Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
→Μυθιστορηματικές περιγραφές της Υπατίας
Η ''Υπατία'' πρωτοεμφανίστηκε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία την εποχή που ιστορικά είναι γνωστή ως εποχή του ''Διαφωτισμού''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 18 (στις σελ. 17-57 βλ. τη σχετική βιβλιογραφία και έλεγχο των πηγών).</ref>. Αν και ο θρύλος της ξεκινά ουσιαστικά από τον ''Δαμάσκιο''<ref>Chuvin Pierre, ''Οι τελευταίοι εθνικοί...'', ό.π., σελ. 111.</ref>, αρκετοί συγγραφείς από τον 18ο αιώνα και εξής χρησιμοποίησαν την ιστορία της ''Υπατίας'' σαν όπλο για τους θρησκευτικούς και φιλοσοφικούς τους αγώνες, δημιουργώντας έναν όγκο καλολογίας παραμορφωμένο από συναισθήματα και ιδεολογικές προκαταλήψεις<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π.</ref>. Η φαντασιακή εικόνα της ''Υπατίας'' ''"μέσω της λογοτεχνικής αυθαιρεσίας"'' συσκότισε την ιστορική αλήθεια, τροφοδότησε ''"την λαϊκίζουσα αντιχριστιανική φιλολογία"''<ref>Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, 'Παγανιστικός Ελληνισμός ή Ελληνορθοδοξία;', 3η έκδ., Αρμός, 2003, σελ. 138.</ref> και ''"οι ποιητές, οι συγγραφείς και οι λαϊκοί ιστοριογράφοι δεν έκαναν τίποτα παραπάνω από το να πολλαπλασιάζουν τις υποκειμενικές εικόνες ανάλογα με την εποχή και τους ατομικούς στόχους τους"''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 58.</ref>. Με τον τρόπο αυτό, η ''Υπατία'' παρουσιάστηκε ακόμη και ως πρόδρομος ''"του φεμινισμού"''<ref>Μιχάλαγα Δέσποινα, ''Οι Παραβαλανείς...'', ό.π., σελ. 547.</ref>.
Ένα από τα κύρια τεχνάσματα που χρησιμοποιήθηκαν από τους συγγραφείς ώστε να εγείρουν τη μέγιστη δυνατή συμπάθεια προς το πρόσωπο της ''Υπατίας'' και να αποκομίσουν τα μέγιστα ιδεολογικά οφέλη, ήταν να προβάλουν τη νεότητα, την ομορφιά ή τον υποτιθέμενο ερωτισμό της. Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική. Το έτος γέννησης που γίνεται αποδεκτό για την ''Υπατία'', σε κάθε περίπτωση φανερώνει ότι το 415 ''"δεν μαρτύρησε ένα παιδί-θαύμα ή μια νεαρή κοπέλα, αλλά μια ώριμη κυρία"''<ref>Chuvin Pierre, ''Οι τελευταίοι εθνικοί...'', ό.π., σελ. 111.</ref>. Όπως σημειώνει ο καθ. Στυλιανός Παπαδόπουλος, αν και η μυθιστορία ''"θέλει νέα και θελκτική την Υπατία"'', στην πραγματικότητα εκείνη ''"ήταν τότε εξήντα ετών και ζούσε λιτά, σχεδόν ασκητικά"''<ref>Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, ''Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας'', Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2004, σελ. 31.</ref>, έχοντας μάλιστα ''"αρνηθεί τη θηλυκότητα της ως εμπόδιο στην πνευματική της εργασία"''<ref>Μαντάς Κώστας, ''Σύντομη αναδρομή στην ιστορία της γυναικείας εκπαίδευσης'', στο περιοδ. ''Αρχαιολογία και Τέχνες'', Ίδρυµα Μελετών Λαµπράκη, τεύχ. 81 (Δεκέμβριος 2001), σελ. 91. Ο Κώστας Μαντάς προσθέτει στη συνέχεια ότι ''"αυτή η απώθηση της ιδιαιτερότητας του φύλου μιας διανοήτριας, έφθασε ως κληρονομιά ως τον 20ό αιώνα, ως τα κείμενα της ίδιας της Σιμόν ντε Μποβουάρ"''.</ref>.
Τα γεγονότα αυτά είναι ασφαλώς αντίθετα με τα όσα περιγράφει ο θρύλος που ''"απέκτησε τεράστια δημοτικότητα επί ολόκληρους αιώνες, παρεμποδίζοντας τις προσπάθειες των μελετητών για μια αντικειμενική παρουσίαση της ζωής της Υπατίας, κάτι που εξακολουθεί να υφίσταται ακόμα και σήμερα"''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 17.</ref> (βλ. π.χ. και σχετική ταινία [http://www.imdb.com/title/tt1186830/ Agora] (2009), και την [http://1.bp.blogspot.com/_MwnH1kpbPRM/R7QApqCogDI/AAAAAAAABGs/5mRU7hzSk5M/s1600-h/hypatia-weisz.jpg εικόνα της Υπατίας που επιλέχθηκε] η οποία δεν ανταποκρίνεται στις αρχαίες πηγές). ''"Η σωφροσύνη της εκδηλωνόταν με την πλήρη σεξουαλική αποχή, την περίφημη αρετή που ενίσχυε τη φήμη της για αγνότητα την οποία διέδιδαν παντού οι μαθητές της. Έμεινε παρθένος μέχρι το τέλος της ζωής της"''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 105-106.</ref> και μάλιστα, ''"η παρθενία της Υπατίας τη φέρνει πλησιέστερα προς τις άγιες χριστιανές γυναίκες παρά στις παγανίστριες, που συνήθως παντρεύονταν"''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 106, υποσημ. #50.</ref>. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν κάποτε ''"ένας από τους μαθητές της την ερωτεύτηκε...αυτή τον αποθάρρυνε πετώντας του ένα χρησιμοποιημένο πανί περιόδου...Αυτό, είπε, ήταν ό,τι αγαπούσε, και όχι κάτι όμορφο: εννοούσε δηλαδή ότι...αντί να στρέφει τον πόθο του στις αμετάβλητες αλήθειες, που μόνο αυτές είναι όμορφες, επέτρεπε στον εαυτό του να περισπάται από τις σωματικές επιθυμίες"''<ref>Clark Gillian, ''Οι γυναίκες στην όψιμη αρχαιότητα'', Παπαδήμας, Αθήνα 1997, σελ. 124</ref><ref>Για τη διήγηση αυτή βλ. και λεξικό ''Σούδα'', στο Bekkeri Immanuelis, ''Suidae Lexicon'', Berolini 1854, σελ. 1069: ''"το σύμβολον επιδείξασαν της ακαθάρτου γεννέσεως"''.<br>Η ιστορία αυτή που ενσωματώνει η ''Σούδα'', προέρχεται από το έργο του ''Δαμασκίου'', ''"Ισιδώρου βίος"'' (Dzielska, ''Υπατία...'', ό.π., σελ. 99).</ref>.
