Αικατερίνα, Αγία
Η Αικατερίνα ή Αικατερίνη η μεγαλομάρτυρας, αποτελεί Αγία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία έζησε στην περιοχή της Αιγύπτου, κατά τον 4ο αιώνα. Σε ότι αφορά τις ιστορικές μαρτυρίες, έχουν γίνει σχετικά έρευνες, καθώς η αγία αγνοείται από τις αρχαίες πηγές μέχρι και τον 9ο αιώνα. Το βέβαιο είναι πως οι ερευνητές μέχρι σήμερα δεν έχουν ρίξει φως στην προκειμένη περίπτωση. Για την Αγία Αικατερίνη γνωστά σήμερα είναι τέσσερα μαρτύρια γραμμένα στην Ελληνική. Του Συμεών του μεταφραστού, του Αθανασίου ταχυγράφου και δύο ανωνύμων. Επίσης υπάρχουν και άλλα τόσο τη λατινική, όσο και στην αραβική. Στον Ευσέβιο επίσης βρίσκουμε μία μαρτυρία κατά την οποία παρατηρούμε πως κάποια γυναίκα στην περιοχή της Αλεξάνδρειας, υπερνίκησε χάρη στην παιδεία, τη σωφροσύνη και τη μόρφωση τον αυτοκράτορα Μαξιμίνο και παρότι ήταν πρόθυμος να τη σκοτώσει, τελικά την εξόρισε[1]. Σύμφωνα λοιπόν με τον Asemani , η γυναίκα αυτή είναι η Αγία Αικατερίνα. Ο Βαρόνιος υποθέτει πως ύστερα επέστρεψε και μαρτύρησε, το δε όνομα Δωροθέα, που αποδίδει ο Ρουφίνος στην ανώνυμη μάρτυρα του άνωθεν χωρίου, αποτελεί το πραγματικό της όνομα, καθώς το Αικατερίνα είναι συμβολικό [Αικατερίνα=αεί-καθαρίνα=η αιώνια αγνή][2].
Από εκεί και πέρα σύμφωνα με τα συναξάρια η Αγία γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια. Η ίδια σπούδασε και διακρίθηκε σε όλες τις επιστήμες της εποχής, ενώ ήταν επίσης όμορφη και ευσεβής χριστιανή. Στην περιοχή της Αλεξάνδρειας είχε μάλιστα γίνει ιδιαίτερα γνωστή με αποτέλεσμα ο έπαρχος να θελήσει να την αποσπάσει από το χριστιανισμό, φέρνοντάς τη σε συζήτηση με φιλοσόφους, οι οποίοι θα αποδείκνυαν το σαθρό της πίστεώς της. Έτσι συναντήθηκε με 50 φιλοσόφους και όχι μόνο δε μετεστράφη, αλλά τους προσέλκυσε στο χριστιανισμό. Ο Αυτοκράτορας τότε οργισθείς τους αποκεφάλισε. Εν συνεχεία φυλακίστηκε, αλλά εκεί η ίδια συνεχίζοντας το έργο της, οδήγησε τη σύζυγο του Μαξιμίνου και μερικούς φύλακες επίσης στο χριστιανισμό. Τότε ο Μαξιμίνος διέταξε να την βασανίσουν με φρικτά βασανιστήρια τα οποία πολλά από αυτά απέφυγε θαυματουργικώς. Τελικά διατάχτηκε να την αποκεφαλίσουν. Η μνήμη της εορτάζεται στις 25 Νοεμβρίου. Τα λείψανά της Αγίας ευρέθησαν κατά τον 8ο αιώνα από χριστιανούς Αιγυπτίους και μεταφέρθηκαν στην ιερά Μονή Σινά.
Η ταύτιση με την Υπατία
Σύμφωνα με παραδόσεις εξερχόμενες από τη Λαοδίκεια[3], η Αικατερίνη ήταν το ίδιο πρόσωπο με τη φιλόσοφο Υπατία. Κατ αυτή τη θεώρηση, επειδή υπάρχουν φανερές εξωτερικές ομοιότητες μεταξύ της ιδίας και της Αικατερίνης, όπως ότι είχε γεννηθεί στην Αλεξάνδρεια, μετείχε και αυτή των φιλοσόφων μαθημάτων, ξεχώριζε για τις γνώσεις της, την παιδεία της, τη σοφία της, διήγαγε παρθενικό βίο, ταυτίζονται. Σύμφωνα με το Σωκράτη ιστορικό, η Υπατία δολοφονήθηκε από εξαγριωμένο όχλο χριστιανών μοναχών, πιθανώς όμως για πολιτικούς λόγους. Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι η ίδια είχε μαθητές χριστιανούς, όπως ο Συνέσιος, ο οποίος την αποκαλεί θεοφιλεστάτην αδελφήν και φιλόσοφον[4]. Σύμφωνα με λοιπόν την παράδοση από τη Λαοδίκεια, συνέβησαν τα εξής γεγονότα. Μετά το θάνατο της Υπατίας ο Ορέστης συμφιλιώθηκε με τον Κύριλλο Αλεξανδρείας, ο οποίος στις 25 Νοεμβρίου συνεκάλεσε σύνοδο, κατά την οποία εμφανίστηκε επιστολή όπου η Υπατία εκδήλωνε τη θέληση να γίνει χριστιανή. Έτσι συνεφωνήθη να τιμηθεί ως Αγία, αλλάζοντας το όνομα σε Αικατερίνη για να μην επέλθει αντίδραση από τους μοναχούς της περιοχής[5].
Υποσημειώσεις
Πηγές
- Τσολακίδης Χρήστος, "Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας", Χ.Δ. Τσολακίδης, Αθήνα 2001.
- Λήμμα Αικατερίνη, ΘΗΕ, Μαρτίνος, Αθήνα, 1962-1968.
