Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Τατιανός ο Σύρος"

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
μ (→‎Ο βίος του)
μ (→‎Ο βίος του)
Γραμμή 4: Γραμμή 4:
 
==Ο βίος του==
 
==Ο βίος του==
  
−
Ο Τατιανός γεννήθηκε στη περιοχή της ''Συρίας''<ref>Προς Έλληνας, 42</ref><ref>Κλήμη Αλεξανδρείας, Στρωματείς 3, 12, 81</ref> το β΄ αιώνα και περί τον 120<ref>Π. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, Τόμος Β΄, σελίδα σελίδα 600</ref>. Προερχόταν συγκεκριμένα από την περιοχή της ''Ασσυρίας'', δηλαδή την περιοχή που την εποχή εκείνη περικλείετο μεταξύ των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη. Η οικογένειά του ήταν εθνικοί και ο ίδιος αρχικά ακολούθησε τον εθνισμό και μετείχε των ελληνικών γραμμάτων και παιδείας. Ο ίδιος επίσης μας αναφέρει πως προ της μεταστροφής του στο χριστιανισμό, διήγαγε ταξίδια ώστε να δει ειδωλολατρικά αναθήματα, να μελετήσει θρησκευτικές εκδηλώσει και να μυηθεί στα μυστήρια των ανατολικών θρησκειών<ref>Προς Έλληνας, 29</ref>. Έτσι περιήλθε από πολλές περιοχές και τελικά εγκαταστάθηκε στη Ρώμη<ref>ο.π. 1 και 35</ref>, έχοντας φήμη φιλοσόφου και συγγραφέως<ref>Ευσέβιος, Εκκλησιαστική Ιστορία 4, 16</ref>. Στη Ρώμη μεταστράφηκε στο χριστιανισμό αφού οι θρησκευτικές ανησυχίες του δεν είχαν ικανοποιηθεί, ενώ η γνωριμία του με τα ευαγγέλια ήταν ιδιαίτερα σημαντική αφού εκεί βρήκε ''"γραφάς τινάς βαρβαρικάς"'' οι οποίες ήταν συντεταγμένες κατά τρόπο ανεπιτήδευτον και περιείχαν εξαίσια ηθικά παραγγέλματα και θαυμάσιες προφητικές επαγγελίες<ref>Προς Έλληνες 29 και 35</ref>. Στη Ρώμη άλλωστε μαθήτευσε και στη σχολή του Ιουστίνου<ref>Ειρηναίου, Έλεγχος 1, 28, 1</ref><ref>Ευσεβίου, Εκκλησιαστική Ιστορία, 4, 29</ref>, που όμως μετά το διωγμό του και το θάνατό του από τη σκευωρία του φιλοσόφου ''Κρήσκεντα'', περί το 165, φέρεται υπό του Ειρηναίου να άνοιξε και αυτός δική του σχολή. Σε αυτό το διάστημα διαφοροποιήθηκε και από το δάσκαλό του σε θέματα θεολογίας, όπως μας λέγει επίσης ο Ειρηναίος<ref>Έλεγχος 1, 28, 1</ref>. Από μερικούς θεολόγους εγείρονται και κάποιες αντιρρήσεις<ref>Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογια, σελίδα 601</ref> περί δικού του διδασκαλείου, υπό την έννοια ότι η έννοια διδασκαλείο που αναφέρει ο Ειρηναίος, μπορεί να σημαίνει και ιδιαίτερο θεολογικό σύστημα. Εν πάση περιπτώσει, η συμφωνία επ αυτού είναι η διαφοροποίηση του Τατιανού σε σχέση με τη διδαχή του Ιουστίνου. Την ίδια εποχή φαίνεται πως ο Κρήσκεντας απείλησε και τον ίδιο με διωγμό και με το ολίγου αναχώρησε από τη Ρώμη<ref>Τατιανός, Προς Έλληνας 19</ref>.
