Αλλαγές

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ιγνάτιος ο Θεοφόρος

21.340 bytes προστέθηκαν, 18:47, 20 Δεκεμβρίου 2019
+pt
{{επιμέλειαΆγιος| Όνομα = Ιγνάτιος Αντιοχείας| Εικόνα = [[Image:Ignatius.jpg|180px]]| Όνομα Εικόνας = Ο άγιος Ιγνάτιος ο θεοφόρος| ΗμερομηνίαΓέννησης = άγνωστο| ΗμερομηνίαΚοίμησης = πιθ. 113 μ.Χ. (107-118)| ΗμερομηνίαΕορτής = [[Πρότυπο:20 Δεκέμβριος|20 Δεκεμβρίου]]| Ημερομηνίες = 70 Επίσκοπος Αντιοχείας<br>113 Σύλληψη από Ρωμαίους| Τίτλος = [[Αποστολικοί Πατέρες|Αποστολικός Πατέρας]], [[Επίσκοπος]]}}Ο '''Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος''' είναι ο δεύτερος κατά σειρά [[επίσκοπος]] ή '''Ιγνάτιος Αντιοχείας, διάδοχος του ''Ευοδίου''(;-περ. Η επισκοπεία του άρχισε το 70 μ.Χ. και άκμασε κατά τα 113), αποτελεί μία από τις σημαντικότερες εκκλησιαστικές προσωπικότητες, που έδρασε στα τέλη του πρώτου αιώνα, με αρχές του δευτέρου<ref>Ευσεβίου Εκκλαιώνα. ΙστΑποκαλείται [[Αποστολικοί Πατέρες|Αποστολικός πατήρ]] της εκκλησίας και διετέλεσε δεύτερος [[επίσκοπος]] Αντιοχείας. 3. 22 κ.ά.</ref>. Σύμφωνα με μεταγενέστερες πηγές ο Ιγνάτιος διετέλεσε μαθητής Η επιστολογραφία του Αποστόλου και αποτελεί σπουδαίο ιστορικό εύρημα για το χριστιανισμό, καθώς μας διασώζει τον ιστορικό τρόπο μετάβασης της αδιάκοπης αποστολικής διαδοχής από τους [[Απόστολοι|αποστόλους]] στους [[Ευαγγελιστής ΙωάννηςΕπίσκοπος|Ευαγγελιστού Ιωάννουεπισκόπους]], που αν και απο πολλούς αμφισβητείται, σήμερα θεωρείται βέβαιο<ref>Ιερωνύμου Χρονικ. έ. 2116 ενώ διασώζουν και μαρτύριον κολβερτσημαντικά ιστορικά στοιχεία των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων. 1, 1</ref>. Το περιβάλλον που γεννήθηκε και μορφώθηκε, ήταν Ελληνικό, όπως μαρτυρεί το αναπτυγμένο γλωσσικό αισθητήριο των επιστολών Τελικώς παρέδωσε τη ζωή τουμαρτυρικώς στη Ρώμη επί Αυτοκράτορος Τραϊανού.
