Ερμείου Διασυρμός των έξω φιλοσόφων

Ο Διασυρμός των έξω Φιλοσόφων είναι έργο που αποδίδεται σε κάποιο φιλόσοφο Ερμεία και αποτελεί μία κατ επίφασην απολογία. Αποτελεί κείμενο ήσσονος σημασίας, που ουσιαστικά είναι συλλογή "αντιφατικών γνωμών κλασσικών φιλοσόφων από του Ηρακλείτου μέχρι των Στωικών". Η συγγραφή του τοποθετείται περί τα τέλη του 2ου αιώνα, ενώ διασώθηκε σε πλήθος Κωδίκων με τον παλαιότερο να ανάγεται στον 15ο αιώνα. Ο συγγραφέας της είναι άγνωστος και φαίνεται πως στόχο έχει να γελοιοποιήσει τους φιλοσόφους, όχι τόσο ενώπιον των εθνικών όσο ενώπιον των χριστιανών. Το κείμενο αυτό περιέχει 10 ή 19 κεφάλαια ανάλογα με την έκδοση, χωρίς να γίνεται κάποια προσπάθεια προς εμβάθυνση στις δοξασίες των περιεχομένων φιλοσοφικών γνωμών ή των χριστιανικών αληθειών.

Αφορμή για σύνταξη του κείμενου ήταν προφανώς η άποψη μεταξύ ορισμένων χριστιανών λογίων, περί υψηλής ποιότητας φιλοσοφικών αληθειών, αντιστοίχως προς τις χριστιανικές. Φαίνεται πως κάποιες φιλοσοφικές επιθέσεις είχαν αρχίσει να κλονίζουν μερικές συνειδήσεις χριστιανών. Έτσι ο Ερμείας με υπερβολικό τρόπο αποφασίζει να διασύρει αυτές τις απόψεις στηριζόμενος στις αντιφατικές ανά τους αιώνες διατυπώσεις που οι φιλόσοφοι εξέφρασαν. Έτσι τα θέματα της συλλογής του είναι η φύση της ψυχής, η αθανασία αυτής, η φύση του ανθρώπου, οι αρχές της φύσεώς της. Ο Ερμείας με σύντομο και συνοπτικό τρόπο αντιπαραθέτει τις απόψεις των φιλοσόφων, διακρίνοντας τις αντιφάσεις με σαφή τρόπο. Έτσι αποδεικνύεται κατ αυτόν το αληθές παρά του Αποστόλου Παύλου ότι "η σοφία του κόσμου τούτου μωρία παρά των Θεώ εστίν". Ο ίδιος όμως τελικά δεν εισέρχεται σε βαθύτερες αναλύσεις, αφού δεν φαίνεται πως διέθετε μία τέτοια δυνατότητα.

Το εγχείρημα του Ερμεία είναι μοναδικό στην εκκλησιαστική πραγματικότητα. Κάτι παρόμοιο ούτε προηγήθηκε, ούτε όμως και επαναλήφθηκε. Η παράδοση αγνόησε ουσιαστικά το έργο του, αλλά δεν είναι απίθανο ο Κέλσος να είχε αφορμή για το επιθετικό τους σύγγραμα "Αληθής Λόγος" και το έργο του Ερμεία. Το έργο του συγκαταλέγεται στα απολογητικά συγγράματα, αλλά κάτι τέτοιο δε δικαιολογείται από τον τρόπο γραφής, αφού δεν απολογείται υπέρ του χριστιανισμού, αλλά σαρκάζει τη φιλοσοφία, από όπου έλαβε και τον όρο "διασυρμός".

Βιβλιογραφία

• Παναγιώτης Χρήστου, «Ελληνική Πατρολογία», Τόμος Β΄, Εκδόσεις Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2005.
• Στυλιανός Παπαδόπουλος, «Πατρολογία», Τόμος Α΄, Έκδοση Ιδιωτική, Αθήνα 2000

Απολογητές

Απολογητές | | Κοδράτος | Αριστείδης Αθηναίος | Αρίστων Πελλαίος | Ιουστίνος ο Μάρτυς | Αθηναγόρας ο Αθηναίος | Θεόφιλος Αντιοχείας | Τατιανός ο Σύρος | Μελίτων Σάρδεων | Επιστολή προς Διόγνητον | Ερμείου Διασυρμός των έξω φιλοσόφων (Ερμείας) | Ψευδιουστίνεια κείμενα