+
Ο Τατιανός γεννήθηκε στη περιοχή της ''Συρίας''<ref>Προς Έλληνας, 42</ref><ref>Κλήμη Αλεξανδρείας, Στρωματείς 3, 12, 81</ref> το β΄ αιώνα και περί τον 120<ref>Π. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, Τόμος Β΄, σελίδα σελίδα 600</ref>. Προερχόταν συγκεκριμένα από την περιοχή της ''Ασσυρίας'', δηλαδή την περιοχή που την εποχή εκείνη περικλείετο μεταξύ των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη. Η οικογένειά του ήταν εθνικοί και ο ίδιος αρχικά ακολούθησε τον εθνισμό και μετείχε των ελληνικών γραμμάτων και παιδείας. Ο ίδιος επίσης μας αναφέρει πως προ της μεταστροφής του στο χριστιανισμό, διήγαγε ταξίδια ώστε να δει ειδωλολατρικά αναθήματα, να μελετήσει θρησκευτικές εκδηλώσει και να μυηθεί στα μυστήρια των ανατολικών θρησκειών<ref>Προς Έλληνας, 29</ref>. Έτσι περιήλθε από πολλές περιοχές και τελικά εγκαταστάθηκε στη Ρώμη<ref>ο.π. 1 και 35</ref>, έχοντας φήμη φιλοσόφου και συγγραφέως<ref>Ευσέβιος, Εκκλησιαστική Ιστορία 4, 16</ref>. Στη Ρώμη μεταστράφηκε στο χριστιανισμό αφού οι θρησκευτικές ανησυχίες του δεν είχαν ικανοποιηθεί, ενώ η γνωριμία του με τα ευαγγέλια ήταν ιδιαίτερα σημαντική αφού εκεί βρήκε ''"γραφάς τινάς βαρβαρικάς"'' οι οποίες ήταν συντεταγμένες κατά τρόπο ανεπιτήδευτον και περιείχαν εξαίσια ηθικά παραγγέλματα και θαυμάσιες προφητικές επαγγελίες<ref>Προς Έλληνες 29 και 35</ref>. Στη Ρώμη άλλωστε μαθήτευσε και στη σχολή του Ιουστίνου<ref>Ειρηναίου, Έλεγχος 1, 28, 1</ref><ref>Ευσεβίου, Εκκλησιαστική Ιστορία, 4, 29</ref>, που όμως μετά το διωγμό του και το θάνατό του από τη σκευωρία του φιλοσόφου ''Κρήσκεντα'', περί το 165, φέρεται υπό του Ειρηναίου να άνοιξε και αυτός δική του σχολή. Σε αυτό το διάστημα διαφοροποιήθηκε και από το δάσκαλό του σε θέματα θεολογίας, όπως μας λέγει επίσης ο Ειρηναίος<ref>Έλεγχος 1, 28, 1</ref>. Από μερικούς θεολόγους εγείρονται και κάποιες αντιρρήσεις<ref>Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογια, σελίδα 601</ref> περί δικού του διδασκαλείου, υπό την έννοια ότι η έννοια διδασκαλείο που αναφέρει ο Ειρηναίος, μπορεί να σημαίνει και ιδιαίτερο θεολογικό σύστημα. Εν πάση περιπτώσει, η συμφωνία επ αυτού είναι η διαφοροποίηση του Τατιανού σε σχέση με τη διδαχή του Ιουστίνου. Την ίδια εποχή φαίνεται πως ο Κρήσκεντας απείλησε και τον ίδιο με διωγμό και με' ολίγου αναχώρησε από τη Ρώμη<ref>Τατιανός, Προς Έλληνας 19</ref>.
  
