Αγία Τράπεζα
Αγία Τράπεζα ονομάζεται τετράγωνο οικοδομημένο τραπέζι ("εκ πάσης ύλης στερεάς, οίον χρυσού, αργύρου και μαρμάρου"[1]), πάνω στο οποίο τελείται το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και ονομάζεται και Ιερό Θυσιαστήριο[2] "διότι επ' αυτής τελείται η θυσία του Αμνού του Θεού υπέρ πάντων των πιστών, ζώντων και τεθνεώτων"[3]. Η Αγία Τράπεζα βρίσκεται μέσα στο Ιερό Βήμα και έχει σχήμα τετράγωνο για να συμβολίσει τη μετάδοση του σώματος και του αίματος του Χριστού "πανταχού της οικουμένης"[4]. Πάνω της βρίσκονται πάντοτε το Ιερό Ευαγγέλιο, το Ιερό Αντιμήνσιο, ο Σταυρός ευλογίας, το Ιερό Αρτοφόριο (ακίνητο) και το Αρτοφόριο των ασθενών (κινητό)[5].
Η Αγία Τράπεζα συμβολίζει:
- "Την Τράπεζαν εκείνην, εφ' ης ο Ιησούς Χριστός εν τω μυστικω Δείπνω παρέδωκεν εις τους μαθητάς αυτού το μυστήριον της θείας ευχαριστίας"[6].
- Τον Τάφο του Χριστού[7].
- Tους τάφους των αγίων Μαρτύρων[8].
- Τον θρόνο "του μεγάλου Βασιλέως, του Θεού ημών" και για το λόγο αυτό το Ευαγγέλιο που βρίσκεται επάνω στην Αγία Τράπεζα "εικονίζει τον Χριστόν καθήμενον επί θρόνου"[9].
Μέσα στην Αγία Τράπεζα, κατά την τελετή των εγκαινίων, ο Επίσκοπος ενσωματώνει ιερά λείψανα μαρτύρων, για να φανερώσει ότι η Εκκλησία στηρίχθηκε στη θυσία των μαρτύρων και να υπενθυμίσει την αρχαία συνήθεια να τελείται η Θεία Λειτουργία πάνω σε τάφους μαρτύρων.
Από το β' μισό του 4ου αιώνα, οι χριστιανοί, "προφανώς χάριν ασφαλείας, ετοποθέτουν τα ιερά σκηνώματα είτε υπό την Αγίαν Τράπεζαν, είτε υπ' αυτήν εντός υπογείου 'κρύπτης'"[10]. Ειδικότερα, στην Ελλάδα και στην Ανατολή γενικότερα η πλέον συνηθισμένη πρακτική είναι η τοποθέτηση Αγίων λειψάνων από τον Επίσκοπο κατά τα εγκαίνια του Ναού κάτω από το δάπεδο της Αγίας Τράπεζας ή σε κάποιο τμήμα της, πράξη που ονομάζεται "κατάθεσις, ή καταθέσιον ή εγκαίνιον"[11] για να υπενθυμίσει την αρχαία συνήθεια να τελείται η Θεία Λειτουργία πάνω σε τάφους μαρτύρων.
Υποσημειώσεις
- ↑ Γεωργιάδης Βαρθολομαίος (Αρχιεπισκ. Κορινθίας), Επιτομή Λειτουργικής, εκδ. 4η, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, 1995 (c1909), σελ. 22.
- ↑ λήμμ. "Αγία Τράπεζα", Στύλιος Κ. Ευθύμιος Επίσκοπος, Μικρό Χριστιανικό Λεξικό (Α' ανατύπωση της 2ης έκδ.), Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1998.
- ↑ Επιτομή Λειτουργικής, ό.π..
- ↑ Επιτομή Λειτουργικής, ό.π..
- ↑ Μικρό Χριστιανικό Λεξικό, ό.π..
- ↑ Επιτομή Λειτουργικής, σελ. 22-23.
- ↑ λήμμα: "Τράπεζα", Μαλαβάκης Νίκος, Βυζαντινολόγιο-Λεξικό Εκκλησιαστικών και Θρησκευτικών όρων, Αστήρ, Αθήνα 1999.
- ↑ Μικρό Χριστιανικό Λεξικό, ό.π..
- ↑ Επιτομή Λειτουργικής, σελ. 23.
- ↑ λήμμ. "Τράπεζα Αγία", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), τόμ. 11, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1967, στ. 828.
- ↑ ΘΗΕ, ό.π..
Βιβλιογραφία
- "Στοιχεία Ορθόδοξης Λατρείας", Έκδοσις Ιεράς Μονής Παναγίας Παραμυθίας, Ρόδος
- (Επίσης η αναφερόμενη στις υποσημειώσεις βιβλιογραφία).
