Κυρήνιος

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Πόπλιος Σουλπίκιος Κυρήνιος (Publius Sulpicius Quirinius), ήταν Ρωμαίος αξιωματούχος, ευφυής και δραστήριος στρατιωτικός αλλά και πολιτικός. Γεννήθηκε στο Λανούβιο, κοντά στο Τούσκολο (1ος π.Χ. αιώνας) και κατέλαβε υψηλά αξιώματα στην αυτοκρατορία όπως Έπαρχος της συγκλητικής επαρχίας Κρήτης και Κυρηναϊκής και ίσως Έπαρχος Αφρικής. Μάλιστα, ο ιστορικός Τάκιτος αναφέρεται με εγκωμιαστικά λόγια για τον ικανό αυτό, Ρωμαίο αξιωματούχο, ο οποίος υπέταξε τους Μαρμαρίδες και Γκαραμάντας, νομαδικές φυλές της Αφρικής. Γύρω στο 12 π.Χ., ο Κυρήνιος ονομάστηκε ύπατος και κάπου ανάμεσα στο 1 π.Χ. και 3 μ.Χ. έγινε σύμβουλος του Γάιου Καίσαρα, εγγονού του αυτοκράτορα Αυγούστου, ο οποίος είχε σταλεί στην Ανατολή με ευρεία δικαιοδοσία. Αργότερα ονομάστηκε Ηγεμόνας (Legatus) στην αυτοκρατορική επαρχία της Συρίας (6-7 μ.Χ.) και μετά την καθαίρεση του Αρχέλαου έκανε την απογραφή της Ιουδαίας μαζί με τον Επίτροπο Κοπώνιο (6-9 μ.Χ.).

Η απογραφή Κυρηνίου

Σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Λουκά, "κατά τις μέρες εκείνες συνέβη να βγει διάταγμα από το ρωμαίο αυτοκράτορα Αύγουστο για να γίνει απογραφή των κατοίκων όλης της οικουμένης. Η απογραφή αυτή ήταν η πρώτη που έγινε όταν ο ηγεμόνας της Συρίας ήταν ο Κυρήνιος. Και πήγαιναν όλοι να απογραφούν, ο καθένας στην πόλη του. Ανέβηκε δε και ο Ιωσήφ από τη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας στην Ιουδαία, στην πόλη του Δαυίδ, που ονομάζεται Βηθλεέμ επειδή καταγόταν από την οικογένεια και το γένος του Δαυίδ, για να απογραφεί μαζί με τη Μαριάμ, τη γυναίκα τη μνηστευμένη μ' αυτόν, η οποία ήταν έγκυος" (Λουκ. 2,2-5)[1]. Όπως φαίνεται από το κείμενο, μια γενική απογραφή διατάχτηκε από τον Αύγουστο Οκταβιανό, η οποία ανάγκασε τον Ιωσήφ και την οικογένεια του να πάνε στη Βηθλεέμ για να απογραφούν. Κατά τους χρόνους της ρωμαϊκής δημοκρατίας, σκοπός μιας απογραφής ήταν να πραγματοποιηθεί από τις Αρχές η εγγραφή των πολιτών σε δημόσιους καταλόγους, όπου θα αναγραφόταν το όνομα, το επάγγελμα, η ηλικία, η οικογένεια και η περιουσία του πολίτη. Με τον τρόπο αυτό μπορούσε να εξακριβωθεί ο πληθυσμός του κράτους και να συγκεντρωθούν τα απαραίτητα στοιχεία για την στρατολογία και τη φορολογία[2].