 
Μετά τη φυγή του από τη Ρώμη έκανε περιοδεία σε διάφορες περιοχές της Ανατολής όπως τη Συρία, τη Μεσοποταμία, την Κιλικία, την Πισιδία εγκατοικούμενος τελικά σε πόλη της Μεσοποταμίας, άγνωστη προς εμάς. Κατά τον Επιφάνιο εγκαταστάθηκε εκεί κατά το 12ο έτος της βασιλείας του Αντωνίνου του Ευσεβούς<ref>Επιφάνιος, Πάναριον, 46</ref>, αλλά αυτό πρόκειται για παρανόηση, καθώς τα χρονολογικά δεδομένα δε μπορούν να επαληθευτούν. Προφανώς το λάθος προήλθε από το ότι και ο ''Μάρκος Αυρήλιος'' είχε εκ των ονομάτων του και το Αντωνίνος. Έτσι αν τοποθετήσουμε την ημερομηνία αυτή, περί της βασιλείας του Μάρκου Αυρηλίου, ήτοι το 173, τότε έχουμε συμφωνία με την μαρτυρία του Ευσεβίου. Στην περιοχή αυτή ο Τατιανός ασπάστηκε τον ''εγκρατιτισμό'', μία μορφή χριστιανικού γνωστικισμού της οποίας διετέλεσε ηγέτης. Το τέλος του παραμένει άγνωστό<ref>Παν. Χρήστου, Ελληνικη Πατρολογία, σελίδα 602</ref>.
 
Μετά τη φυγή του από τη Ρώμη έκανε περιοδεία σε διάφορες περιοχές της Ανατολής όπως τη Συρία, τη Μεσοποταμία, την Κιλικία, την Πισιδία εγκατοικούμενος τελικά σε πόλη της Μεσοποταμίας, άγνωστη προς εμάς. Κατά τον Επιφάνιο εγκαταστάθηκε εκεί κατά το 12ο έτος της βασιλείας του Αντωνίνου του Ευσεβούς<ref>Επιφάνιος, Πάναριον, 46</ref>, αλλά αυτό πρόκειται για παρανόηση, καθώς τα χρονολογικά δεδομένα δε μπορούν να επαληθευτούν. Προφανώς το λάθος προήλθε από το ότι και ο ''Μάρκος Αυρήλιος'' είχε εκ των ονομάτων του και το Αντωνίνος. Έτσι αν τοποθετήσουμε την ημερομηνία αυτή, περί της βασιλείας του Μάρκου Αυρηλίου, ήτοι το 173, τότε έχουμε συμφωνία με την μαρτυρία του Ευσεβίου. Στην περιοχή αυτή ο Τατιανός ασπάστηκε τον ''εγκρατιτισμό'', μία μορφή χριστιανικού γνωστικισμού της οποίας διετέλεσε ηγέτης. Το τέλος του παραμένει άγνωστό<ref>Παν. Χρήστου, Ελληνικη Πατρολογία, σελίδα 602</ref>.

Αναθεώρηση της 16:37, 29 Νοεμβρίου 2008

Απεικόνιση του Τατιανού του Σύρου

Ο Τατιανός ο Σύρος είναι γνωστή απολογητική φυσιογνωμία του χριστιανισμού κατά το β΄ αιώνα. Προερχόταν από τη Συρία, υπήρξε μαθητής του σπουδαίου απολογητή Ιουστίνου και είναι γνωστός από την απολογία του "Προς Έλληνας". Ο ίδιος μεταστράφηκε στο χριστιανισμό από την ειδωλολατρεία, αλλά τελικά μετά το θάνατο του Ιουστίνου προσχώρησε στη γνωστική χριστιανική αίρεση των εγκρατιτών, όπου έγινε και ηγέτης της. Το έργο του αξιολογείται ως επιθετικό έναντι των φιλοσόφων και απηχεί μία ακραία απολογητική τάση. Δεν είναι γνωστό πότε πέθανε.

