Πολύκαρπος Σμύρνης

Ο Άγιος Πολύκαρπος ή Πολύκαρπος Σμύρνης, είναι Άγιος και μάρτυρας της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες που ανέδειξε η πρωτοχριστιανική Εκκλησία καθώς υπήρξε επίσκοπος στην πόλη της Σμύρνης, αλλά και γιατί μαζί με τον Ιγνάτιο Αντιοχείας αποτέλεσαν τον ισχυρό πυρήνα έκφρασης της αποστολικής παραδόσεως της εποχής, συγχρόνως με τον Κλήμεντα Ρώμης. Οι πληροφορίες για τη ζωή του και του δράση του είναι περιορισμένες και κυρίως προέρχονται από επιστολές και το μαθητή και συνεχιστή του έργου του, Ειρηναίο Λουγδούνου.

Το πότε ακριβώς και που γεννήθηκε ο Άγιος Πολύκαρπος δεν είναι με ακρίβεια γνωστό. Ο ίδιος καταστάθηκε μεταξύ των Αποστολικών Πατέρων διότι γνώρισε τους Αποστόλους, μαθήτευσε δίπλα στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο, ενώ φέρεται να χειροτονήθηκε επίσκοπος από τον ίδιο, σύμφωνα με τον Τερτυλλιανό, κάτι που όμως δε φαίνεται να είναι ακριβές λόγω των χρονολογικών δεδομένων. Το έργο που διετέλεσε ήταν πραγματικά πολύ σπουδαίο, διότι σε μία εποχή «που η εκκλησία γνώρισε στους κόλπους της πλήθος διδασκάλων, οι οποίοι εξέφραζαν αμφίβολη και όχι πάντως γνήσια αποστολική παράδοση...υπήρξε ο κατεξοχήν φορέας της γνήσιας αποστολικής παραδόσεως». Το έργο του υπήρξε πολυποίκιλο, αλλά η σημαντικότητά του έγκειται στο ευρύ αντιαιρετικό του έργο. Χαρακτηριστικά ο Ειρηναίος αναφέροντας το έργο του Πολυκάρπου μας αναφέρει τη μεγάλη επιστροφή πιστών από τις αιρέσεις των γνωστικών του Μαρκίωνος και του Βαλεντίνου. Ο ίδιος συνδέθηκε έντονα με την έτερη μεγάλη προσωπικότητα της Εκκλησίας της Μικράς Ασίας, τον Ιγνάτιο Αντιοχείας, από τον οποίο γνωρίζουμε πως δέχθηκε και προσωπική επιστολή. Η σημαντικότητα της παρουσίας του στην Εκκλησία αλλά και η αποστολικότητα του φρονήματος του Πολύκαρπου διαφάνηκε και από την ειρηνευτική αποστολή στην οποία εξέλαβε μέρος, ώστε να επιλύση το ολοένα διογκούμενο πρόβλημα για την εποχή, της ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα.

Ο Πολύκαρπος έδωσε της ζωή του μαρτυρικώς στο στάδιο της Σμύρνης σε μεγάλη ηλικία. Η παράδοση τοποθετεί το θάνατό του στο έτος 155/156, με πρόσφατες αναθεωρήσεις τις ημερομηνίες 167/168 και 177, με την πρώτη να φαντάζει πιθανότερη.

Βιβλιογραφία

• Στυλιανός Παπαδόπουλος, «Πατρολογία», Τόμος Α΄, Αθήνα 2000.