Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
→Δογματική αξία του όρου "Θεοτόκος"
Ο [[Νεστόριος]], από τη στιγμή που απέρριπτε την έννοια της ''Θεοτοκίας'', αυτομάτως θεωρούσε πως η ένωση των δύο φύσεων του [[Χριστός|Χριστού]] συνέβαινε σε ένα βουλητικό-ηθικό επίπεδο και όχι ουσιαστικό. Δεν πίστευε στην πλήρη ένωση της ανθρώπινης φύσης με την θεία, αλλά θεωρούσε ότι ο Λόγος πήγε και ενοίκησε σε μια ανθρώπινη υπόσταση<ref>Ματσούκας Α. Νίκος, ''Ορθοδοξία και Αίρεση στους εκκλησιαστικούς συγγραφείς του Δ', Ε', ΣΤ' αιώνα'', 2η έκδ., Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 291.</ref>. Όμως, η διδασκαλία αυτή ουσιαστικά θα καθιστούσε ''"ανώφελη"'' την ενανθρώπηση του Λόγου, αφού κανένα εχέγγυο δε θα δινόταν για την ανάσταση καθώς δεν εξασφαλίζεται η θεραπεία της [[κτιστό|κτιστής]] ανθρώπινης φύσης<ref>Ματσούκας, ''Δογματική...'', Β΄, ό.π., σελ. 267.</ref>. Αντίθετα, η πρόσληψη της φθαρτής φύσης μας από τον Χριστό-Λόγο<ref>Ματσούκας, ''Ορθοδοξία και Αίρεση...'', ό.π., σελ. 293.</ref>, η ''"ουσιαστική ένωση των δύο φύσεων του Χριστού και η διατήρηση της ετερότητας τους σημαίνουν ότι η θεότητα παρέχει τον αγιασμό και την αφθαρσία στην κτιστή ανθρώπινη φύση"''<ref>Ματσούκας, ''Δογματική...'', Β΄, ό.π., σελ. 266.</ref>. Έτσι, η ''Μαρία'', λαμβάνει τον τίτλο της ''Θεοτόκου'' επειδή ''"γεννάει τον σαρκωμένο Θεό και όχι θεοφόρο άνθρωπο"''<ref>Ματσούκας, ''Δογματική...'', Β΄, ό.π., σελ. 293.</ref> και λαμβάνει την υψηλότερη θέση ανάμεσα στα κτιστά όντα όχι διότι προηγείται η εξουσία κάποιας "θεάς" ή κάποιας αυτοδύναμης φυσικής θεότητας, αλλά διότι ένας άνθρωπος γίνεται το όργανο για την επιτέλεση του σχεδίου της θείας οικονομίας, που είναι η σωτηρία του ανθρωπίνου γένους<ref>Ματσούκας, ''Δογματική...'', Β΄, ό.π., σελ. 294.</ref>.
Στο παραπάνω πλαίσιο, εντάσσεται και η λεγόμενη περί ''Ανακεφαλαιώσεως διδασκαλία'' η οποία αναπτύχθηκε από την αρχαία εκκλησία και εξής. Πρόκειται για τον αντιθετικό παραλληλισμό ανάμεσα στην ανυπάκουη παρθένο την [[Εύα]], και την ''Μαρία'' η οποία εξάλειψε την ανυπακοή και , της «''προμήτορος Εύας το σφάλμα ανορθώσασα''»<ref>Ιω. Δαμασκ. ''PG'' 96,656Α.</ref>, και ανάμεσα στον [[Αδάμ]] από τον οποίο εισήλθε η φθορά στην ανθρώπινη φύση και τον [[Χριστός|Χριστό]] ο οποίος προσλαμβάνει και θεραπεύει την φθαρτότητα<ref>"Μαρία", ''ΘΗΕ'', τόμ. 8 (1966), στ. 668-669.</ref>. Η διδασκαλία αυτή, η οποία διατυπώνεται από τους [[Ιγνάτιος ο Θεοφόρος|Ιγνάτιο]] και [[Ειρηναίος Λουγδούνου|Ειρηναίο]], παραλαμβάνεται κατόπιν από τον [[Τερτυλλιανός|Τερτυλλιανό]]. Παρόμοιες ιδέες αναπτύσσει και ο [[Επιφάνιος]] και αργότερα ο [[Ιωάννης ο Χρυσόστομος]] ο οποίος παραλληλίζει πλέον την [[Εύα]] με την Εκκλησία, λέγοντας ότι από τον [[Αδάμ]] προήλθε η [[Εύα]] και από τον [[Χριστός|Χριστό]] η Εκκλησία<ref>"Μαρία", ''ΘΗΕ'', τόμ. 8 (1966), στ. 669.</ref>.
Ο όρος ''Θεοτόκος'' χρησιμοποιήθηκε από τους εκπροσώπους εκκλησιαστικής συνειδήσεως αρκετά νωρίς, μαρτυρούμενος κατά το πρώτο μισό του 3ου αιώνα ''"υπό του Ωριγένους και του Ιππολύτου Ρώμης ως όρος ήδη της παραδόσεως"''<ref>"Μαρία", ''ΘΗΕ'', τόμ. 8 (1966), στ. 671.</ref>. Στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ''"πλατειά από τους Πατέρες του τετάρτου αιώνος"'' όταν καταφέρονταν ενάντια στον [[Νεστόριος|Νεστόριο]] και τους οπαδούς του, οι οποίοι δίδασκαν ενάντια στην [[Ιερά Παράδοση]]<ref>Φλορόφσκυ, ό.π.</ref> χρησιμοποιώντας για τη ''Μαρία'' τους όρους ''ανθρωποτόκος'' και ''χριστοτόκος''<ref>Τρεμπέλας, ''Δογματική...'', Β', ό.π., σελ. 205.</ref>. Αν και η λέξη ''Θεοτόκος'' δεν υπάρχει μέσα στην [[Αγία Γραφή]], αυτό δεν σημαίνει ότι η Εκκλησία καινοτόμησε και επέβαλλε ένα νέο άρθρο πίστεως, αλλά αντιθέτως, εξέφρασε και προστάτευσε ''"μια εκ παραδόσεως πίστι και μια κοινή πεποίθησι αιώνων"''<ref>Φλορόφσκυ, στο ίδιο.</ref>: μόλις τον 1ο αιώνα, ο [[Ιγνάτιος ο Θεοφόρος]] ''"ομολογεί...ότι «ο θεός ημών Ιησούς Χριστός εκυοφορήθη υπό Μαρίας κατ' οικονομίαν Θεού»"'' και μιλάει ''"περί του Ιησού Χριστού...«εκ Μαρίας, ος αληθώς εγεννήθη...»"'', όπου με τη λέξη ''αληθώς'' εκφράζεται ενάντια στην [[αίρεση]] του [[Δοκητισμός|Δοκητισμού]] η οποία πρέσβευε ότι ο [[Χριστός]] μόνο φαινομενικά, και όχι πραγματικά, γεννήθηκε, έπαθε κ.λπ.<ref>"Μαρία", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), τόμ. 8, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1966, στ. 667.</ref>.