Ο βίος του

Ο Τατιανός γεννήθηκε στη περιοχή της Συρίας[1][2] το β΄ αιώνα και περί τον 120[3]. Προερχόταν συγκεκριμένα από την περιοχή της Ασσυρίας, δηλαδή την περιοχή που την εποχή εκείνη περικλείετο μεταξύ των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη. Η οικογένειά του ήταν εθνικοί και ο ίδιος αρχικά ακολούθησε τον εθνισμό και μετείχε των ελληνικών γραμμάτων και παιδείας. Ο ίδιος επίσης μας αναφέρει πως προ της μεταστροφής του στο χριστιανισμό, διήγαγε ταξίδια ώστε να δει ειδωλολατρικά αναθήματα, να μελετήσει θρησκευτικές εκδηλώσει και να μυηθεί στα μυστήρια των ανατολικών θρησκειών[4]. Έτσι περιήλθε από πολλές περιοχές και τελικά εγκαταστάθηκε στη Ρώμη[5], έχοντας φήμη φιλοσόφου και συγγραφέως[6]. Στη Ρώμη μεταστράφηκε στο χριστιανισμό αφού οι θρησκευτικές ανησυχίες του δεν είχαν ικανοποιηθεί, ενώ η γνωριμία του με τα ευαγγέλια ήταν ιδιαίτερα σημαντική αφού εκεί βρήκε "γραφάς τινάς βαρβαρικάς" οι οποίες ήταν συντεταγμένες κατά τρόπο ανεπιτήδευτον και περιείχαν εξαίσια ηθικά παραγγέλματα και θαυμάσιες προφητικές επαγγελίες[7]. Στη Ρώμη άλλωστε μαθήτευσε και στη σχολή του Ιουστίνου[8][9], που όμως μετά το διωγμό του και το θάνατό του από τη σκευωρία του φιλοσόφου Κρήσκεντα, περί το 165, φέρεται υπό του Ειρηναίου να άνοιξε και αυτός δική του σχολή. Σε αυτό το διάστημα διαφοροποιήθηκε και από το δάσκαλό του σε θέματα θεολογίας, όπως μας λέγει επίσης ο Ειρηναίος[10]. Από μερικούς θεολόγους εγείρονται και κάποιες αντιρρήσεις[11] περί δικού του διδασκαλείου, υπό την έννοια ότι η έννοια διδασκαλείο που αναφέρει ο Ειρηναίος, μπορεί να σημαίνει και ιδιαίτερο θεολογικό σύστημα. Εν πάση περιπτώσει, η συμφωνία επ αυτού είναι η διαφοροποίηση του Τατιανού σε σχέση με τη διδαχή του Ιουστίνου. Την ίδια εποχή φαίνεται πως ο Κρήσκεντας απείλησε και τον ίδιο με διωγμό και με' ολίγου αναχώρησε από τη Ρώμη[12].

Μετά τη φυγή του από τη Ρώμη έκανε περιοδεία σε διάφορες περιοχές της Ανατολής όπως τη Συρία, τη Μεσοποταμία, την Κιλικία, την Πισιδία εγκατοικούμενος τελικά σε πόλη της Μεσοποταμίας, άγνωστη προς εμάς. Κατά τον Επιφάνιο εγκαταστάθηκε εκεί κατά το 12ο έτος της βασιλείας του Αντωνίνου του Ευσεβούς[13], αλλά αυτό πρόκειται για παρανόηση, καθώς τα χρονολογικά δεδομένα δε μπορούν να επαληθευτούν. Προφανώς το λάθος προήλθε από το ότι και ο Μάρκος Αυρήλιος είχε εκ των ονομάτων του και το Αντωνίνος. Έτσι αν τοποθετήσουμε την ημερομηνία αυτή, περί της βασιλείας του Μάρκου Αυρηλίου, ήτοι το 173, τότε έχουμε συμφωνία με την μαρτυρία του Ευσεβίου. Στην περιοχή αυτή ο Τατιανός ασπάστηκε τον εγκρατιτισμό, μία μορφή χριστιανικού γνωστικισμού της οποίας διετέλεσε ηγέτης. Το τέλος του παραμένει άγνωστό[14].