Στις επιστολές ==Ο βίος του αυτοαποκαλείται "Ιγνάτιος ο και Θεοφόρος". Και κατά το μαρτύριό του ονομάζεται έτσι, ως "τον Χριστόν έχων εν στέρνοις", επειδή ήταν αφοσιωμένος σ' Αυτόν. Αλλά κατά τον Συμεώνα τον μεταφραστή, συγγραφέα του 10ου αιώνα και άλλους μεταγενέστερους, ονομάσθηκε έτσι γιατί αυτός ήταν πιθανώς το παιδί που ο Ιησούς κράτησε και έστησε μπροστά στους αποστόλους: "Και προσκαλεσάμενος ο Ιησούς παιδίον έστησεν αυτό εν μέσω αυτών και είπεν: αμήν λέγω υμίν, εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών"<ref>Ματθαίος 18/ιη: 2,3</ref>.==
Κατά τον διωγμό Η ζωή του Τραϊανού (98-117 μ.Χ.), μεταφέρθηκε από στρατιωτική συνοδεία από την Αντιόχεια στη Ρώμη (Αγίου Ιγνατίου είναι άγνωστη προς Ρωμεμάς. 5: 1: "Δεδεμένος δέκα λεοπάρδοις, ό εστι στρατιωτικόν σώμα". Ονομάζει τους στρατιώτες που τον συνόδευαν "λεοπάρδους"Παρά τη μακρά δράση του, για τη σκληρότητά τους). Εκεί μαρτύρησε ριγμένος στα θηρία. Αυτό στο προσκήνιο της ιστορίας εμφανίζεται μόλις μερικές εβδομάδες πριν το μαρτυρούν ο Ειρηναίοςμαρτυρικό του θάνατο<ref>(Έλεγχος 5Π. Χρήστου, Πατρολογία Β΄, 28σελ. 408</ref>. Έτσι για το βίο του γνωρίζουμε μόνο ότι διασώζεται στις επιστολές του, ο Ωριγένηςοδηγούμενος προς τη Ρώμη, λίγο πριν το θάνατό του<ref>ΟμΣτ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 6 εις Λουκάν177</ref>. Που και πότε γεννήθηκε δεν είναι γνωστό. Το περιβάλλον που μορφώθηκε πρέπει να ήταν ελληνικό, και ο Ευσέβιοςόπως μαρτυρούν οι επιστολές του<ref>ΕκκλΣτ. ΙστΠαπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 3, 36177</ref>, αν και υπετέθη πως ίσως είχε λατινογενή προέλευση, καθώς το όνομα Ιγνάτιος προέρχεται από τη λατινική λέξη ''Ignis'' που αποδίδεται στα ελληνικά ως πυρ (φωτιά). O χρονογράφος Ιωάννης ΜαλάλαςΤο όνομα αυτό, κατά τον 6ο αιώνασυνάμα με αρκετές λατινικές εκφράσεις που υπάρχουν στις επιστολές του, ανέφερε ότι ο Ιγνάτιος μαρτύρησε στην Αντιόχειαοδήγησε μερικούς ερευνητές να υποθέσουν λατινική καταγωγή, αλλά κάτι τέτοιο δε δύναται να εξακριβωθεί, καθώς αφενός οι λατινικές λέξεις υπάγονται στη στρατιωτική ορολογία, την οποία έμαθε από την παραμονή του ως αιχμάλωτος, αφετέρου το όνομα είναι πιθανό να το απέκτησε την εποχή που σήμερα όμως θεωρείται τελείως αβάσιμοέλαβε Ρωμαϊκή υπηκοότητα<ref>ΧρονικογρΠ. 11Χρήστου, Migne ΕΠατρολογία Β΄, σελ. Π. 97, 417408</ref>. Σύμφωνα με το (μεταγενέστερο) μαρτυρολόγιό του, δηλαδή το "Μαρτυρολόγιο του Ιγνατίου", (7: 1), ο Ιγνάτιος μαρτύρησε την 20ή Δεκεμβρίου του 107. Γι' αυτό και η Εκκλησία μας τελεί τη μνήμη του σε αυτή την ημερομηνία, ενώ η Λατινική την 1η Φεβρουαρίου.
Ο Ιγνάτιος αυτοαποκλήθηκε θεοφόρος<ref>Ιγνατίου, Προς Εφεσίους ΒΕΠΕΣ 2, σελ. 264</ref>. Ο λόγος της ονομασίας αυτής παραμένει μέχρι σήμερα ανεξακρίβωτος. Η παράδοση διέσωσε δύο πιθανές εκδοχές για το όνομα αυτό, που όμως από την ιστορική πραγματικότητα απορρίπτονται<ref>Π. Χρήστου, Πατρολογία Β΄, σελ. 40</ref>. Κατά την πρώτη, μετά το θάνατό του βρέθηκε στο στήθος του γραμμένο το όνομα του Χριστού, κατά τη δεύτερη πως ήταν το παιδί που αγκάλιασε ο Ιησούς παρουσιάζοντάς το ενώπιον των μαθητών ως παράδειγμα αθωότητος<ref>Συμεών Μεταφραστού, Μαρτύριον Ιγνατίου 1</ref>. Με βάση τη δεύτερη αιτιολογία μάλιστα έγινε προσπάθεια να οριοθετηθεί η περίοδος που γεννήθηκε. Το πιθανότερο αίτιο αυτής της ονομασίας είναι ο εκκλησιαστικός βίος που διήγαγε, καθώς ο ίδιος μέσω των επιστολών του αναφέρει ως θεοφόρους, αγιοφόρους, χριστοφόρους όλους τους χριστιανούς<ref>Ν. Νικολαΐδης, Αποστολικοί πατέρες, σελ. 175</ref>.
