Ελισαίος

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Ελισαίος (εβραϊκά: אֱלִישָׁע) ήταν Βιβλικό πρόσωπο, προφήτης του Ισραήλ.

Εκλέχθηκε από τον προφήτη Ηλία ως διάδοχος του. Ως εγγύηση της προστασίας του, δείγμα αυθεντικής διαδοχής και θείας αυθεντίας, άφησε στον Ελισαίο τη μηλωτή του (ένδυμα από δέρμα προβάτου).
Ο Ελισαίος υπήρξε πρόσωπο ευεργετικό για τον Ισραήλ, διότι έκτος των αγαθοεργιών που πραγματοποίησε ως θρησκευτική προσωπικότητα, πρόσφερε πολλές άλλες υπηρεσίες στην πατρίδα του, με ενεργή ανάμιξη στα ζητήματα της πολιτείας ως ηγετικός παράγοντας.
Είναι άξιο προσοχής, ότι η ιστορία του Ελισαίου παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με εκείνη του διδασκάλου του, Ηλία. Τα θαύματα μάλιστα του πρώτου είναι μεγαλύτερα και πλέον εντυπωσιακά εκείνων του δευτέρου. Εκφράσθηκε μάλιστα η άποψη ότι ο Ελισαίος ίσως αποτελούσε φιλολογικό κατοπτρισμό της μορφής του Ηλία, θεωρία όμως που δεν εξηγεί τις διαφορές στην πορεία των δύο προφητών.

Ο προφήτης Ελισαίος στην Αγία Γραφή

Ο προφήτης Ελισαίος στην Παλαιά Διαθήκη

Στα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, Γ' Βασιλειών και ιδιαίτερα στο Δ' Βασιλειών[1], υπάρχουν αρκετές αναφορές στον προφήτη Ελισαίο:

  • 2:1-18: Ανάληψη του Ηλία με πύρινη άμαξα - Ο Ελισαίος λαμβάνοντας το μανδύα του Ηλία δέχεται το πνεύμα του - Έναρξη της προφητικής δράσης του Ελισαίου.
  • 2:19-25: Ο Ελισαίος καθαρίζει τα ύδατα της Ιεριχούς - Οι νέοι που κοροϊδεύουν τον Ελισαίο κατασπαράσσονται από δυο αρκούδες.
  • 3:1-27: Εκστρατεία των βασιλέων Ισραήλ, Ιούδα και Εδώμ εναντίον του βασιλιά της Μοοάβ Μωσά - Θαυματουργική βοήθεια του Ελισαίου και νίκη των συνασπισμένων δυνάμεων.
  • 4-6:23: Τα θαύματα τον Ελισαίου.
    • Ο πολλαπλασιασμός του λαδιού της χήρας (4:1-7)
    • Η ανάσταση του νεκρού παιδιού της Σουναμίτιδας (4:8-37)
    • Η δηλητηριασμένη τροφή (4:38-41)
    • Ο πολλαπλασιασμός των άρτων (4:42-44)
    • Θεραπεία του λεπρού Νεεμάν (5:1-27)
    • Ο πέλεκυς επιπλέει στον Ιορδάνη ποταμό (6:1-7)
    • Η σύλληψη του αραμαϊκού αποσπάσματος (6:8-23)
  • 6:24-7:20: Λιμός στη Σαμάρεια, που πολιορκείται από το Βεναδάδ - Ο Ελισαίος προαναγγέλλει τη λήξη της πολιορκίας - Αιφνίδια φυγή των αραμαϊκών στρατευμάτων.

Ο προφήτης Ελισαίος στην Καινή Διαθήκη

Στο Λουκ. 4:27 συναντάμε τη μοναδική αναφορά στον προφήτη Ελισαίο μέσα στα βιβλία της Καινής Διαθήκης:

"καί πολλοί λεπροί ήσαν επί Ελισαίου τού προφήτου εν τώ Ισραήλ, καί ουδείς αυτών εκαθαρίσθη ει μή Νεεμάν ο Σύρος".

Σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Λουκά, η φράση αυτή ειπώθηκε από τον ίδιο τον Ιησού μέσα στην εβραϊκή συναγωγή "εν τη ημέρα των Σαββάτων". Όπως συνηθιζόταν, οι παρευρισκόμενοι αφού προσευχήθηκαν, κατόπιν κάθισαν, ο Ιησούς όμως, έπειτα "ανέστη αναγνώναι", δηλ. σηκώθηκε σε ένδειξη της επιθυμίας του να διαβάσει κάποιο κομμάτι από την Αγία Γραφή και μετά να μιλήσει. Τότε "επεδόθη αυτώ βιβλίον του προφήτου Ησαΐου" από το οποίο ο Ιησούς διάβασε και το παράδειγμα του προφήτη Ελισαίου ο οποίος σύμφωνα με τον Θεοφύλακτο "τον ξένον λεπρόν εκαθάρισε, πίστιν εις αυτόν ενδειξάμενον. Οι γαρ συνήθεις και συμπατριώται αυτού ουκ επίστευον αυτώ, και δια τούτο ουκ εκαθαρίσθησαν"[2]. Έγινε όμως αντιληπτό πως με την αναφορά στο γεγονός ότι επί Ελισαίου κανείς ισραηλίτης λεπρός δεν θεραπεύτηκε, σε αντίθεση με τον ειδωλολάτρη Νεεμάν, θιγόταν η ισχύς της πίστης τους, οι παρευρισκόμενοι "επλήσθησαν...θυμού", "και αναστάντες εξέβαλον αυτόν έξω τής πόλεως καί ήγαγον αυτόν έως οφρύος τού όρους".

Ο προφήτης Ελισαίος στην Ορθόδοξη Εκκλησία

Η μνήμη του προφήτη τιμάται στις 14 Ιουνίου. Όπως σημειώνει ο άγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης[3], το έτος 415 μ.Χ. το λείψανο του προφήτη Ελισαίου μεταφέρθηκε στην Αλεξάνδρεια και κατατέθηκε στη μονή Παύλου του λεπρού. Ο ίδιος θεωρεί ορθή την επιλογή αυτή "διότι λεπρόν ιάτρευσε τον Νεεμάν, λεπρόν εποίησε τον Γιεζήν". Προσθέτει δε ότι από την Αλεξάνδρεια μεταφέρθηκαν πάλι τα λείψανα του προφήτη στην Κωνσταντινούπολη, στον ναό των αγίων Αποστόλων και "η κατάθεσις δε αύτη εορτάζεται κατά την εικοστήν του Ιουνίου".

Υπομνήματα

Εκκλησιαστικοί Συγγραφείς και Πατέρες της Εκκλησίας υπομνημάτησαν το βιβλίο Δ' Βασιλειών, όπως ο Θεοδώρητος Κύρου[4], o Κύριλλος Αλεξανδρείας[5], o Προκόπιος Γαζαίος[6] και o Ωριγένης[7].

Λειτουργική χρήση

Σε ακολουθίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας διαβάζονται επεισόδια από τη ζωή των προφητών Ηλία και Ελισαίου (Δ' Βασ. 2:6-14.19-22. 4:8-37. 5:9-14).

Υποσημειώσεις

  1. ↑ Έτσι όπως επιγράφονται στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα
  2. ↑ Τρεμπέλας Ν. Παν., Υπόμνημα εις το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, 3η έκδ., 'Ο Σωτήρ', Αθήνα 1983, σελ. 164
  3. ↑ Νικόδημος Αγιορείτης, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, τόμ. Β', Αθήνησι 1868, σελ. 203
  4. ↑ Ερωτήσεις εις την Δ' των Βασιλειών, ΡG 80, 745-800.
  5. ↑ Τεμάχια εκ των υπομνημάτων εις τας βίβλους Βασιλειών, ΡG 69, 680-97.
  6. ↑ Υπομνήματα εις την Δ' των Βασιλειών, ΡG 87, 1180-1200.
  7. ↑ Ομιλίαι εις τας Βασιλείας, ΡG 12, 995-1028.
Η αρχική μορφή του λήμματος βασίστηκε στην έκδοση 20:28, 29 Νοεμβρίου 2007 του αντίστοιχου της ελληνικής Βικιπαίδειας υπό την άδεια GFDL. Βλ. σχετ. ιστορικό.
Ανακτήθηκε από «https://el.orthodoxwiki.org/index.php?title=Ελισαίος&oldid=20855»