Πρότυπο:Α

Άγιο Πνεύμα

Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο πρόσωπο της Τριαδικής Θεότητος (Αγίας Τριάδας), πλήρης και τέλειος Θεός, ομοούσιο με τον Πατέρα και γι αυτό Άγιο όπως Εκείνος. Δεν έχει ούτε τέλος ούτε αρχή, είναι συναΐδιο και άχρονο. Είναι ανεξάρτητο, όσον αφορά τα υποστατικά ιδιώματα, και μη υποτασσόμενο σε κανένα άλλο πρόσωπο της αγίας Τριάδας. Έχει την ίδια δύναμη, τιμή και δόξα με τα άλλα δύο πρόσωπα της Τριαδικής Θεότητας, τον Πατέρα και τον Υιό.
(Θεοδώρου Ανδρέας, «Βασική Δογματική Διδασκαλία - Πιστεύω εις ένα Θεόν», 2η έκδ., Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2007, σελ. 135.143)

Άγιοι Τόποι

Άγιοι Τόποι ονομάζονται όλες οι περιοχές της Παλαιστίνης που συνδέονται με τη ζωή και το έργο του Ιησού Χριστού (Ιερουσαλήμ, Βηθλεέμ, Ναζαρέτ κ.ά.).
(«Άγιοι Τόποι», e-δομή (ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ), εκδόσεις Δομή Α.Ε., Αθήνα 2003-2004 [DVD-ROM])

Άγιος

Άγιος ονομάζεται το μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας που αγωνίσθηκε και βίωσε το αποτέλεσμα της ελεύθερης αποδοχής του θελήματος του Θεού, που είναι η καρποφορία της Θείας Χάριτος μέσα του, ως δώρο Θεού. Ο Άγιος, σύμφωνα με τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, είναι διάκονος και φίλος και υιός του Θεού, έμψυχος ναός Θεού και καθαρό κατάλυμα για να κατοικήσει ο Κύριος. Βρίσκεται στα χέρια του Θεού, και υπάρχει στη ζωή και το φως, επειδή και ο ίδιος ο Θεός είναι ζωή και φως. Στο ζήτημα της αναγνώρισης των αγίων, θα πρέπει να επισημανθεί ότι, στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπάρχει κάποια επιτροπή ελέγχου και αξιολόγησης αγίων ή καταμέτρησης αμαρτιών και αρετών τους και "βαθμολόγησης" αυτών (βλ. λήμμα Αγίων διακήρυξη)
(Δαμασκηνός Ιωάννης, «Έκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως» (μτφρ. Ν. Ματσούκα), Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 385-390)

Άγκυρα

Άγκυρα ονομάζεται το παλαιοχριστιανικό και Βυζαντινό θρησκευτικό σύμβολο, σύμφωνα με το περιεχόμενο του οποίου, όπως η άγκυρα συγκρατεί ασφαλές το σκάφος στο τρικυμιώδες πέλαγος ή στο λιμάνι, έτσι και η πίστη στον Ιησού Χριστό προσφέρει στον άνθρωπο ασφάλεια και ελπίδα για τη Σωτηρία.
(Ανδρ. Παπαγεωργακόπουλος, «Άγκυρα», Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 1, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1962, στ. 279)

Αγκύρας Σύνοδος

Σύνοδος της Άγκυρας ονομάστηκε μία σημαντική τοπική σύνοδος του 314 μ.Χ. η οποία εξέδωσε 25 κανόνες με τους οποίους ρυθμιζόταν η εκκλησιαστική τάξη μετά τη δύσκολη και προβληματική περίοδο των διωγμών.
(Σκουτέρης Β. Κωνσταντίνος, Ιστορία Δογμάτων, τόμ. Β', Αθήνα 2004, σελ. 274)

Αγίων διακήρυξη

Με τον όρο διακήρυξη της αγιότητας κάποιου προσώπου (λανθασμένα, αγιοποίηση) αναφερόμαστε στη διαπίστωση από το πλήρωμα της Εκκλησίας του γεγονότος ότι αποθανόν μέλος της, είχε και έχει χαρίσματα αγίου. Το γεγονός αυτό, πρώτα μαρτυρείται από μικρό ή μεγάλο αριθμό αξιόπιστων μελών της Εκκλησίας, και κατόπιν, με συνοδική πράξη, αναγνωρίζεται επίσημα ως γεγονός. Η σύνοδος, δεν αποφασίζει, ούτε κρίνει την αγιότητα, απλώς τη διακηρύσσει. Ανάλογη διαδικασία δεν υπήρχε κατά την πρώτη χιλιετία, οπότε οι άγιοι αναγνωρίζονταν από κλήρο και λαό χωρίς την επίσημη επικύρωση.
(Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, «Διαπίστωση και Διακήρυξη της Αγιότητας των Αγίων», εκδ. Τέρτιος, Κατερίνη 1990)

Αγαθό

Η έννοια του Αγαθού για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ταυτίζεται με το θέλημα του αγαθού Θεού, το οποίο είναι και το ασφαλές και αλάνθαστο κριτήριο για το περιεχόμενο της εννοίας αυτής. Καθώς ο Θεός είναι κατά απόλυτο τρόπο αγαθός, κατά συνέπεια, τέλεια αγαθό είναι κάθε τι που είναι σύμφωνο με το θέλημα Του.
(Παν. Δημητρόπουλος, «Αγαθόν», Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 1, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1962, στ. 100)

Αγαμία

Με τον όρο Αγαμία στην θεολογική ορολογία, αναφερόμαστε στην πλήρη αποχή του ατόμου από τη σεξουαλική ζωή, κατάσταση που ονομάζεται και Παρθενία. Με βάση τα λόγια του ίδιου του Ιησού ("ου πάντες χωρούσι τον λόγον τούτον, αλλ' οις δέδοται", Ματθ. 19:11), θεωρείται ότι η κατάσταση της αγαμίας είναι δώρο Θεού (θαύμα) και ειδική κατάσταση υπέρ φύσιν (και όχι παρά φύσιν).
(Ν. Μπουγάτσος, «Αγαμία», Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 1, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1962, στ. 113)

Αγιογραφία

Αγιογραφία ή αλλιώς Εικονογραφία (=ζωγραφική Εικόνων) ονομάζουμε: 1) την ζωγραφική παράσταση με θρησκευτική θεματολογία που βρίσκεται σε φορητή εικόνα ή τοίχο ναού 2) Διήγηση για τη ζωή των Αγίων.
(«Αγιογραφία», Μαλαβάκης Νίκος, «Βυζαντινολόγιο-Λεξικό Εκκλησιαστικών και Θρησκευτικών όρων», Αστήρ, Αθήνα 1999)

Αγιολογία

Αγιολογία ονομάζουμε τον κλάδο της θεολογίας που μελετά κάθε είδους μνημείο (κείμενα, έργα τέχνης, κ.λπ.) που αφορά στη ζωή και στο έργο των Αγίων.
(Τσάμης Γ. Δημητρίος, Αγιολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999, σελ. 17)

Αγιοταφική Αδελφότητα

Αγιοταφική Αδελφότητα ονομάζεται το σύνολο των μοναχών και κληρικών που με την ύψωση της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων σε Πατριαρχείο (4ος αι.) οργανώθηκε στην περιοχή των προσκυνημάτων των Αγίων Τόπων με επικεφαλής τον Πατριάρχη, προς εξυπηρέτηση των πιστών και των ενοριακών κοινοτήτων της περιοχής.
(«Αγιοταφική Αδελφότης», Ζαχαρόπουλος Νίκος, Επίτομο Ιστορικό-Θεολογικό Λεξικό, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2003)