Βαρβάρα, Αγία
Η Αγία Βαρβάρα η μεγαλομάρτης, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες μαρτυρικές μορφές της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που έδρασε και μαρτύρησε κατά τον 3ο αιώνα. Τα ιστορικά στοιχεία περί του βίου και του μαρτυρίου της Αγίας είναι ελάχιστα και μερικά από αυτά μπορούμε να τα συνάγουμε από συμφωνίες συναξαριών. Σχετικά κείμενα επίσης με το βίο της βρίσκουμε από τον Ιωάννη Δαμασκηνό, από τον Αρσένιο καθώς και από άλλους Έλληνες και λατίνους συγγραφείς. Ως εκ τούτου η γέννηση της δεν είναι γνωστό πότε κατά προσέγγιση συνέβη, καθώς οι ερευνητές δε βρίσκονται σε συμφωνία μεταξύ τους[1]. Συμφωνούν όμως πως μαρτύρησε στη Νικομήδεια. Οι αρχαιότεροι κώδικες αναφέρουν πως αυτό συνέβη επί Μαξιμιανού (235-244), περί το 237[2] και πως είχε μυηθεί στις Γραφές υπό του Ωριγένους. Αντίθετα ο Βασίλειος ο Α΄, ο γνωστός μηνολόγος, αναφέρει ότι αποκεφαλίστηκε από του Πατρός της, επί Γαλερίου Μαξιμιανού. Την ίδια ιστορία αναφέρουν και τα ελληνικά συναξάρια, τα οποία πιθανώς να έχουν επηρεαστεί από ανατολική παράδοση των Ηλιουπολιτών, οι οποίοι τη θεωρούσαν δική τους Αγία[3].
Σύμφωνα με τα συναξάρια της Αγίας, η Βαρβάρα ήταν μοναχοκόρη του πλούσιου και φλογερού εθνικού Διόσκουρου. Φημιζόταν για την οξύνειά της και το κάλλος της, ενώ ο πατέρας της την υπεραγαπούσε και της προσέφερε κάθε τι απαραίτητο για τη διαπαιδαγώγηση και τη μόρφωσή της. Αργότερα όταν ενηλικιώθηκε, ο Διόσκορος φοβούμενος ότι η κόρη του θα διαφθαρεί εξ αιτίας των αρετών της, αποφάσισε να την κλείσει στο σπίτι σε ένα χώρο σαν Πύργο, ο οποίος όμως της παρείχε κάθε αναγκαίο, ώστε να μην επιθυμεί να βγει από εκεί. Τελικά κάτι τέτοιο δεν το κατάφερε καθώς ηλκύσθη από υπό της διδασκαλία του Ωριγένους και έγινε χριστιανή. Κατά μία άλλη άποψη όμως, παρατηρώντας την πλάση είχε ήδη αρχίσει να πιστεύει στις διδασκαλίες που είχε ακούσει από χριστιανούς, με αποτέλεσμα να συντελεστεί η στροφή στο χριστιανισμό μέσα της. Κάποια μέρα ο Διόσκορος αποφάσισε να την παντρέψει καθώς έβλεπε την κόρη του να απομονώνεται, αλλά η Βαρβάρα αρνήθηκε. Έτσι έκτοτε την απελευθέρωσε, ώστε η ίδια να βρει όποιο άνδρα επιθυμούσε. Κατά ένα άλλο συναξάρι, τότε ήταν που γνώρισε μερικές νεανίδες χριστιανές οι οποίες τη μύησαν στα χριστιανικά ιδεώδη και αργότερα συναντώντας χριστιανό ιερέα στην Αλεξάνδρεια, αποφάσισε να μεταλάβει της χριστιανικής ζωής.
Ο Διόσκορος φεύγοντας κάποια στιγμή από το σπίτι του για ορισμένο διάστημα έδωσε εντολή να δημιουργηθεί ένα λουτρό. Η Βαρβάρα όμως άλλαξε το αρχικό σχέδιο, δημιουργώντας ένα λουτρό με σταυρό στον τοίχο, με τρία παράθυρα προς τιμήν της Αγίας Τριάδος και μία μεγάλη κολυμβήθρα για να βαπτιστεί. Μόλις επέστρεψε και το έμαθε ο πατέρας της την ξυλοκόπησε αγρίως, δίχως όμως η ίδια να αλλαξοπιστήσει. Εν συνεχεία του διέφυγε σε κοντινό σπήλαιο, όπου την ανακάλυψε και πάλι την ξυλοκόπησε σύροντάς την ως το σπίτι, όπου τελικά την παρέδωσε στις αρχές. Εκεί συνεχίστηκαν τα βασανιστήρια, όπου τελικά αποκεφαλίστηκε δια ξίφους, υπό του ιδίου του πατρός της. Μαζί της ομολόγησε και η Ιουλιανή, βλέποντας τη μεγάλη τόλμη της στο μαρτύριο. Η μνήμη της τιμάται στις 4 Δεκεμβρίου. Η Αγία Βαρβάρα σήμερα θεωρείται προστάτιδα των παιδιών και του πυροβολικού.
Υποσημειώσεις
Πηγές
- Τσολακίδης Χρήστος, "Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας", Χ.Δ. Τσολακίδης, Αθήνα 2001.
- Λήμμα Βαρβάρα, ΘΗΕ, Μαρτίνος, Αθήνα, 1962-1968.