Συγγράμματα

Γενικά

Ο Τατιανός υπήρξε συγγραφέας διαφόρων συγγραμμάτων. Ο ίδιος μέσα από το μοναδικό σωζόμενο έργο του την απολογία "Πρός Έλληνας", μας αναφέρει έργα του όπως το "Περί Ζώων", που πραγματεύεται τις διαφορές μεταξύ ανθρώπων και ζώων, το "Περί δαιμόνων", το "Προς αποφηναμένους τα περί Θεού", που αποτελούσε εκτενή σύγκριση μεταξύ ελληνικής και χριστιανικής θεολογίας και ηθικής, χωρίς να είναι βέβαιο όμως ότι τελικά συνετάχθη. Από τον Ευσέβιο μαθαίνουμε επίσης πως σκοπό είχε να συντάξει σύγγραμμα "Περί προβλημάτων", ενώ το "Περί κατά Σωτήρα καταρτισμού", το οποίο μας το γνωστοποιεί ο Κλήμεντας Αλεξανδρείας, προέρχεται από την γνωστική περίοδο της ζωής του. Τέλος συνέταξε δικό του ευαγγέλιο το λεγόμενο "Διατεσσάρων ευαγγέλιον", δηλαδή μία σύνθεση των τεσσάρων ευαγγελίων.

Προς Έλληνας

Το "Διατεσσάρων ευαγγέλιον"

Πολλά γνωστικά συστήματα είχαν συντάξει δικά τους ευαγγέλια. Ο ασπασμός των γνωστικών αντιλήψεων του Τατιανού τον οδήγησε και αυτόν στη δημιουργία ενός ευαγγελίου το οποίο αποκλήθηκε "Διατεσσάρων Ευαγγέλιον". Η χρήση του όρου "διατεσσάρων" είναι μουσικολογική και δείχνει τα διαστήματα μεταξύ των φθόγγων, αφού όπως μαθαίνουμε από τον Βίκτορα Καπούης, χρησιμοποιήθηκαν 5 ευαγγέλια, με το πέμπτο πιθανώς να εννοείται η "Προς Εβραίους Επιστολή"[15]. Ο Τατιανός όμως δε συνέταξε όπως είδαμε ένα εντελώς νέο ευαγγέλιο όπως οι γνωστικοί, αφού πότε δεν έγινε καθολοκληρίαν γνωστικός, αλλά μία σύνθεση των τεσσάρων. Η ταυτόχρονη έλλειψη μεταφρασμένου ευαγγελίου στα Συριακά, οπωσδήποτε θα ήταν μία δύσκολη και χρονοβόρα περίπτωση με αποτέλεσμα η προσπάθειά του αυτή να μειώνει σημαντικά τον όγκο εργασίας ενός τέτοιου εγχειρήματος[16]. Το "διατεσσάρων ευαγγέλιον" χρησιμοποιείτο ακόμα και μέχρι την εποχή του Ευσεβίου (4ος αιώνας)[17] και μεταγενέστερα μέχρι τουλάχιστον τον 5ο αιώνα, οπότε και μεταφράστηκαν τα Ευαγγέλια στη Συριακή γλώσσα. Βάση φέρεται να ήταν το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, απορρίπτοντας υλικό και τροποποιώντας άλλο "για να προβάλλη καταλλήλως τας γνωστικάς πλέον δοξασίας του"[18].

