Καρποκράτης

Ο Καρποκράτης ήταν ακαδημαϊκός φιλόσοφος και διδάσκαλος της εγκύκλιας παιδείας και ταυτόχρονα, μία επιφανής προσωπικότητα του χριστιανικού Γνωστικισμού. Καταγόταν από την Αλεξάνδρεια όπου και έδρασε στις αρχές του 2ου μ.Χ. αιώνα, στους χρόνους του αυτοκράτορα Αδριανού (117 - 138). O Καρποκράτης παντρεύτηκε την Αλεξάνδρεια από τη Σάμη της Κεφαλληνίας και απέκτησε γιο, τον Επιφάνη, οπόίος έγινε και συνεχιστής του. Σημαντικές πληροφορίες για Καρποκράτη, τον Επιφανή και τη διδασκαλία τους, παίρνουμε από τους Ειρηναίο, Ιππόλυτο και Κλήμεντα τον Αλεξανδρέα.

Διδασκαλία

Η φιλοσοφική κατάρτιση και η παιδεία του Καρποκράτη τον έφεραν εγγύτερα στον Πλατωνισμό, τον Νεοπλατωνισμό και στον Πυθαγορισμό, ενώ συγχρόνως τον απομάκρυναν από τις αυστηρές ιουδαϊκές διατάξεις. Η διδασκαλία του περιελάμβανε ένα μεγάλο σύνολο από στοιχεία, γνωστικά, χριστιανικά και φιλοσοφικά.

Κατά τον Καρποκράτη ο υλικός κόσμος με όλα του τα δημιουργήματα είναι έργο αγγέλων οι οποίοι εμφανίζονται υποδεέστεροι του αγέννητυ και εντελώς άγνωστου Θεού-Πατέρα. Θεωρούσε ότι ο Χριστός ήταν ένας απλός άνθρωπος που γεννήθηκε με πατέρα τον Ιωσήφ και η μόνη διαφορά του από τους υπόλοιπους ανθρώπους ήταν η αρετή του και η ηθική του τελειότητα η οποία του επέτρεψε να μείνει ελεύθερος από την καταδυνάστευση των αγγέλων που δημιούργησαν τον κόσμο. Κατά συνέπεια, η προσπάθεια των υπόλοιπων ανθρώπων να μιμηθούν την τελειότητα του Ιησού μπορεί οδηγούσε στο επιθυμητό αποτέλεσμα να επιτύχουν και αυτοί το ίδιο. Μάλιστα, όπως σημειώνει ο Ιππόλυτος, οι Καρποκρατιανοί πίστευαν ότι μπορούσαν να όμοιοι με το Χριστό και δυνατώτεροι και διαφορώτεροι από τους Αποστόλους και τους Μαθητές Του.

Βιβλιογραφία

• Δέρβος Γεώργιος, Χριστιανική Γραμματολογία, τόμ Β΄, εν Αθήναις 1904.
• Θεοδώρου Ανδρέας, Θέματα ιστορίας δογμάτων, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1986.
• «Επιφανής», ΘΗΕ, τόμ. 5 (1964), στ. 799-800.
• «Καρποκρατιανοί», ΘΗΕ, τόμ. 7 (1965), στ. 369-370.
• Κοντογόνης Κωνσταντίνος, Εκκλησιαστική Ιστορία από Χριστού γεννήσεως μέχρι των καθ' ημάς χρόνων, 2η εκδ., εν Αθήναις 1876.
• Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, Πατρολογία, τόμ. Α΄, έκδ. 4η, Αθήνα 2000.
• Σκουτέρης Β. Κωνσταντίνος, Ιστορία Δογμάτων, τόμ. Α΄, Αθήνα 1998.
• Φειδάς Ιω. Βλάσιος, Εκκλησιαστική Ιστορία - Απ' αρχής μέχρι την Εικονομαχία, τόμ. Α΄, 3η έκδ., Αθήνα 2002.