== Ο Ιγνάτιος δε φαίνεται να είχε λάβει συστηματική μόρφωση, αλλά διακρίνεται μία αυτοδιδακτική ικανότητα η οποία είχε καλλιεργηθεί με τη συναναστροφή με πεπαιδευμένους ανθρώπους, όπως διακρίνεται στις επιστολές του<ref>Χ. Κρικώνης, Αποστολικοί Πατέρες Α΄, σελ. 113</ref>. Άλλωστε η Αντιόχεια στην εποχή του ήταν ένα πολιτιστικό χωνευτήρι, στο οποίο είχε τη δυνατότητα να γνωρίσει τα φιλοσοφικά και θρησκευτικά ρεύματα της εποχής του<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 177</ref>. Η σημαντικότητα των επιστολών γνωριμία του με τους αποστόλους θεωρείται βεβαία<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 177</ref>. Κατά τον [[Ιωάννης ο Χρυσόστομος|ιερό Χρυσόστομο]] είχε συναναστραφεί τους αποστόλους<ref>Εις Ιγνάτιον 1</ref>, ενώ ο [[Ευσέβιος Καισαρείας|Ευσέβιος]] τον θέλει ακροατή του [[Ιωάννης ο θεολόγος|Ευαγγελιστή Ιωάννη]]<ref>Ευσέβιος, Χρονικόν εις έτος 2122</ref>. Σύμφωνα με τον [[Ωριγένης|Ωριγένη]] επίσης υπήρξε ο δεύτερος επίσκοπος Αντιοχείας, μετά τον [[Απόστολος Πέτρος|Απόστολο Πέτρο]]<ref>Ωριγένους, Ομιλία 6 εις Λουκάν PG 13, 1818, 15</ref>, ενώ κατά τον Ευσέβιο, που είναι και ορθός, ήταν διάδοχος του Ευόδου και προκάτοχος του Ήρωνος<ref>Ευσεβίου Εκκλ. Ιστορία, 3, 22</ref>. Κατά τον Ευσέβιο μάλιστα η επισκοπεία του τοποθετείται μεταξύ του πρώτου έτους του Βεσπασιανού και του δέκατου του Τραϊανού, δηλαδή μεταξύ 70 και 107. Το κύρος του και η φήμη του φαίνεται πως επεκτεινόταν πέρα από τα όρια της επισκοπής του<ref>Χ. Κρικώνης, Αποστολικοί Πατέρες Α΄, σελ. 113</ref> και ο σεβασμός που επιδεικνυόταν προς το πρόσωπό του Ιγνατίου ==είναι κάτι που μας επιβάλλει να τον θεωρήσουμε επίσκοπο οικουμενικού κύρους<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 177</ref>.