Εδώ θα πρέπει να διευκρινιστεί, ότι πλέον, η γέννηση του Ιησού τοποθετείται χρονολογικά σήμερα "από όλους τους ιστορικούς της Καινής Διαθήκης, συντηρητικούς και φιλελεύθερους, γύρω στο 6 ή 7 π.Χ."[3]. Κατά συνέπεια, είναι γνωστές οι δυσκολίες του εδαφίου του Ευαγγελίου (Λουκ. 2,2)[4], το οποίο συνδέει τη γέννηση του Ιησού στη Βηθλεέμ με μια απογραφή που διέταξε ο Αύγουστος "όταν ο ηγεμόνας της Συρίας ήταν ο Κυρήνιος", αφού "η μόνη γνωστή απογραφή αυτής της εποχής στην Ιουδαία ακολούθησε την καθαίρεση του Αρχελάου[5], το 6 μ.Χ., και υπήρξε αιτία αναταραχών"[6]. Επίσης, το ίδιο έτος ήταν που εστάλη ο Κυρήνιος στη "Συρίαν ως κυβερνήτης της αυτοκρατορικής ταύτης επαρχίας με τον τίτλον του αυτοκρατορικού λεγάτου και ως τοιούτος διενήργησε την απογραφήν της Ιουδαίας"[7] και όλα αυτά συνεπάγονται ότι ο Ιησούς θα πρέπει να ήταν πάνω από 10 ετών κατά την περίοδο αυτή. Επιπλέον, την απογραφή αυτή και την εξέγερση που ακολούθησε επιβεβαιώνει ο Ιώσηπος (Ιουδ. Αρχ. 18,23-25), αλλά τα της απογραφής αναφέρουν και οι Ρωμαίοι ιστορικοί Τάκιτος και Σουητώνιος[8]. Απ' την άλλη όμως, είναι γνωστό ότι ο Λουκάς "είναι ο μόνος Ευαγγελιστής από όλους τους ιερούς συγγραφείς που έχει ιδιαίτερα ιστορικά ενδιαφέροντα και προσπαθεί να συσχετίσει τα γεγονότα της βιβλικής ιστορίας με τη γενικότερη ιστορία της εποχής"[9]. Ήταν λοιπόν επόμενο, η αναφορά αυτή να απασχολήσει αρκετά τους ερευνητές, από τη στιγμή μάλιστα που ο ευαγγελιστής Λουκάς δείχνει να γνωρίζει και την απογραφή και την εξέγερση που αναφέρει ο Ιώσηπος (Πράξ. 5,37).

Στις πιο ισχυρές αντενδείξεις για την ιστορικότητα των γεγονότων που περιγράφει ο Λουκάς, εκτός των παραπάνω, συγκαταλέγονται και οι εξής[10]:

  1. Δεν υπάρχουν άλλες μαρτυρίες για μια τόσο εκτεταμένη απογραφή στα χρόνια του Αυγούστου.
  2. Ακόμη και σε περίπτωση απογραφής, δεν θα ήταν αναγκαία η μετάβαση του Ιωσήφ και της Μαρίας στη Βηθλεέμ.
  3. Δεν θα μπορούσε να διεξαχθεί απογραφή σε περιοχή δικαιοδοσίας του Ηρώδη ζώντος του ιδίου.
  4. Η αναφορά του Ιώσηπου στην απογραφή του 6 μ.Χ. γίνεται με τρόπο που δείχνει ότι παρόμοιο γεγονός δεν είχε προηγούμενο.

Λόγω των αντενδείξεων αυτών, μερίδα ερευνητών διατύπωσε την άποψη ότι η ευαγγελική διήγηση περί απογραφής θα μπορούσε να ήταν ένας συγχρονισμός των γεγονότων από τον Λουκά, λόγω θεολογικής προοπτικής[11], ώστε να συνδυαστεί η γέννηση του Σωτήρα με τα ιδιαίτερα γεγονότα και τις ταραχές που έλαβαν χώρα επί απογραφής Κυρηνίου το 6 μ.Χ.[12].

Στο ζήτημα αυτό, άξια προσοχής είναι η φράση του Λουκά "αύτη η απογραφή πρώτη εγένετο ηγεμονεύοντος τής Συρίας Κυρηνίου" (2,2) και άρα τίθεται το ερώτημα μήπως ο Κυρήνιος ήταν και πάλι ηγεμόνας της Συρίας για κάποιο διάστημα ή έστω κατείχε κάποιο αξίωμα το οποίο θα μπορούσε να τον συνδέσει με την απογραφή στα χρόνια του Ιησού[13]. Καθώς ο Ιώσηπος δεν δίνει πληροφορίες ούτε τα ονόματα ηγεμόνων για τα έτη 12-8 π.Χ., θα μπορούσε αυτό να ήταν το χρονικό διάστημα που αφορά την ευαγγελική διήγηση[14]. Ενδείξεις για μια δεύτερη, προγενέστερη ηγετική-διοικητική παρουσία του Κυρήνιου στην περιοχή, δίνει η ερμηνεία μιας επιγραφής του 1764[15] η οποία δεν αναφέρει το όνομα του Κυρηνίου αλλά το υπονοεί[16] και ένα νόμισμα με το όνομα Κυρήνιος σε μικρογράμματη γραφή, το οποίο δείχνει ότι "το διάστημα 11 π.Χ. - 4 μ.Χ. κάποιος (άλλος;) Κυρίνιος είχε αναλάβει τη διοίκηση της Συρίας και της Κιλικίας"[17].

