Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης
Ο Γέρων Πορφύριος ή Πορφύριος ο καυσοκαλυβίτης (1906-1991), κατά κόσμον Ευάγγελος Μπαϊρακτάρης, υπήρξε Έλληνας μοναχός που έδρασε τον 20 αιώνα. Ο ίδιος αποτελεί μέρος μίας σημαντικής ομάδας μοναχών, οι οποίοι έδρασαν στον ελλαδικό χώρο και απέκτησαν μεγάλη φήμη ένεκα του οσιακού βίου τους καθώς και των χαρισμάτων των οποίων διέθεταν. Σημαντικό μέρος της ζωής του το έζησε στην Αθήνα, όπου και τελικά εκοιμήθη σε ηλικία 85 ετών το 1991. Η συνείδηση του πληρώματος της εκκλησίας αναμένεται μέσα στα επόμενα έτη, να τον κατατάξει στα δίπτυχα της ελλαδικής εκκλησίας.
Περιεχόμενα
Ο βίος του
Νεανικός βίος
Ο Γέροντας Πορφύριος γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου του 1906 στο χωριό Άγιος Ιωάννης Καρυστίας Εύβοιας, κοντά στο Αλιβέρι. Άνηκε σε φτωχή οικογένεια ευσεβών χριστιανών και είχε άλλα τέσσερα αδέλφια (Η μεγαλύτερη αδελφή του κοιμήθηκε σε ηλικία 1 έτους, ενώ ο ίδιος ήταν το 4ο από τα 5 παιδιά[1]).
Στα παιδικά του έτη φοίτησε σε σχολείο μόλις δύο χρόνια, διότι ο πατέρας του λόγω της οικονομικής ανέχειας οδηγήθηκε στον Παναμά, για να εργαστεί στην διώρυγα, με αποτέλεσμα ο ίδιος να αναγκαστεί να εργαστεί για την οικογένειά του. Έτσι σε ηλικία μόλις 8 ετών εργαζόταν, άλλοτε στη φύλαξη ζώων, άλλοτε σε χωράφια. Αργότερα εργάστηκε σε ανθρακωρυχείο, αλλά και σε κάποιο παντοπωλείο στη Χαλκίδα και τον Πειραιά. Σε αυτό τον βοηθούσε η πρόωρη ανάπτυξη που είχε καθώς έδειχνε αρκετά μεγαλύτερος από την ηλικία του.
Η μοναστική ζωή
Σε ηλικία μεταξύ 12-14 ετών πήρε την απόφαση να μονάσει στο Άγιο Όρος. Ο πνευματικός του γέροντας Παντελεήμονας ήταν αυτός που τον οδήγησε στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους και πιο συγκεκριμένα στην καλύβη του Αγίου Γεωργίου. Στα Καυσοκαλύβια απέκτησε δύο Γέροντες στους οποίους έκανε υπακοή, διακρινόμενος για το σκληρό ασκητικό του πνεύμα. Επίσης επιδόθηκε με ζήλο στη μελέτη ιερών κειμένων, αλλά και τη διαρκή εργασία. Έτσι σε μικρό διάστημα από την εισαγωγή του στο Άγιο Όρος εκάρη μοναχός με το όνομα Νικήτας. Σύντομα μάλιστα άρχισαν να ενεργούν τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος όπως η διόραση και η ίαση. Εξ αιτίας όμως της σκληρής άσκησης ο Γέροντας ασθένησε, με αποτέλεσμα να υποχρεωθεί να οδηγηθεί σε μοναστήρι εκτός του Αγίου Όρους ώστε να θεραπευτεί. Ο μοναχός Νικήτας τελικά επέλεξε το μοναστήρι του Αγίου Χαραλάμπους στη Εύβοια.
Το 1927 ο Γέροντας θα χειροτονηθεί Διάκονος από τον Αρχιεπίσκοπο Σιναίου Πορφύριο Γ΄, στην εορτή της Αγίας Παρασκευής. Την επόμενη ημέρα, του Αγίου Παντελεήμονος χειροτονήθηκε ιερέας λαμβάνοντας πλέον το όνομα Πορφύριος, ενώ ένδεκα χρόνια αργότερα έλαβε το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη. Περί το 1938 ο Γέροντας μονάζει στην εγκαταλελειμμένη μονή του Αγίου Νικολάου Άνω Βαθείας Ευβοίας και το 1940 μετακινείται ως εφημέριος στον Άγιο Γεράσιμο της πολυκλινικής Αθηνών, που βρισκόταν δίπλα στην Ομόνοια. Ο λόγος ήταν η θέλησή του να βοηθήσει τους συνανθρώπους του, οι οποίοι μαστίζονταν από την λαίλαπα του Β΄ παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί θα παραμείνει για 33 έτη, ώσπου το 1970 συνταξιοδοτήθηκε, αποχωρώντας από την Πολυκλινική και πηγαίνοντας στον Άγιο Νικόλαο Καλλισίων Πεντέλης. Ήδη μάλιστα η υγεία του είχε αρχίσει να κλονίζεται, καθώς αρχικώς παρουσιάστηκε πάθηση των νεφρών, ενώ το 1978 υπέστη έμφραγμα του μυοκαρδίου, όπου νοσηλεύτηκε για 20 ημέρες. Λίγο καιρό αργότερα τυφλώθηκε.