Οι πληροφορίες για το βίο του Ιγνατίου που σήμερα διασώζονται είναι ελάχιστες Τελικά συνελήφθη από τος ρωμαϊκές αρχές μεταξύ 107 και 118 και καταδικάστηκε σε θάνατο<ref>Π. Χρήστου, Πατρολογία Β΄, σελ. 409</ref>. Η σύλληψη συνέβη πιθανώς κατά βάση προέρχονται από τις επιστολές διάρκεια του. Η σημαντικότητα των επιστολών διωγμού του όμως είναι σπουδαία διότι μέσα από την επιστολογραφία ενός οικουμενικού κύρους επισκόπου, διακρίνουμε τη σαφή αποστολική διαδοχή από τον [[προφήτης|Προφήτη]] στον επίσκοπο112-113 στη Μικρά Ασία, κάτι που τόσο από τις προστεσταντικές ομάδες καταπολεμήθηκε, ώστε να εκφραστεί είτε συμφωνεί και το φαινόμενο της έκπτωτης εκκλησίαςαντιοχειανό μαρτυρολόγιο<ref>Π. Χρήστου, είτε το φαινόμενο μια εκκλησίαςΠατρολογία Β΄, χωρίς ιερατείοσελ. 410</ref>. Η δίκη συνέβη στην Αντιόχεια και η καταδίκη αφορούσε θανάτωση δια θηρίων. Η απόφαση μεταφοράς στη Ρώμη εικάζεται πως στόχο είχε τη θυσία ενός γνωστού χριστιανού ηγέτη στο κοινό της Ρώμης, καθώς καθ'αυτές τις ομολογίες ο Χριστός ουδέποτε παρέδωσε ιερατείο συνάμα με τον παραδειγματισμό προς νουθεσία των λαών της Μικράς Ασίας και σίγουρα της Ελλάδας, οι απόστολοι ποτέ δεν έδωσαν το ιερατικό χρίσμα στους ''προφήτες'' μια ιερατική ομάδαοποίοι εμφανίζονταν προθυμότεροι για τη μεταστροφή τους στο χριστιανισμό. Ο Ιγνάτιος μέχρι να φτάσει στη Ρώμη, πορεύθηκε για αρκετό καιρό, συνοδεία στρατιωτών που αποτέλεσε διάδοχο των αποστόλων και πρόγονο των επισκόπωναποκαλούντο "λεοπάρδοι" (πιθανώς ανήκουσα σε λεγεώνα φέρων τέτοιο όνομα<ref>Π. Η ''έννοια'' προφήτης στηρίχθηκε κατ'αυτούς σε διάφορα επιχειρήματαΧρήστου, Πατρολογία Β΄, πως αντιστοιχεί μόνο προς το χάρισμασελ. Ο Ιγνάτιος όμως411</ref>), φορέας της αποστολικής διδαχήςοι οποίοι και του φέρονταν βάναυσα. Κατά την πορεία του, μέσω των επιστολώνσε ενδιάμεσους σταθμούς, σαφώς επιβεβαιώνει το κύρος της αποστολικής διαδοχής μέσα από απεσταλμένοι εκκλησιών παρίσταντο στον Ιγνάτιο και λάμβαναν τις απιστολές επιστολές του, μια διαδοχή, η οποία ήδη έχει αρχίσει για να διαφαίνεται προοδευτικά τόσο δεχτούν συμβουλές. Τελικώς μαρτύρησε στις 20 Δεκεμβρίου στη Ρώμη. Τα οστά του μεταφέρθηκαν από την επιστολή Κλήμεντα Ρώμης, ο οποίος απαριθμεί ως επισκοπή το προφητικό αξίωμα, δηλαδή έχουμε μια πρώτη διαδοχή των όρωντη Ρώμη στην Αντιόχεια, αλλά επανήλθαν και στον Ποιμένα του Ερμά, που παρατηρήται αντικατάσταση των όρωνπάλι στη Ρώμη.