Θα μπορούσαμε επίσης να προσθέσουμε, ότι στις παραπάνω ισχυρές αντενδείξεις για την ιστορικότητα των γεγονότων που περιγράφει ο Λουκάς, υπάρχουν πιθανές απαντήσεις οι οποίες διατυπώθηκαν από διάφορους μελετητές:

  1. Για το γεγονός πως δεν υπάρχουν εξωτερικές μαρτυρίες για μια τόσο εκτεταμένη απογραφή στα χρόνια του Αυγούστου, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ιστορικά, την μοναδική πλήρη καταγραφή της περιόδου την έχουμε από τον Ιώσηπο αλλά εκείνος, επικεντρώνεται στην οικογένεια του Ηρώδη. Συγκρίνοντας τις πολλαπλές ιστορικές πληροφορίες του Λουκά με την πιθανότητα ο Ιώσηπος να μην ανέφερε την πρώτη αυτή απογραφή, φαίνεται να είναι αυτό δυνατό[18].
  2. Στο επιχείρημα ότι ζώντος του Ηρώδη δεν θα ήταν δυνατό να διεξαχθεί απογραφή σε περιοχή δικαιοδοσίας του, η γνώση μας για "τον χαρακτήρα του Ηρώδη" ο οποίος, "ουσιαστικά όφειλε τον θρόνο του στη φιλία και στην ισχύ των όπλων της Ρώμης" κάνει σχεδόν βέβαιο ότι "δεν...θα τολμούσε να εναντιωθεί στη διαταγή του αυτοκράτορα"[19]. Εξάλλου, ο Τάκιτος αναφέρει παρόμοιο παράδειγμα όπου μη ρωμαϊκή επαρχία υποβλήθηκε σε απογραφή από τους Ρωμαίους (Τακίτος, Χρον., 9, 41).
  3. Για το αν η απογραφή απαιτούσε τη μετάβαση των απογραφόμενων στον τόπο καταγωγής τους, αυτό θα ήταν δυνατό, αν είχε προηγηθεί συνεννόηση μεταξύ Ρωμαίων και τοπικών αρχόντων, οι οποίοι θα πρότειναν την διεξαγωγή της απογραφής με τον ιουδαϊκό τρόπο ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αντιδράσεις[20].
  4. Όσον αφορά την ερμηνεία της περιγραφής του Ιώσηπου για την απογραφή του 6 μ.Χ., είναι δυνατόν να υποθέσουμε ότι επειδή κανένα έκτακτο γεγονός δεν συνόδευσε την πρώτη απογραφή, βοήθησε αυτό ώστε να μην της δωθεί ιδιαίτερη ιστορική σημασία[21].

Τέλος, ως λύση στο ζήτημα της απογραφής Κυρηνίου έχει υποστηριχτεί ότι στη φράση "η απογραφή πρώτη εγένετο", η λέξη πρώτη έχει την έννοια του "πρo" ή "πριν", και σημαίνει ότι τα συμβάντα έγιναν πριν από τη γνωστή απογραφή Κυρηνίου το 6 μ.Χ., (βλ. παρόμοια χρήση και Ιωάν. 1,15: "...ότι πρώτός μου ήν" κ.ά.) αν και η λύση αυτή παρουσιάζει γραμματικά προβλήματα[22].

Βιβλιογραφία

  • "Κυρήνιος", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 7, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1965, στ. 1141-1142.
  • Θεοδοσίου Στράτος-Δανέζης Μάνος, Στα ίχνη του ΙΧΘΥΣ, Δίαυλος, Αθήνα 2000, σελ. 546-552.

