Β' Μακκαβαίων
Το Β' Μακκαβαίων είναι ένα από τα βιβλία του κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης που αποδέχονται η Ορθόδοξη και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, εξαιρείται όμως από τον κανόνα των εκκλησιών της Μεταρρύθμισης. Στον ελληνικό κανόνα εντάσσεται στη συλλογή των Ιστορικών Βιβλίων.
Εισαγωγικά
Τέσσερα βιβλία της Π. Διαθήκης ονομάζονται "Μακκαβαίων" στην ελληνική Βίβλο των Ο' με τίτλους Α' Μακκαβαίων, Β' Μακκαβαίων, Γ' Μακκαβαίων, Δ' Μακκαβαίων. Ως Κανονικά, θεωρούνται στην Ορθόδοξη Εκκλησία τα πρώτα τρία, ενώ το τέταρτο θεωρείται απόκρυφο. Οι Ρωμαιοκαθολικοί, κανονικά θεωρούν μόνον τα δύο πρώτα ενώ οι Διαμαρτυρόμενοι θεωρούν τα τρία πρώτα ως απόκρυφα και το τέταρτο, ψευδεπίγραφο.
Πρόκειται για αυτοτελή έργα, το περιεχόμενο των οποίων σχετίζεται με το όνομα και αμέσως ή εμμέσως μέ τους αγώνες της οικογένειας του ιερέα Ματταθία, μιας διακεκριμένης ιουδαϊκής οικογένειας της Ιερουσαλήμ, η οποία προασπίσθηκε σθεναρά τα θρησκευτικά καί εθνικά ιδεώδη της πατρίδας της και πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στό έθνος της. Πρόκειται για τη μακκαβαϊκή εξέγερση και τους αγώνες που ακολούθησαν για την προάσπιση της πίστης και της ελευθερίας τους ενάντια στους Σελευκίδες.
Το βιβλίο Β' Μακκαβαίων καλύπτει μία μόνον περίοδο διάρκειας 15 ετών (175-160 π.Χ.) της Μακκαβαϊκής εξέγερσης, και το περιεχόμενό του κινείται παράλληλα με όσα εκτίθενται στα πρώτα επτά κεφάλαια του βιβλίου Α' Μακκαβαίων, όπου προσθέτει και ίδιο υλικό. Ειδικότερα, αναφέρεται στις πρώτες φάσεις της προσπάθειας εξελληνισμού των Ιουδαίων της Ιερουσαλήμ όπου ο Αντίοχος ο Δ' καθώς "κατάλαβε ότι η δημιουργία ισχυρού ελληνικού κράτους ήταν η καλύτερη εξασφάλιση του ενάντια στή Ρώμη...προσπάθησε σκόπιμα να εξελληνίσει ανάμεσα στους άλλους και τους Εβραίους. Φρουρά εγκαταστάθηκε στην Ιερουσαλήμ και ο Ναός καθιερώθηκε στον Ολύμπιο Δία"[1].
Ο σκοπός συγγραφής του βιβλίου αυτού είναι η ενίσχυση της πίστεως των αναγνωστών του καθώς η δοκιμασία των ιουδαίων ήταν "προς παιδείαν του γένους" τους[2] και η προβολή της δυναμικής επέμβασης του Θεού στην ιστορία του λαού του. Ο συγγραφέας επιθυμεί να επικεντρώσει το ενδιαφέρον των απανταχού ιουδαίων στο κέντρο της θρησκευτικής τους ζωής που είναι ο Ναός και να εξάρει τον ηρωισμό των μαρτύρων της πίστεως. Σε αντίθεση με τον συγγραφέα του Α' βιβλίου, δεν έχει μόνο ιστορικά ενδιαφέροντα αλλά και θρησκευτικά και έτσι στο Β' βιβλίο συναντάμε θέματα σημαντικά από θεολογική άποψη όπως "η περί αναστάσεως διδασκαλία αλλά και η δημιουργία του κόσμου «εξ ουκ όντων»"[3].
Συγγραφέας, τόπος, χρόνος
Όπως στην περίπτωση του Α' Μακκαβαίων, έτσι και του Β' ο συγγραφέας είναι άγνωστος. Υπάρχουν ωστόσο αρκετά στοιχεία στο βιβλίο, που υποδηλώνουν ότι ήταν ελληνιστής ιουδαίος της Διασποράς, ο οποίος έζησε στην Αλεξάνδρεια. Πηγή του συγγραφέα ήταν το πεντάτομο έργο του ελληνικού ιστορικού έργου περί των μακκαβαϊκών αγώνων του Ιάσονα του Κυρηναίου, ενός ορθοδόξου ιουδαίου, με το πνεύμα και τους σκοπούς του οποίου συμφωνούσε απόλυτα.
Το βιβλίο Β' Μακκαβαίων "εγράφη πρωτοτύπως ελληνιστί"[4] στα τέλη του 2ου π.Χ. αιώνα [5] και πιθανώς το "161 π.Χ., διότι α) δεν αναφέρεται ο θάνατος του Ιούδα, β) μνημονεύεται η κατάκτησις της Ιερουσαλήμ υπό του Ιούδα (165 π.Χ.) και δεν μνημονεύεται η απώλεια ταύτης, ήτις επηκολούθησε μετά τον θάνατον του Ιούδα"[6].
Διάγραμμα περιεχομένου
Το περιεχόμενο του βιβλίου αποτελείται από 15 κεφάλαια:
- κεφ. 1:1-2:18: Δύο εόρτιες επιστολές από την ιουδαϊκή κοινότητα της Ιερουσαλήμ προς τους Ιουδαίους της διασποράς.
- κεφ. 2:19-32: Βασικά γεγονότα της μακκαβαϊκής εξέγερσης.
- κεφ. 3-4: Οι μηχανορραφίες για την αρχιερατεία.
- κεφ. 5-7: Η καταδίωξη των Ιουδαίων από τον Αντίοχο τον Επιφανή.
- κεφ. 8:1-10:9: Η μακκαβαϊκή εξέγερση.
- κεφ. 10:10-15:39: Εκστρατείες και κατορθώματα του Ιούδα του Μακκαβαίου.
Υποσημειώσεις
- ↑ Botsford & Robinson, Αρχαία Ελληνική Ιστορία, 2η έκδ., ΜΙΕΤ, Αθήνα 1979, σελ. 535.
- ↑ 6,12
- ↑ Αγουρίδης Σάββας, Ιστορία της Θρησκείας του Ισραήλ, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1995, σελ. 382.
- ↑ Μπρατσιώτης Ι. Παναγιώτης, Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, Αθήνα 1993 (c1936), σελ. 255.
- ↑ Χαστούπης Π. Αθανάσιος, Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, 1986, σελ. 443.
- ↑ λήμμ. "Μακκαβαίοι", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1966, στ. 510.
Βιβλιογραφία
- Αγουρίδης Σάββας, Ιστορία της Θρησκείας του Ισραήλ, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1995
- Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006
- Μπρατσιώτης Ι. Παναγιώτης, Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, Αθήνα 1993 (c1936)
- Χαστούπης Π. Αθανάσιος, Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, 1986
- David Noel Freedman, The Anchor Bible Dictionary, New York: Doubleday, 1992
- Gleason Leonard Archer, A Survey of Old Testament Introduction, 3η έκδ., Moody Press, 1998
- James Luther Mays et al., Harper's Bible Commentary, San Francisco: Harper & Row, 1988
- John Barton and John Muddiman, Oxford Bible Commentary, New York: Oxford University Press, 2001
| Παλαιά Διαθήκη (49 βιβλία) | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||