Οι επιστολές είναι επίσης σημαντικές διότι συγκρινόμενες με άλλα αρχαιότερα πρωτοχριστιανικά συγγράμματα, μας δείχνουν περίπου το χρονικό σημείο, στο οποίο είχε εκινήσει η μετάβαση από την ηγεσία των Αποστόλων και Προφητών, προς τους Επισκόπους, μια και λίγα μόλις χρόνια ενωρίτερα, όπως εξάγεται από το πρωτοχριστιανικό Σύγγραμμα της "Διδαχής των 12 Αποστόλων", λειτουργούσε ακόμα σε εκτεταμένη έκταση ο θεσμός των Προφητών, που ήταν και οι άμεσοι διάδοχοι των Αποστόλων.===Η συνεισφορά του===
Από τον Άγιο ΙγνάτιοΟ Ιγνάτιος θεωρείται ως ο πρώτος μεγάλος θεολόγος μετά τους Αποστόλους. Χάρη σε αυτόν θα λέγαμε πως η εκκλησία προχωρά στη θεμελίωσή της, όχι πλέον περιστασιακά και πρακτικά, διασώζονται 7 γνήσιες συνοπτικές σπιστολέςαλλά θεολογικά (αν και όχι συστηματικά)<ref>Στ. Οι επιστολές αυτές διασώζονται σε δύο μορφέςΠαπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, μια συνοπτική σελ. 174</ref>. Ο Ιγνάτιος μέσα από την αμεσότητα και μια πιο μακροσκελήτη βεβαιότητα των λόγων του βοηθά την εκκλησία, που όμως αξιολογείται σήμερα πως είναι ψευδεπίγραφησε πολλές περιπτώσεις ερωτοτροπούσε με τον ηθικισμό και την αρετολογία, μεταξύ 2ου να ξεπεράσει αυτήν την προοπτική. Ταυτόχρονα η μάχη που έδωσε ενάντια στις προσμίξεις και 4ου αιώνατις αλλοιώσεις του αποστολικού μηνύματος από τον ιουδαϊσμό και το [[Δοκητισμός|Δοκητισμό]], χρησιμοποιώντας μάλιστα τη γλώσσα τους<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. Πιαθνότερος πλαστογράφος φέρεται ο Νεοαρειανός Ιουλιανός174</ref>, υπεύθυνος βοήθησε την Εκκλησία να υπερνικήσει και για πλαστογράφηση πολλών άλλων πρωτοχριστιανικών κειμένωννα ξεπεράσει το κλίμα μέσα στο οποίο ανέπνεε, δημιουργώντας μία εκκλησιαστική θεολογία σαφώς διαχωρισμένη από τις μήτρες της αίρεσης.
Οι πρώτες τέσσερις επιστολές παραδόθηκαν Η θεολογία του αποτελεί συνέχεια της αποστολικής διδαχής<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 174</ref> και συνίσταται από τον ίδιο στη Σμύρνη κατά τη σύλληψή τρεις βασικούς πυλώνες, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τα προβλήματα των εκκλησιών της εποχής. Τη θεολογία του στην ΑντιόχειαΕπισκόπου, ενώ άλλες τρεις όταν έληξε ο διωγμός της ενότητος της εκκλησίας και βρισκόταν στην Τρωάδατης ευχαριστίας. Από εκεί μεταφέρθηκε Η θεολογία του μάλιστα θα αποτελέσει πρότυπο στη συνέχεια της εκκλησιαστικής πραγματικότητος, αφού αφενός εξαρτάται από το Δυρράχιο πιθανόταταφωτισμό και τη καθοδήγηση που παρέχει ο Θεός, δια θαλάσσηςαφετέρου επισημαίνει διαρκώς την αποκαλυπτική παρουσία του Θεού στην κτίση<ref>Στ. Παπαδόπουλος, στο ΒρινδήσιοΠατρολογία Α΄, σελ. 176</ref>. Τελικά το έργο του κρίνεται ως ένα πολύ τολμηρό και από εκεί πεζός ως σπουδαίο βήμα στην πορεία του εκκλησιαστικού βίου, αφού παρέχει τη σαφή ιεραρχική οργάνωση της εκκλησίας, τη Ρώμηθεολογία της ενότητος, όπου η οποία μειώνει την ένταση της ταχείας έλευσης του Κυρίου και Μαρτύρησεποιεί την Αγία Γραφή κύρια πηγή των εκκλησιαστικών συγγραφέων, δίνοντας ιδιαίτερη βάση στη χριστολογία.
