Παρακλητικοί Κανόνες
Παρακλητικοί Κανόνες ονομάζονται οι ακολουθίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας οι οποίες προσαρτημένες στον Εσπερινό, ή μετά από αυτόν, ή μετά τη Θεία Λειτουργία ή και αυτονόμα[1], ψάλλονται σε διάφορες περιστάσεις ανάγκης και θλίψης των Χριστιανών σε Ναούς, σπίτια, νονοκομεία κ.λπ.[2], "εις ίασιν ψυχών και σωμάτων"[3], έχουν περιεχόμενο παρακλητικό-ικετευτικό και απευθύνονται στο Χριστό, τη Θεοτόκο, τον Ιωάννη τον πρόδρομο ή και σε αγίους[4]. Κατά τη διάρκεια της ακολουθίας, μνημονεύονται τα ονόματα των προσώπων υπέρ των οποίων ο Παρακλητικός Κανόνας τελείται.[5].
Οι αρχαιότεροι και οι πλέον συνήθεις από τους Παρακλητικούς Κανόνες είναι οι δύο Κανόνες που απευθύνονται στην Θεοτόκο, ο Μικρός και ο Μεγάλος[6]. Ο Μεγάλος Παρακλητικός Κανόνας είναι ποίημα του Αυτοκράτορα Θεοδώρου Δούκα Λάσκαρη (13ος αιώνας), μια ατομική προσευχή προς το θεό και με θερμές παρακλήσεις προς τη Θεοτόκο. Ψάλλεται πριν από τον Δεκαπενταύγουστο εναλλάξ με τον Μικρό Παρακλητικά Κανόνα, με τον οποίον έχει ίση περίπου έκταση (ονομάζεται Μεγάλος, επειδή σχετίζεται με την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου)[7]. O Μικρός Παρακλητικός Κανόνας, είναι ποίημα του Μοναχού Θεοστήρικτου (9ος αιώνας) ή του Θεοφάνη του Ομολογητή, με θερμές πρακλήσεις προς τη Θεοτόκο. Ψάλλεται πριν από τον Δεκαπενταύγουστο εναλλάξ με τον Μεγάλο Παρακλητικό Κανόνα, αλλά και σε κάθε περίπτωση θλίψης[8].
Υποσημειώσεις
- ↑ ΘΗΕ, τόμ. 10 (1967), στ. 38.
- ↑ "Παρακλητικοί Κανόνες", Στύλιος Κ. Ευθύμιος Επίσκοπος, Μικρό Χριστιανικό Λεξικό, 2η έκδ., Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1998, σελ. 150-151.
- ↑ ΘΗΕ, ό.π.
- ↑ "Παρακλητικοί Κανόνες", Βεργωτής Γεώργιος, Λεξικόν Λειτουργικών και Τελετουργικών Όρων, 3η έκδ. βελτιωμένη και επαυξημένη, Θεσσαλονίκη 1995, σελ. 173.
- ↑ ΘΗΕ, στο ίδιο.
- ↑ "Παρακλητικός Κανών", εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 48, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].
- ↑ Μαλαβάκης Νίκος, Βυζαντινολόγιο-Λεξικό Εκκλησιαστικών και Θρησκευτικών όρων, Αστήρ, Αθήνα 1999, σελ. 109.
- ↑ Μαλαβάκης, Βυζαντινολόγιο..., ό.π., σελ. 110.
Βιβλιογραφία
- "Παρακλητικοί Κανόνες", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), τόμ. 10, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1967, στ. 38-39.
- "Παρακλητικοί Κανόνες", Βεργωτής Γεώργιος, Λεξικόν Λειτουργικών και Τελετουργικών Όρων, 3η έκδ. βελτιωμένη και επαυξημένη, Θεσσαλονίκη 1995, σελ. 173.
- "Παρακλητικοί Κανόνες", Στύλιος Κ. Ευθύμιος Επίσκοπος, Μικρό Χριστιανικό Λεξικό, 2η έκδ., Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1998, σελ. 150-151.
- "Παρακλητικός Κανόνας Μεγάλος" και "Παρακλητικός Κανόνας Μικρός", Μαλαβάκης Νίκος, Βυζαντινολόγιο-Λεξικό Εκκλησιαστικών και Θρησκευτικών όρων, Αστήρ, Αθήνα 1999, σελ. 109.110.
- "Παρακλητικός Κανών", εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 48, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].
- "Παρακλητικός κανόνας", e-δομή (ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ), εκδόσεις Δομή Α.Ε., Αθήνα 2003-2004 [DVD-ROM].