Παραπομπές

  1. ↑ Δεληκωστόπουλος Αθανάσιος, Η Καινή Διαθήκη σε Νεοελληνική Απόδοση, 7η έκδ., Αθήνα 2003, σελ. 170.
  2. ↑ ΘΗΕ, τόμ. 2 (1963), στ. 1064.
  3. ↑ Πατρώνος, Η Ιστορική Πορεία..., ό.π., σελ. 121. Βλ. και ΘΗΕ, τόμ. 12 (1968), στ. 1053, καθώς και Δεσπότης Σ. Σωτήριος, Ο Κώδικας των Ευαγγελίων, Άθως, Αθήνα 2007, σελ. 425.
  4. ↑ Το σύνολο των επιχειρημάτων για το ζήτημα, με κάπως εκτεταμένη ανάλυση, μπορεί κάποιος να διαβάσει στα: Θεοδοσίου Στράτος-Δανέζης Μάνος, Στα ίχνη του ΙΧΘΥΣ, Δίαυλος, Αθήνα 2000, σελ. 546-552, και Πατρώνος Π. Γεώργιος, Η Ιστορική Πορεία του Ιησού, Δόμος, Αθήνα 1991, σελ. 120-123.
  5. ↑ Ένας από τους γιους του Ηρώδη του Μεγάλου, διορισμένος από τον Αύγουστο ως εθνάρχης της Ιουδαίας. Αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη στο Ματθ. 2,22 ("Αρχέλαος", ΘΗΕ, τόμ. 3 (1963), στ. 316).
  6. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. ΣΤ', 'Ελληνισμός και Ρώμη 30 π.Χ.-324 μ.Χ.', Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., Αθήνα 1976, σελ. 290.
  7. ↑ "Κυρήνιος", ΘΗΕ, τόμ. 7 (1965), στ. 1141.
  8. ↑ Θεοδοσίου Στράτος-Δανέζης Μάνος, Στα ίχνη του ΙΧΘΥΣ, Δίαυλος, Αθήνα 2000, σελ. 547.
  9. ↑ Πατρώνος, Η Ιστορική Πορεία..., ό.π., σελ. 123.
  10. ↑ David Noel Freedman, The Anchor Bible Dictionary, Doubleday, New York 1996, τόμ 5, σελ. 588.
  11. ↑ "Ούτως εχόντων των πραγμάτων, η πλαισίωσις της γεννήσεως του Ιησού με την απογραφήν επί του Αυγούστου και του Κυρηνίου, έχει Θεολογικήν προοπτικήν" (Βούλγαρης Σπ. Χρήστος, Εισαγωγή εις την Καινήν Διαθήκην, τόμ. Α΄, Αθήνα 2005, σελ. 198).
  12. ↑ David Noel Freedman, The Anchor Bible Dictionary, ό.π.
  13. ↑ Θεοδοσίου Στράτος-Δανέζης Μάνος, ...ΙΧΘΥΣ, ό.π., σελ. 550.
  14. ↑ Θεοδοσίου Στράτος-Δανέζης Μάνος, στο ίδιο.
  15. ↑ Θεοδοσίου Στράτος-Δανέζης Μάνος, ...ΙΧΘΥΣ, ό.π., σελ. 549.
  16. ↑ "This inscription, recording the career of a distinguished Roman officer, is unfortunately mutilated, so that the officer’s name is missing, but from the details that survive he could very well be Quirinius." (D. R. W. Wood and I. Howard Marshall, New Bible Dictionary (3rd ed.) InterVarsity Press, Leicester, England 1996, σελ. 1004).
  17. ↑ Δεσπότης Σ. Σωτήριος, Ο Ιησούς ως Χριστός και η πολιτική εξουσία στους Συνοπτικούς Ευαγγελιστές, Άθως, Αθήνα 2005, σελ. 156, υποσημ. #287.
  18. ↑ Geoffrey W. Bromiley, The International Standard Bible Encyclopedia (Revised), Wm. B. Eerdmans 1988, τόμ. 4, σελ. 12.
  19. ↑ Θεοδοσίου Στράτος-Δανέζης Μάνος, ...ΙΧΘΥΣ, ό.π., σελ. 551. Βλ. και Δαμαλάς Νικόλαος, Ερμηνεία εις την Καινήν Διαθήκην, τόμ. Β΄, εν Αθήναις 1892, σελ. 121.
  20. ↑ Δαμαλάς Νικόλαος, Ερμηνεία εις την Καινήν Διαθήκην, τόμ. Β΄, εν Αθήναις 1892, σελ. 122.
  21. ↑ Δαμαλάς, Ερμηνεία..., ό.π.
  22. ↑ "...it is grammatically possible that prote means something like “prior to” or “before” in which case Luke is speaking of a census undertaken by someone else prior to the [more famous or infamous] census under Quirinius which led to Jewish revolt. Such a comparative use of prote is not unprecedented, but grammatically there are problems with such a view." (Joel B. Green et al., Dictionary of Jesus and the Gospels, Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1992, σελ. 68.
Ανακτήθηκε από «https://el.orthodoxwiki.org/index.php?title=Κυρήνιος&oldid=18662»