Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου"
μ (→Ιστορικά στοιχεία) |
|||
| (6 ενδιάμεσες αναθεωρήσεις από τον ίδιο χρήστη δεν εμφανίζεται) | |||
| Γραμμή 13: | Γραμμή 13: | ||
==Ιστορικά στοιχεία== | ==Ιστορικά στοιχεία== | ||
| − | Η ετυμολογία της ονομασίας της μονής είναι άγνωστη. Κατά μία παράδοση, η μονή ιδρύθηκε από τον | + | Η ετυμολογία της ονομασίας της μονής είναι άγνωστη. Κατά μία παράδοση, η μονή ιδρύθηκε από τον άγιο ''Κουτλουμούση'', άγνωστο πότε<ref>"Άθως" > "Περιγραφή των κυρίαρχων Μονών", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 4, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].</ref>. Η παράδοση αυτή ξεκινά από ένα έγγραφο της μονής, το οποίο επιχειρεί να μεταφράσει διάφορους τουρκικούς όρους, και αναφέρει ότι η λέξη ''κουτλουμούς'' αντιστοιχεί προς ''"τον εξ Αιθιοπίας άγιον"''<ref>Καδάς Σωτήρης, ''Το Άγιον Όρος. Τα μοναστήρια και οι θησαυροί τους'', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995, σελ. 69.</ref>. Ο ''Θεοδώρητος Εσφιγμενίτης'', στο έργο ''"Περί κλήσεων και ονομασιών των πάλαι και νεωτέρων μονών του όρους Άθω"'', το οποίο εξέδωσε ο [[Μανουήλ Γεδεών]] στο βιβλίο του ''"Ο Άθως. Αναμνήσεις, έγγραφα, σημειώσεις"'' (εκ του Πατριαρχικού Τυπογραφείου, εν Κωνσταντινουπόλει 1885, σελ. 318-320), αναφέρει: ''"Η του Κουτλουμουσίου εκ του οσίου Κουτλουμουσίου"'' (σελ. 319). Οι περισσότεροι πάντως ερευνητές, δέχονται την άποψη του Ρώσου ιστορικού ''Θεόδωρου Ουσπένσκυ'', για την ίδρυση της Μονής από ένα Τούρκο με το όνομα ''Κουτλουμούς'', που έζησε στο τέλος του 13ου αιώνα και έγινε χριστιανός με το νέο όνομα ''Κωνσταντίνος''<ref>Καδάς Σωτήρης, ''Το Άγιον Όρος...'', ό.π. Βλ. και Χατζηφώτης Μ.Ι., ''Η καθημερινή ζωή στο Άγιο Όρος'', Παπαδήμας, Αθήνα 1999, σελ. 42.</ref>. Και αυτή η άποψη πάντως παρουσιάζει προβλήματα ''"διότι από του 1169 ήδη υπήρχε μονή εν Άθω, επονομαζόμενη του 'Κουτουλουμούσι''' [...] ''Την σημαντικήν ταύτην μαρτυρίαν παρέχει έγγραφον της μονής Αγίου Παντελεήμονος, του έτους 1169, εις το οποίον υπογράφει Ησαΐας Ιερομόναχος 'κε καθιγούμενος της μονής Κουτουλουμούσι'"''<ref>Στυλ. Παπαδόπουλος, "Κουτλουμουσίου Μονή", ''ΘΗΕ'' 7 (1965), στ. 946.</ref>. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τον ''Στυλιανό Παπαδόπουλο'', ''"πρέπει να αναζητήσωμεν κάποιον προγενέστερον Κουτλουμούς'' [...] ''απόγονον του Κουτλουμούς Α΄, ιδρυτού της ομωνύμου δυναστείας των Σελτζουκιδών"'' ο οποίος ''"θα ησπάσθη τον χριστιανισμόν, θα ήσκησεν εν Άθω και θα ίδρυσε την μονήν'' [...] ''μεταξύ 1063 και 1169"''<ref>''ΘΗΕ'' 7 (1965), ό.π.</ref>. |
| + | |||
