O [[Πατριάρχης]] [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινουπόλεως]] '''Φώτιος''' (πρώτη πατριαρχία: 858-867, δεύτερη πατριαρχία: 878-886<ref>Στεφανίδης Βασ. (Αρχιμ.), ''Εκκλησιαστική Ιστορία - Απ' αρχής μέχρι σήμερον'', 6η έκδ. (ανατύπωση της β' έκδοσης του 1959), Παπαδημητρίου, Αθήνα 1998, σελ. 797.</ref>), ο επονομαζόμενος και '''Μέγας''', ήταν η σημαντικότερη εκκλησιαστική και πνευματική προσωπικότητα των μεσο-βυζαντινών χρόνων<ref>Φειδάς Βλ., «''Φώτιος ο Α΄ ο Μέγας''», εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 60, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005.</ref> (''γέν''. Κωνσταντινούπολη 820; – ''κοίμ''. Μονή Αρμ(ε)ινιανών<ref>''"Άγνωστον που κειμένην"'' αναφέρεται στη ΘΗΕ, τ. 12, στ. 27. Προσπάθεια προσδιορισμού της περιοχής όπου βρισκόταν η Μονή κάνει ο ''Πέτρος Ζάνος'', στο ''Φώτιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης'', εν Κωνσταντινουπόλει 1864, σελ. 55-58 και γράφει ότι δεν βρισκόταν στην Αρμενία, ούτε ''"εν ταις εσχατιαίς του Κράτους, αλλ'...εγγυτάτω της Κωνσταντινουπόλεως"''.</ref> 6η Φεβρουαρίου 891)<ref>«''Φώτιος Α΄''», ''e-δομή'' (ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ''ΔΟΜΗ''), εκδόσεις Δομή Α.Ε., Αθήνα 2003-2004 [DVD-ROM] / ΘΗΕ, ό.π., στ. 21.27.</ref>, αλλά και μεγάλη ιστορική μορφή της Πολιτείας και των Γραμμάτων, και [[άγιος]] της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθόδοξης Εκκλησίας]]<ref>Τωμαδάκης Ν.Β., «''Φώτιος ο Α΄''», ''Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'' (ΘΗΕ), τόμ. 12, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1968, στ. 21.</ref>. Ο ''Μέγας Φώτιος'', εξέχων λόγιος, διδάσκαλος, κρατικός λειτουργός, Ιεράρχης, πρεσβευτής, διπλωμάτης, ιεραπόστολος, συγγραφέας εκκλησιαστικός αλλά και της "θύραθεν" γραμματείας του 9ου αιώνα<ref>ΘΗΕ, ό.π., στ. 21.</ref>, συνέδεσε το όνομά του με το πρώτο ρήγμα μεταξύ των Εκκλησιών Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως<ref>Ware Κάλλιστος (επίσκ. Διοκλείας), ''Η Ορθόδοξη Εκκλησία'' (μτφρ. Ροηλίδης Ι.), 4η έκδ., Ακρίτας, Αθήνα 2007, σελ. 93.</ref> αλλά και με την ''"αξιοποίηση του ανεξάντλητου πλούτου της κλασικής ελληνικής σοφίας"''<ref>Φειδάς Ιω. Βλάσιος, ''Εκκλησιαστική Ιστορία - Από την Εικονομαχία μέχρι τη Μεταρρύθμιση'', τόμ. Β', 3η έκδ., Αθήνα 2002, σελ. 272.</ref> που οδήγησε σε άνθηση των ελληνικών γραμμάτων<ref>ΘΗΕ, ό.π.</ref>.
