Φώτιος Α΄ ο Μέγας

O Φώτιος, γεννήθηκε τό 810. Διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από τό 858 έως τό 867 καί από τό 877 έως τό 886. Ο Φώτιος θεωρείται ως μία από τίς σημαντικότερες μορφές τού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως μετά τόν Ιωάννη τό Χρυσόστομο. Η διαμάχη ανάμεσα στόν Πατριάρχη Ιγνάτιο καί τόν Καίσαρα Βάρδα, θείο τού νεαρού αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ', έφερε τό Φώτιο στό ανώτατο εκκλησιαστικό αξίωμα. Ο Ιγνάτιος συνελήφθη, φυλακίστηκε καί καθαιρέθηκε τό 858, ενώ ο Φώτιος ανήλθε από λαϊκός όλους τους βαθμούς τής ιεροσύνης μέσα σέ έξι μέρες καί εξελέγη Πατριάρχης στή θέση του.

Η αντιπαλότητα τού Φώτιου μέ τούς Στουδίτες μοναχούς οδήγησε τούς υποστηρικτές τού Ιγνατίου στή Ρώμη, γιά νά ζητήσουν τή βοήθεια τού πάπα Νικόλαου Α΄. Ο Νικόλαος αρνήθηκε νά απαντήσει θετικά στίς επιστολές πού είχε λάβει από τόν αυτοκράτορα καί τόν ίδιο τό Φώτιο καί νά επικυρώσει τήν εκλογή του, άν καί οι απεσταλμένοι του στήν Κωνσταντινούπολη είχαν συναινέσει στήν εκλογή. Τό 863 αναθεμάτισε καί καθαίρεσε τό Φώτιο, ο οποίος επίσης ανταπάντησε μέ αναθεματισμό. Ο Φώτιος επικαλέστηκε τήν προσθήκη τού Filioque στή λατινική εκδοχή τού Συμβόλου τής Πίστεως, γιά νά κατηγορήσει τόν Πάπα γιά αίρεση, στά αίτια όμως τού σχίσματος πρέπει νά προσθέσουμε καί τήν αξίωση τού Πάπα γιά τό πρωτείο καθώς επίσης καί τήν επιδίωξη τής Ρώμης νά ελέγξει τά εκκλησιαστικά πράγματα τής νεοσύστατης Βουλγαρικής Εκκλησίας.

Στήν πρώτη αυτή φάση τής Πατριαρχίας τού Φώτιου συντελέστηκε καί η αποστολή στή Μοραβία τών αδελφών Κύριλλου καί Μεθόδιου καθώς καί η βάπτιση τού Βούλγαρου βασιλιά Boris μέ ανάδοχο τόν αυτοκράτορα Μιχαήλ, συνεπώς καί η ίδρυση τής πρώτης βουλγαρικής εκκλησίας. Ο προστάτης τού Φώτιου Καίσαρας Βάρδας δολοφονήθηκε τό 866 όπως καί ο αυτοκράτορας Μιχαήλ τό 867 από τό στενό συνεργάτη τού Βασίλειο ο οποίος ανέβηκε στό θρόνο καί υπήρξε ο ιδρυτής τής Μακεδονικής Δυναστείας. Ο Φώτιος καθαιρέθηκε από τό θρόνο καί εξορίστηκε, επειδή ο Βασίλειος αναζητούσε τή συμμαχία τού Πάπα καί τού Δυτικού Αυτοκράτορα. Ο Ιγνάτιος επανήλθε στόν πατριαρχικό θρόνο στίς 23 Νοεμβρίου 867 αλλά οι σχέσεις του μέ τόν εξόριστο Φώτιο φαίνεται ότι βελτιώθηκαν καί έτσι γύρω στό 876 ο Φώτιος ανακλήθηκε από τήν εξορία καί τού ανατέθηκε η εκπαίδευση τών παιδιών τού αυτοκράτορα. Μετά τό θάνατο τού Ιγνάτιου τόν Οκτώβριο τού 877 ο Φώτιος επανήλθε στόν πατριαρχικό θρόνο.

Αυτή τή φορά ο Φώτιος απέκτησε καί τήν τυπική αποδοχή τής Δύσης. Στή σύνοδο πού συγκλήθηκε τό Νοέμβριο τού 879 στήν Κωνσταντινούπολη καί επικύρωσε τήν τοποθέτησή του συμμετείχαν καί οι λεγάτοι τού Πάπα Ιωάννη Η΄. Οι δογματικές διαφωνίες δέν αντιμετωπίστηκαν, απλώς μπήκαν στό περιθώριο.

Όταν ο Βασίλειος Ά' πέθανε τό 886, τόν διαδέχτηκε ο γιός τού Λέων ΣΤ'. Ένα από τά μέτρα τού νέου αυτοκράτορα γιά νά εδραιωθεί πολιτικά περιστοιχιζόμενος από πρόσωπα τής εμπιστοσύνης τού ήταν καί η εκ νέου απομάκρυνση τού δασκάλου τού Φωτίου από τόν πατριαρχικό θρόνο. Στή θέση τού τοποθετήθηκε ο ανήλικος αδελφός του αυτοκράτορα Στέφανος. Ο Φώτιος εξορίστηκε, πιθανόν σέ μονή τής Αρμενίας, καί τά ίχνη τού χάνονται. Πιθανολογείται ως ημερομηνία θανάτου η 6 Φεβρουαρίου τού 893. Ανακηρύχθηκε Άγιος της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας καί η μνήμη τού τιμάται στίς 6 Φεβρουαρίου.

Βιβλιογραφιά

• Πατήρ Γεώργιος Σελλής, «Άγιος Πέτρος Επίσκοπος Άργους Σημειοφόρος και Θαυματουργός», Έκδοσις Καθεδρικού Ιερού Ναού Αγίου Πέτρου, Άργος 2008.
• ALPHA LINE - Βιβλιοθήκη Ιστορικών Αργειακών Μελετών