| + | Ως προς την ιστορική παρουσία της Μονής, μπορούμε να διακρίνουμε ότι κατά τον 12ο αιώνα ήταν ακόμη μικρή και άσημη, όπως άλλωστε δείχνει η προαναφερθείσα, ανορθόγραφη υπογραφή του ηγουμένου, η οποία δείχνει ότι μεταξύ των μοναχών δεν υπήρχε κάποιος ιδιαίτερα εγγράμματος ώστε να αναλάβει το αξίωμα αυτό. Επιπλέον, η υπογραφή αυτή ήταν κατά σειρά εικοστή, ανάμεσα σε εικοσιοκτώ υπογραφές εκπροσώπων, ενώ οι οκτώ μονές που υπέγραψαν μετά τη μονή ''Κουτλουμουσίου'', δεν υπάρχουν καν σήμερα<ref>''ΘΗΕ'' 7 (1965), στ. 947.</ref>. Από έγγραφα της εποχής, μαθαίνουμε ότι η Μονή περνούσε μεγάλη οικονομική κρίση, η οποία συνεχίστηκε μέχρι τις αρχές του 14ου αιώνα, οπότε δέχθηκε το τελειωτικό κτύπημα από τους ''Καταλανούς'', που επιτέθηκαν εναντίον του και το καταλήστευσαν. Μπροστά στην κατάσταση αυτή και για να μπορέσει να επιζήσει το μοναστήρι τού παραχωρήθηκαν οι σχεδόν διαλυμένες μονές του ''Προφήτη Ηλία'' και του [[Ιερά Μονή Σταυρονικήτα|Σταυρονικήτα]], καθώς και οι αρχαίες μονές του ''Αναπαυσά'' (στην οποία ανήκε αξιόλογο κτήμα<ref>''ΘΗΕ'' 7 (1965), ό.π.</ref>) και του ''Φιλαδέλφου'' με πράξη του [[Πρώτος|Πρώτου]] Ισαάκ (1334)<ref>Καδάς Σωτήρης, ''Το Άγιον Όρος...'', ό.π., σελ. 69-70.</ref>. | ||
==Πνευματική κίνηση - Τέχνη - Κειμήλια== | ==Πνευματική κίνηση - Τέχνη - Κειμήλια== | ||
| Γραμμή 23: | Γραμμή 25: | ||
==Βιβλιογραφία== | ==Βιβλιογραφία== | ||
*"Άθως" > "Περιγραφή των κυρίαρχων Μονών", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 4, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM]. | *"Άθως" > "Περιγραφή των κυρίαρχων Μονών", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 4, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM]. | ||
| − | *''Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'', τόμ. 1-12, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1962-1968 (τα σχετικά με τις Μονές άρθρα). | + | *''Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'' (ΘΗΕ), τόμ. 1-12, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1962-1968 (τα σχετικά με τις Μονές άρθρα). |
*Καδάς Σωτήρης, ''Το Άγιον Όρος. Τα μοναστήρια και οι θησαυροί τους'', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995. | *Καδάς Σωτήρης, ''Το Άγιον Όρος. Τα μοναστήρια και οι θησαυροί τους'', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995. | ||
*Χαριτόπουλος Ευστάθιος, ''Άγιον Όρος. Οι άγιοι τόποι της Μακεδονίας'', Θεσσαλονίκη 2002. | *Χαριτόπουλος Ευστάθιος, ''Άγιον Όρος. Οι άγιοι τόποι της Μακεδονίας'', Θεσσαλονίκη 2002. | ||
Τελευταία αναθεώρηση της 19:05, 23 Οκτωβρίου 2010
| Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου | |
 Η Ιερά Μονή Αγίου Διονυσίου | |
| Τοποθεσία | Άγιο Όρος (Άθως) |
| Ίδρυση | 11ος ή 12ος αιώνας |
| Ιδρυτής | Ο εκχριστιανισμένος Τούρκος ευγενής Κουτλουμούς |
| Τύπος Μοναστηριού | Κοινόβιο |
| Ημερομηνία εορτής | 6 Αυγούστου |
| Καθολικό | Μεταμόρφωση του Σωτήρος |
Η Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου είναι μία από τις είκοσι Μονές του Αγίου Όρους, της αυτόνομης μοναστικής πολιτείας που βρίσκεται στη Β. Ελλάδα και στο νότιο τμήμα της χερσονήσου του Άθω, της ανατολικότερης από τις τρεις χερσονήσους της Χαλκιδικής. Η Μονή Κουτλουμουσίου είναι ελληνική, κοινόβια[1] και γιορτάζει τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου. Βρίσκεται κοντά στις Καρυές σε μια πλαγιά, σε υψόμετρο 340.