Παρόλα αυτά ο ίδιος πάντοτε έμενε δραστήριος. Έτσι πέρα από το σημαντικό έργο διακονίας που συντελούσε, αφού πλήθος κόσμου τον επισκεπτόταν στην Πεντέλη, ίδρυσε και ένα γυναικείο ησυχαστήριο στα Τουρκοβούνια, το οποίο αποπερατώθηκε το 1981. Το ησυχαστήριο αυτό ονομάστηκε Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Έτσι πλέον θέλησε να επιστρέψει στο Άγιο Όρος καθώς η σκήτη του Αγίου Γεωργίου είχε μείνει πλέον ορφανή. Αυτό συνέβη το 1984.
Στις 2 Δεκεμβρίου του 1991 ο Γέροντας Πορφύριος εκοιμήθη. Ο ίδιος μάλιστα εξομολογήθηκε την τελευταία νύκτα της βιοτής του και την επομένη μετέλαβε. Οι τελευταίες λέξεις του ήσαν "ίνα ώσιν εν".
Η σκιαγραφία του Γέροντος
Κύριο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του Γέροντα Πορφυρίου ήταν η άκρα ταπείνωση που τον διακατείχε[2]. Η υπακοή, αγάπη, η αγόγγυστη υπομονή στους πόνους και τις κακουχίες, υπήρξαν επίσης σημαντικά χαρίσματα της προσωπικότητάς του. Ο Γέροντας επίσης ήταν ιδιαίτερα φιλομαθής, εργατικός και φιλόπονος, με ύφος γαλήνιο και μακρόθυμο.
Καθόλη τη διάρκεια του βίου του δεχόταν τους πάντες. Συζητούσε με όλους αδιακρίτως ηλικίας, πίστης και αναγκών. Πάντοτε έδινε ανιδιοτελώς τις συμβουλές του, όντας νηφάλιος, δίχως να θέλει να προκαλεί έριδες. Δίδασκε πάντοτε ότι το μεγάλο μυστήριο της εν Χριστώ ζωής είναι η ενότητα και η ταύτιση με τον συνάνθρωπο. Γνώριζε πως το αδύναμο σημείο του ανθρώπου είναι ο φθόνος και η ζήλεια και γι αυτό προέτασσε πάντοτε αυτή τη διδασκαλία με την οποία ο άνθρωπος θα απέφευγε τα τόσα καθημερινά προβλήματα.
Ο άνθρωπος και δη χριστιανός πρέπει να πάντοτε δια μέσου της αγάπης, της μακροθυμίας και ταπείνωσης να επιτύχει το δρόμο της σωτηρίας, που είναι δύναμη που δίνει ο Χριστός και η εκκλησία Του. Διότι αγαπώντας τον Χριστό, τότε πραγματικά αγαπούμε και τους συνανθρώπους και αν δεν συμβαίνει αυτό, δε μπορεί πραγματικά να συμβεί και το άλλο, έλεγε χαρακτηριστικά.
Τελικά ο Γέροντας υπήρξε παράδειγμα υπομονής, καρτερικότητας, ταπείνωσης και αγάπης, στοιχεία που κατατάσσουν ανάμεσα στους πλέον δημοφιλείς σύγχρονους μοναχούς στον Ελλαδικό χώρο.
Ἀπολυτίκιον
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τῆς Εὐβοίας τὸν γόνον,
Πανελλήνων τὸν Γέροντα,
τῆς Θεολογίας τὸν μύστην
καὶ Χριστοῦ φίλον γνήσιον,
Πορφύριον τιμήσωμεν, πιστοί,
τὸν πλήρη χαρισμάτων ἐκ παιδός.
Δαιμονῶντας γὰρ λυτροῦται,
καὶ ἀσθενεῖς ἰᾶται πίστει κράζοντας·
δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν,
δόξα τῷ σὲ ἁγιάσαντι,
δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.
Υποσημειώσεις
Βιβλιογραφία
- Κλείτου Ιωαννίδη, "Ο Γέρων Πορφύριος", Ι.Μ. Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, Αθήνα 2005.
