Προκόπιος, Άγιος

Ο Άγιος Προκόπιος είναι μάρτυρας της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Γεννήθηκε στα Ιεροσόλυμα, όπου έδρασε, και παρέδωσε μαρτυρικώς της ζωή του κατά τις αρχές του 4ου αιώνα στη Σκυθόπολη. Ο βίος προέρχεται από δύο πηγές. Η πρώτη βρίσκεται σε κάποιο μαρτυρολόγιο του Ευσεβίου Καισαρείας, ενώ οι υπόλοιπες προέρχονται από μεταγενέστερα συναξάρια. Οι διαφορές μάλιστα που προκύπτουν είναι ουσιαστικές.

Ευσέβιος Καισαρείας

Σύμφωνα με τον Ευσέβιο Καισαρείας, ο Προκόπιος ήταν αναγνώστης και μεταφραστής της Συριακής γλώσσας. Γεννήθηκε στα Ιεροσόλυμα, αλλά έδρασε στη Σκυθόπολη, όπου διακονούσε τρεις ενορίες. Είχε μάλιστα το χάρισμα να εκδιώκει δαιμόνια. Κάποια στιγμή κατά τη μεταφορά του από τη Σκυθόπολη στη Καισάρεια της Παλαιστίνης, συνελήφθη με τη συνοδεία του, από διώκτες του Αυτοκράτορα Διοκλητιανού, με αποτέλεσμα να τον αποκεφαλίσουν.

Νεότερα Συναξάρια

Σύμφωνα με νεότερα συναξάρια, ο Προκόπιος γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ από πατέρα χριστιανό (Χριστόφορος) και μητέρα ειδωλολάτρισσα (Θεοδοσία). Κατά την ενηλικίωσή του, εξ αιτίας της υψηλής κοινωνικής θέσης που είχε η οικογένειά του, πήγε στην Αντιόχεια μετά από κλήση του Διοκλητιανού, για να αναλάβει τα καθήκοντα του Δούκα της Αλεξάνδρειας της Συρίας. Ο Αυτοκράτορας εκεί κάλεσε το Νεανία και του ανέθεσε το διωγμό των χριστιανών. Τη νύκτα όμως που ταξίδευε προς την Αλεξάνδρεια με σκοπό να αναλάβει τα καθήκοντά του, άκουσε φωνή Κυρίου, που τον καλούσε στο χριστιανισμό.

Στο σημείο αυτό εγείρεται διχογνωμία. Σύμφωνα με κάποια συναξάρια προχώρησε προς την Αλεξάνδρεια, όπου συνάντησε τον τοπικό επίσκοπο, όπου και τελικά τον έπεισε για την αλήθεια του Χριστού, με αποτέλεσμα να βαπτιστεί. Για το λόγο αυτό, αρνήθηκε να εκτελέσει τα καθήκοντά του και παραιτήθηκε, παρότι είχε επιτύχει σημαντικές νίκες κατά των Αγαρηνών. Κατά μία άλλη άποψη, μετά το όραμα πήγε προς τη Σκυθόπολη και από εκεί στα Ιεροσόλυμα, όπου κατατρόπωσε τους Αγαρηνούς (Σαρακηνούς), αφιερώνοντας τη νίκη του στον Ιησού. Η μητέρα του όμως που διαφωνούσε και με την πίστη του πατέρα του, ο οποίος είχε και αυτός μεταστραφεί στο χριστιανισμό, τον κατήγγειλε στις αρχές, με αποτέλεσμα να συλληφθεί από τον ηγεμόνα της Καισαρείας Ουλβιανό και να βασανιστεί. Η ίδια τελικά βλέποντας την υπομονή στα μαρτύρια που υποβλήθηκε ο γιος της, μεταστράφηκε στο χριστιανισμό και βαπτίστηκε την επόμενη νύχτα. Αποκεφαλίστηκε δε μία ημέρα μετά, μαζί με άλλες δώδεκα γυναίκες εξ αιτίας της πίστης της. Όπως μαρτυρικώς παρέδωσε τη ζωή της η Θεοδοσία, έτσι τελικά παρέδωσε τη ζωή του και ο Προκόπιος περί το 303, υπό του νέου τοπικού άρχοντα του Φλαβιανού. Η μνήμη του εορτάζεται στις 8 Ιουλίου.

Πηγές

• Ευαγγέλου Λέκκου, "Στρατιωτικοί μεγαλομάρτυρες", Αποστολική Διακονία, Αθήνα.
• Τσολακίδης Χρήστος, "Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας", Χ.Δ. Τσολακίδης, Αθήνα 2001.
• Μεταλληνός Γιώργος, "Προκόπιος, ο Μεγαλομάρτυς", ΘΗΕ, τόμ. 10 (1967), στ. 614-616.