Περιεχόμενα
Ιστορικά στοιχεία
Η ετυμολογία της ονομασίας της μονής είναι άγνωστη. Κατά μία παράδοση, η μονή ιδρύθηκε από τον άγιο Κουτλουμούση, άγνωστο πότε[2]. Η παράδοση αυτή ξεκινά από ένα έγγραφο της μονής, το οποίο επιχειρεί να μεταφράσει διάφορους τουρκικούς όρους, και αναφέρει ότι η λέξη κουτλουμούς αντιστοιχεί προς "τον εξ Αιθιοπίας άγιον"[3]. Ο Θεοδώρητος Εσφιγμενίτης, στο έργο "Περί κλήσεων και ονομασιών των πάλαι και νεωτέρων μονών του όρους Άθω", το οποίο εξέδωσε ο Μανουήλ Γεδεών στο βιβλίο του "Ο Άθως. Αναμνήσεις, έγγραφα, σημειώσεις" (εκ του Πατριαρχικού Τυπογραφείου, εν Κωνσταντινουπόλει 1885, σελ. 318-320), αναφέρει: "Η του Κουτλουμουσίου εκ του οσίου Κουτλουμουσίου" (σελ. 319). Οι περισσότεροι πάντως ερευνητές, δέχονται την άποψη του Ρώσου ιστορικού Θεόδωρου Ουσπένσκυ, για την ίδρυση της Μονής από ένα Τούρκο με το όνομα Κουτλουμούς, που έζησε στο τέλος του 13ου αιώνα και έγινε χριστιανός με το νέο όνομα Κωνσταντίνος[4]. Και αυτή η άποψη πάντως παρουσιάζει προβλήματα "διότι από του 1169 ήδη υπήρχε μονή εν Άθω, επονομαζόμενη του 'Κουτουλουμούσι' [...] Την σημαντικήν ταύτην μαρτυρίαν παρέχει έγγραφον της μονής Αγίου Παντελεήμονος, του έτους 1169, εις το οποίον υπογράφει Ησαΐας Ιερομόναχος 'κε καθιγούμενος της μονής Κουτουλουμούσι'"[5]. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τον Στυλιανό Παπαδόπουλο, "πρέπει να αναζητήσωμεν κάποιον προγενέστερον Κουτλουμούς [...] απόγονον του Κουτλουμούς Α΄, ιδρυτού της ομωνύμου δυναστείας των Σελτζουκιδών" ο οποίος "θα ησπάσθη τον χριστιανισμόν, θα ήσκησεν εν Άθω και θα ίδρυσε την μονήν [...] μεταξύ 1063 και 1169"[6].
Ως προς την ιστορική παρουσία της Μονής, μπορούμε να διακρίνουμε ότι κατά τον 12ο αιώνα ήταν ακόμη μικρή και άσημη, όπως άλλωστε δείχνει η προαναφερθείσα, ανορθόγραφη υπογραφή του ηγουμένου, η οποία δείχνει ότι μεταξύ των μοναχών δεν υπήρχε κάποιος ιδιαίτερα εγγράμματος ώστε να αναλάβει το αξίωμα αυτό. Επιπλέον, η υπογραφή αυτή ήταν κατά σειρά εικοστή, ανάμεσα σε εικοσιοκτώ υπογραφές εκπροσώπων, ενώ οι οκτώ μονές που υπέγραψαν μετά τη μονή Κουτλουμουσίου, δεν υπάρχουν καν σήμερα[7]. Από έγγραφα της εποχής, μαθαίνουμε ότι η Μονή περνούσε μεγάλη οικονομική κρίση, η οποία συνεχίστηκε μέχρι τις αρχές του 14ου αιώνα, οπότε δέχθηκε το τελειωτικό κτύπημα από τους Καταλανούς, που επιτέθηκαν εναντίον του και το καταλήστευσαν. Μπροστά στην κατάσταση αυτή και για να μπορέσει να επιζήσει το μοναστήρι τού παραχωρήθηκαν οι σχεδόν διαλυμένες μονές του Προφήτη Ηλία και του Σταυρονικήτα, καθώς και οι αρχαίες μονές του Αναπαυσά (στην οποία ανήκε αξιόλογο κτήμα[8]) και του Φιλαδέλφου με πράξη του Πρώτου Ισαάκ (1334)[9].