Σήμερα από το κείμενο αυτό διασώζονται 14 στίχοι, σε Ελληνική απόδοση, που βρέθηκαν στα ερείπια του Ευρώπου στη Συρία, χρονολογούμενα προ του 254[19]. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι η ονομασία "Διατεσσάρων" είναι αδύνατον να δόθηκε στη Συριακή, καθώς απουσίαζαν αυτού του είδους οι μουσικοί όροι σε αυτή τη διάλεκτο[20], με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν βέβαιο, συνάμα με τα ευρήματα, ότι πρώτα εγράφη στα Ελληνικά[21]. Αποτελείτο από 55 κεφάλαια[22] και η διάδοσή του ήταν ευρεία, λόγω της χρησιμότητάς του στη γλώσσα που εγράφη, ενώ ο Θεοδώρητος Κύρου μας αναφέρει την εύρεση του στην περιοχή εκείνη καθώς και αποκλίσεις από τα τέσσερα κανονικά ευαγγέλια. Τέτοιες διαφορές τις εντόπισε στην περί της ανθρωπίνης φύσεως του Χριστού διδασκαλία και την αποκοπή της γενεαλογίας Του[23]. Το Ευαγγέλιο αυτό τελικά κατείχε τη θέση των ευαγγελίων μέχρι την αντικατάστασή του από μετάφραση των κανονικών βιβλίων στα συριακά. Σήμερα διασώζεται σε αρκετές μεταφράσεις, ενώ διαθέτουμε και υπόμνημα του Εφραίμ του Σύρου[24].

Η θεολογία του

Υποσημειώσεις

  1. ↑ Προς Έλληνας, 42
  2. ↑ Κλήμη Αλεξανδρείας, Στρωματείς 3, 12, 81
  3. ↑ Π. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, Τόμος Β΄, σελίδα σελίδα 600
  4. ↑ Προς Έλληνας, 29
  5. ↑ ο.π. 1 και 35
  6. ↑ Ευσέβιος, Εκκλησιαστική Ιστορία 4, 16
  7. ↑ Προς Έλληνες 29 και 35
  8. ↑ Ειρηναίου, Έλεγχος 1, 28, 1
  9. ↑ Ευσεβίου, Εκκλησιαστική Ιστορία, 4, 29
  10. ↑ Έλεγχος 1, 28, 1
  11. ↑ Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογια, σελίδα 601
  12. ↑ Τατιανός, Προς Έλληνας 19
  13. ↑ Επιφάνιος, Πάναριον, 46
  14. ↑ Παν. Χρήστου, Ελληνικη Πατρολογία, σελίδα 602
  15. ↑ Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, σελίδα 605
  16. ↑ Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, σελίδα 605
  17. ↑ Εκκλ. ιστορία, 4, 29, 6
  18. ↑ Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, σελίδα 605
  19. ↑ ο.π.
  20. ↑ Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, σελίδα 606
  21. ↑ Στυλ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία, σελίδα 289
  22. ↑ Στυλ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία, σελίδα 289
  23. ↑ Θεοδώρητος Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας, 1, 20
  24. ↑ Στυλ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία, σελίδα 289

Βιβλιογραφία

  • Παναγιώτης Χρήστου, "Ελληνική Πατρολογία", Τόμος Β΄, Κυρομάνος, θεσσαλονίκη 2005
  • Στυλιανός Παπαδόπουλος, "Πατρολογία", Τόμος Α΄, Έκδοση Ιδιωτική, Αθήνα 2000.
  • Νικόλαος Τζιράκης, "Απολογητές", Αρμός, Αθήνα 2003.


Απολογητές

Απολογητές | | Κοδράτος | Αριστείδης Αθηναίος | Αρίστων Πελλαίος | Ιουστίνος ο Μάρτυς | Αθηναγόρας ο Αθηναίος | Θεόφιλος Αντιοχείας | Τατιανός ο Σύρος | Μελίτων Σάρδεων | Επιστολή προς Διόγνητον | Ερμείου Διασυρμός των έξω φιλοσόφων (Ερμείας) | Ψευδιουστίνεια κείμενα

Ανακτήθηκε από «https://el.orthodoxwiki.org/index.php?title=Τατιανός_ο_Σύρος&oldid=12450»