Κυριακή της Ορθοδοξίας
Κυριακή της Ορθοδοξίας ονομάζεται η εορτή που τελείται στην Ορθόδοξη Εκκλησία την Α΄ Κυριακή των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, σε ανάμνηση της τελικής νίκης υπέρ των ιερών εικόνων το έτος 843 μ.Χ. (νίκη γνωστή και ως "Θρίαμβος της Ορθοδοξίας") και κατ' επέκταση, σε ανάμνηση της νίκης της Ορθόδοξης πίστης κατά των πολλών και ποικίλων θεολογικών αντιπάλων της ανά τους αιώνες.
Οι Ιερές εικόνες πολεμήθηκαν για 120 περίπου χρόνια, σε όλο το διάστημα της λεγόμενης Εικονομαχίας (727-843), από τους βυζαντινούς, εικονομάχους αυτοκράτορες (επηρεασμένους από ανεικονικές θρησκείες και αιρέσεις), με την άσκηση πολλές φορές "ωμής τρομοκρατίας", ιδιαίτερα κατά των μοναχών και του μοναχισμού που ήταν οι βασικοί αντίπαλοι των εικονομάχων[1], συνταράσσοντας έτσι την Εκκλησία[2].
Η περίοδος της Εικονομαχίας, χωρίζεται σε δύο στάδια. Το πρώτο ξεκινά με την έναρξη από τον αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄ του πολέμου κατά των εικόνων ο οποίος έληξε το 780, όταν η αυτοκράτειρα Ειρήνη τερμάτισε τους διωγμούς, και η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος (787), που συνεκλήθη στη Νίκαια, δικαίωσε τις θέσεις των εικονόφιλων. Το δεύτερο, ξεκινά με τον αυτοκράτορα Λέοντα Ε΄, και συνεχίστηκε μέχρι το 843 όταν οι εικόνες αποκαταστάθηκαν πάλι, μόνιμα αυτή τη φορά, από μια άλλη αυτοκράτειρα, τη Θεοδώρα[3].
Πρωταγωνιστές στην υπεράσπιση των Ιερών εικόνων, οι οποίες αποτελούν ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της Ορθοδοξίας, ήταν κατά την πρώτη περίοδο ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός (†749/787) και στη δεύτερη ο άγιος Θεόδωρος Στουδίτης (†826)[4].
Οι δογματικές αποφάσεις της Συνόδου της 11.3.843, που αναστήλωσε τις εικόνες, περιέχονται σ' ένα κείμενο με ιδιαίτερη σημασία για την ιστορία και θεολογία της Εκκλησίας απο τον 9ο έως τον 14ο αιώνα, το λεγόμενο Συνοδικό της Ορθοδοξίας (πιθανός συντάκτης της αρχικής μορφής του είναι ο πατριάρχης Μεθόδιος, 843-847), το οποίο διαβάζεται στους Ναούς αποσπασματικά μέχρι και σήμερα κάθε Κυριακή της Ορθοδοξίας, και περιέχει καταδίκες διαφόρων θεολογικών διδασκαλιών και αιρέσεων οι οποίες δεν εκφράζουν την Ορθόδοξη Εκκλησία (το κείμενο βρίσκεται και στα έντυπα Τριώδια της Εκκλησίας)[5].
Υποσημειώσεις
- ↑ Ostrogorsky Georg, «Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους», τόμ. Β', 7η έκδ., Ιστορικές Εκδόσεις Στέφανος Δ. Βασιλόπουλος, Αθήνα 2002, σελ. 41-42.
- ↑ Φειδάς Ιω. Βλάσιος, Εκκλησιαστική Ιστορία - Απ' αρχής μέχρι την Εικονομαχία, τόμ. Α΄, 3η έκδ., Αθήνα 2002, σελ. 769.
- ↑ Ware Κάλλιστος (επίσκ. Διοκλείας), Η Ορθόδοξη Εκκλησία (μτφρ. Ροηλίδης Ι.), 4η έκδ., Ακρίτας, Αθήνα 2007, σελ. 56-58.
- ↑ Ware Κάλλιστος, Η Ορθόδοξη Εκκλησία, ό.π.
- ↑ Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, Πηγές Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Αρμός, Αθήνα 1989, σελ. 118.
Βιβλιογραφία
- Ware Κάλλιστος (επίσκ. Διοκλείας), Η Ορθόδοξη Εκκλησία (μτφρ. Ροηλίδης Ι.), 4η έκδ., Ακρίτας, Αθήνα 2007.
- Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, Πηγές Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Αρμός, Αθήνα 1989.
- "Ορθοδοξίας Κυριακή", Βεργωτής Γεώργιος, Λεξικόν Λειτουργικών και Τελετουργικών Όρων, 3η έκδ. βελτιωμένη και επαυξημένη, Θεσσαλονίκη 1995.