Πνευματική κίνηση - Τέχνη - Κειμήλια
Υποσημειώσεις
- ↑ Κοινόβιο ονομάζεται το μοναστήρι όπου ο βίος των Μοναχών είναι κοινός ως προς την εργασία, τα έσοδα, την ενδυμασία, τις δαπάνες, την τραπεζαρία, την προσευχή (Μαλαβάκης Νίκος, Βυζαντινολόγιο-Λεξικό Εκκλησιαστικών και Θρησκευτικών όρων, Αστήρ, Αθήνα 1999, σελ. 78-79). Οι μοναχοί στερούνται κάθε είδους περιουσίας και διατρέφονται από περιουσιακά στοιχεία της μονής που διαχειρίζεται το ηγουμενοσυμβούλιο (Βεργωτής Γεώργιος, Λεξικόν Λειτουργικών και Τελετουργικών Όρων, 3η έκδ. βελτιωμένη και επαυξημένη, Θεσσαλονίκη 1995, σελ. 126).
- ↑ "Άθως" > "Περιγραφή των κυρίαρχων Μονών", εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 4, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].
- ↑ Καδάς Σωτήρης, Το Άγιον Όρος. Τα μοναστήρια και οι θησαυροί τους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995, σελ. 69.
- ↑ Καδάς Σωτήρης, Το Άγιον Όρος..., ό.π. Βλ. και Χατζηφώτης Μ.Ι., Η καθημερινή ζωή στο Άγιο Όρος, Παπαδήμας, Αθήνα 1999, σελ. 42.
- ↑ Στυλ. Παπαδόπουλος, "Κουτλουμουσίου Μονή", ΘΗΕ 7 (1965), στ. 946.
- ↑ ΘΗΕ 7 (1965), ό.π.
- ↑ ΘΗΕ 7 (1965), στ. 947.
- ↑ ΘΗΕ 7 (1965), ό.π.
- ↑ Καδάς Σωτήρης, Το Άγιον Όρος..., ό.π., σελ. 69-70.
Βιβλιογραφία
- "Άθως" > "Περιγραφή των κυρίαρχων Μονών", εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 4, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].
- Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), τόμ. 1-12, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1962-1968 (τα σχετικά με τις Μονές άρθρα).
- Καδάς Σωτήρης, Το Άγιον Όρος. Τα μοναστήρια και οι θησαυροί τους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995.
- Χαριτόπουλος Ευστάθιος, Άγιον Όρος. Οι άγιοι τόποι της Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη 2002.
- Χατζηφώτης Μ.Ι., Η καθημερινή ζωή στο Άγιο Όρος, Παπαδήμας, Αθήνα 1999.
Σύνδεσμοι
Άγιο Όρος | | 1. Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας | 2. Ιερά Μονή Βατοπαιδίου | 3. Ιερά Μονή Ιβήρων | 4. Ιερά Μονή Χιλανδαρίου | 5. Ιερά Μονή Αγίου Διονυσίου | 6. Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου | 7. Ιερά Μονή Παντοκράτορος | 8. Ιερά Μονή Ξηροποτάμου | 9. Ιερά Μονή Ζωγράφου | 10. Ιερά Μονή Δοχειαρίου | 11. Ιερά Μονή Καρακάλου | 12. Ιερά Μονή Φιλόθεου | 13. Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας | 14. Ιερά Μονή Αγίου Παύλου | 15. Ιερά Μονή Σταυρονικήτα | 16. Ιερά Μονή Ξενοφώντος | 17. Ιερά Μονή Οσίου Γρηγορίου | 18. Ιερά Μονή Εσφιγμένου | 19. Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος | 20. Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου | | Μοναστικά καθιδρύματα
