό παρά να εκπληρωθεί στον άλλο (κεφ. 24).

Χαρακτηρισμός

Γενικά, ο Αθηναγόρας αντλεί επιχειρήματα από το υλικό γνώσεως και εμπειρίας του εξω-εκκλησιαστικού κόσμου, είναι άριστος γνώστης της ελληνικής φιλολογίας, μυθολογίας και φιλοσοφίας, και με ήπια γλώσσα προσπαθεί να προβάλλει σημαντικές αλήθειες της Χριστιανικής πίστεως, όπως το τριαδικό δόγμα, του οποίου θεωρείται εξαίρετος θιασώτης, και μάλιστα πριν από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο.

Ο Αθηναγόρας ξεχωρίζει από τους σύγχρονους του απολογητές για τη φιλολογική αρτιότητα και το προσεγμένο ύφος, ενώ στον χώρο της θεολογίας προβάλλει εκτός από την ορθόδοξη τριαδολογική διδασκαλία, και τη θεοπνευστία των Γραφών καθώς και την αυστηρή ασκητική στάση στον ηθικό βίο των χριστιανών. Για τους λόγους αυτούς, το συγγραφικό του έργο κατέχει αξιόλογη θέση στην εκκλησιαστική γραμματεία των πρώτων αιώνων.

Υποσημειώσεις

  1. ↑ Τα έργα του Aθηναγόρα βρίσκονται στις εκδόσεις: ΒΕΠΕΣ, 4, 282-331 και PG 6, 889-1024.

Βιβλιογραφία

  • Γεράσιμος Ι. Κονιδάρης. « Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος, από της ιδρύσεως των Εκκλησιών αυτής υπό του Αποστόλου Παύλου μέχρι σήμερον », Τόμος Α΄, εν Αθήναις 1954-1960.
  • "Αθηναγόρας ο Απολογητής", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 1, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1962, στ. 601.
  • "Αθηναγόρας", e-δομή (ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ), εκδόσεις Δομή Α.Ε., Αθήνα 2003-2004 [DVD-ROM].
  • "Αθηναγόρας, ο Αθηναίος", εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 3, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005.


Απολογητές

Απολογητές | | Κοδράτος | Αριστείδης Αθηναίος | Αρίστων Πελλαίος | Ιουστίνος ο Μάρτυς | Αθηναγόρας ο Αθηναίος | Θεόφιλος Αντιοχείας | Τατιανός ο Σύρος | Μελίτων Σάρδεων | Επιστολή προς Διόγνητον | Ερμείου Διασυρμός των έξω φιλοσόφων (Ερμείας) | Ψευδιουστίνεια κείμενα

Ανακτήθηκε από «https://el.orthodoxwiki.org/index.php?title=Αθηναγόρας_ο_Αθηναίος&oldid=11671»