Η διαμάχη ανάμεσα στον Πατριάρχη Ιγνάτιο και τον Καίσαρα Βάρδα, θείο του νεαρού αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ==Βίος==Ο '', έφερε το Φώτιο στο ανώτατο εκκλησιαστικό αξίωμα. Ο Ιγνάτιος συνελήφθη, φυλακίστηκε και καθαιρέθηκε το 858, ενώ ο Μέγας Φώτιος ανήλθε από λαϊκός όλους τους βαθμούς της ιεροσύνης μέσα σε έξι μέρες και εξελέγη Πατριάρχης στη θέση του. Η αντιπαλότητα του Φώτιου με τους Στουδίτες μοναχούς οδήγησε τους υποστηρικτές του Ιγνατίου στη Ρώμη, για να ζητήσουν τη βοήθεια του πάπα Νικόλαου Α΄. Ο Νικόλαος αρνήθηκε να απαντήσει θετικά στις επιστολές που είχε λάβει από τον αυτοκράτορα και τον ίδιο '' γεννήθηκε περί το Φώτιο και να επικυρώσει την εκλογή του, αν και οι απεσταλμένοι του στην Κωνσταντινούπολη είχαν συναινέσει 820 στην εκλογή. Το 863 αναθεμάτισε και καθαίρεσε το Φώτιο, ο οποίος επίσης ανταπάντησε με αναθεματισμό. Ο Φώτιος επικαλέστηκε την προσθήκη του Filioque στη λατινική εκδοχή του Συμβόλου της Πίστεως, για να κατηγορήσει τον Πάπα για αίρεση, στα αίτια όμως του σχίσματος πρέπει να προσθέσουμε και την αξίωση του Πάπα για το πρωτείο καθώς επίσης και την επιδίωξη της Ρώμης να ελέγξει τα εκκλησιαστικά πράγματα της νεοσύστατης Βουλγαρικής Εκκλησίας. Στην πρώτη αυτή φάση της Πατριαρχίας του Φώτιου συντελέστηκε και η αποστολή στη Μοραβία των αδελφών [[ΚύριλλουΚωνσταντινούπολη]] , από πλούσια και [[Μεθόδιου]] καθώς και αριστοκρατική οικογένεια η βάπτιση του Βούλγαρου βασιλιά Boris οποία διατηρούσε συγγενικούς δεσμούς με ανάδοχο τον αυτοκράτορα Μιχαήλ, συνεπώς αυτοκράτορες και η ίδρυση της πρώτης βουλγαρικής εκκλησίαςπατριάρχες.Ο προστάτης πατέρας του Φώτιου Καίσαρας Βάρδας δολοφονήθηκε το 866 όπως ονομαζόταν ''Σέργιος'' και ο αυτοκράτορας Μιχαήλ το 867 από το στενό συνεργάτη η μητέρα του Βασίλειο ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο και υπήρξε ο ιδρυτής της Μακεδονικής Δυναστείας''Ειρήνη''.Ο Φώτιος καθαιρέθηκε από το θρόνο και εξορίστηκε, επειδή ο Βασίλειος αναζητούσε τη συμμαχία αδελφός της μητέρας του Πάπα και του Δυτικού Αυτοκράτορα. Ο Ιγνάτιος επανήλθε στον πατριαρχικό θρόνο στις 23 Νοεμβρίου 867 αλλά οι σχέσεις του με τον εξόριστο Φώτιο φαίνεται ότι βελτιώθηκαν και έτσι γύρω στο 876 ο Φώτιος ανακλήθηκε από είχε παντρευτεί την εξορία και του ανατέθηκε η εκπαίδευση των παιδιών του αυτοκράτορα. Μετά το θάνατο του Ιγνάτιου τον Οκτώβριο του 877 ο Φώτιος επανήλθε στον πατριαρχικό θρόνο. Αυτή τη φορά ο Φώτιος απέκτησε και την τυπική αποδοχή αδελφή της Δύσης. Στη σύνοδο που συγκλήθηκε το Νοέμβριο του 879 στην Κωνσταντινούπολη και επικύρωσε την τοποθέτησή του συμμετείχαν και οι λεγάτοι του Πάπα Ιωάννη Η΄. Οι δογματικές διαφωνίες δεν αντιμετωπίστηκανεικονόφιλης αυτοκράτειρας Θεοδώρας († 867), απλώς μπήκαν στο περιθώριο. Όταν ενώ ο Βασίλειος Α' πέθανε το 886πατέρας του, τον διαδέχτηκε ο γιός του Λέων ΣΤ'. Ένα από τα μέτρα του νέου αυτοκράτορα για να εδραιωθεί πολιτικά περιστοιχιζόμενος από πρόσωπα της εμπιστοσύνης του ήταν και η εκ νέου απομάκρυνση αδελφός του δασκάλου του Φωτίου από τον πατριαρχικό θρόνο[[Ταράσιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως|Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Ταρασίου]] († 806)<ref>ΘΗΕ, ό. Στη θέση του τοποθετήθηκε ο ανήλικος αδελφός του αυτοκράτορα Στέφανοςπ. Ο Φώτιος εξορίστηκε, πιθανόν σε μονή της Αρμενίας, και τα ίχνη του χάνονταιστ. Πιθανολογείται ως ημερομηνία θανάτου η 6 Φεβρουαρίου του 89322. Ανακηρύχθηκε Άγιος της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και η μνήμη του τιμάται στις 6 Φεβρουαρίου</ref>.
==Υποσημειώσεις==