== Οι επισοτλές Η επιστολογραφία του Αγίου Ιγνατίου ==
Ο Ιγνάτιος συνέταξε 7 γνήσιες επιστολές, οι οποίες ήταν:===Εισαγωγή===
Οι επιστολές που φέρουν το όνομα του Αγίου Ιγνατίου δε συμφωνούν μεταξύ τους ούτε κατά τον αριθμό, ούτε κατά το κείμενο<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, σελ. 414</ref>. Έτσι διασώθηκαν τέσσερις παραλλαγές:* ''Προς ΕφεσίουςΗ εκτενής''* , η οποία περιλαμβάνει 13 επιστολές και διασώζονται στον κώδικα ''Προς ΜαγνησιείςMonac. 394''του 11ου αιώνος, στα ελληνικά και τον κώδικα 54 του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου, στα λατινικά σε αρχαία μετάφραση* ''Προς ΤραλλιανούςΗ μικτή''* , η οποία περιέχει και αυτή 13, έξι εξ αυτών όπως στις εκτενείς<ref>Μαρίας προς Ιγνάτιον, Ιγνατίου Προς Μαρίαν, Προς Ταρσείς, Προς Φιλληπησίους, Προς Αντιοχείς, Προς Ήρωνα</ref> και των υπολοίπων επτά σε συντομότερο κείμενο. Διασώζεται στα Ελληνικά στον κώδικα ''Προς ΡωμαίουςMediceus Laur. 57, 7''* του 11ου αιώνος. Ο κώδικας βρίσκεται σε κακή κατάσταση με αποτέλεσμα να εκλείπουν μερικά σημεία από την ''"Προς ΦιλαδελφιείςΤαρσείς"''και ολόκληρες οι Προς Αντιοχείς, Φιλιππησίους, Ρωμαίους και Ήρωνα. Υπάρχουν επίσης και λατινική μαι αρμενική μετάφραση* ''Προς ΣμυρναίουςΗ βραχεία'', η οποία διασώζει μόλις τρεις επιστολές* ''Προς ΠολύκαρπονΗ λατινική'', η οποία περιλαμβάνει τέσσερις ακόμα επιστολές, επιπρόσθετα στις 12 της μικτής.
Η εκτύπωση των επιστολών το 1489 και το 1555, προκάλεσαν διχασμό των κριτικών, σχετικά με τη γνησιότητα των επιστολών. Η ένταση αυτή υπήρξε κυρίως μεταξύ των Ρωμαιοκαθολικών και των προτεσταντών καθότι η σπουδαιότητα της αξιοπιστίας των επιστολών ήταν πολύ σημαντική. Στις επιστολές αυτές διακυβευόταν η αρχαιότητα του θεσμού τους επισκόπου. Οι 6 από τις 7 Γνήσιες αυτές επιστολές καθηγητές Zahn, Funk, Lightfoot και Harnack κατά τα τέλη του Ιγνατίου19ου αιώνος κατοχύρωσαν τελικά τη γνησιότητα των επτά σύντομων επιστολών της μικτής παραλλαγής<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, έχουν ως κύριο στόχο:σελ. 415</ref>.
* ''Την ομόνοια μεταξύ των πιστών'' ["Χρήσιμον ουν εστιν υμάς εν αμώμω ενότητι είναι, ίνα και Θεού πάντοτε μετέχετε" (Προς Εφεσ. 4, 1), κλπ]* ''Την υπακοή στον Επίσκοπο'', ως το κέντρο της Εκκλησιαστικής εν Χριστώ ζωής και ενότητας της Εκκλησίας, καθώς και τον σεβασμό στο Πρεσβυτέριο και τους Διακόνους.* ''Αποφυγή των ετεροδοξιών'', και * ''Εμμονή στην αρετή και την πίστη''.===Οι γνήσιες επιστολές του Ιγνατίου===
Η προς Ρωμαίους επιστολή συντάχθηκε με σκοπό να πείσει τους Χριστιανούς της Ρώμης να μη αποπειραθούν να προβούν σε ενέργειες για τη διάσωσή του από το μαρτύριοΟι επιστολές που συνέγραψε ο Ιγνάτιος, επειδή επιθυμούσε συντάχθηκαν λίγο πριν το ταχύτερο, να επιτύχει δια τέλος της ζωής του μαρτυρικού θανάτου του, και ήταν αυτές που χάρισαν την τελείωσηεξαιρετική τιμή που λαμβάνει μέσα στην εκκλησιαστική παράδοση και τη συνείδηση των χριστιανών. Η επιστολή αυτή έχει διαφορετική θεματολογία Χαρακτηρίζονται ως φιλολογικά και του ύφοςθεολογικά μνημεία, λόγω των ειδικών συγκινησιακών συνθηκών κάτω από τις οποίες γράφτηκεκάτι που μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο ίδιος ήταν ικανός συγγραφέας και πως είχε εμπειρία πάνω στο αντικείμενο<ref>Στ. Η προς Ρωμαίους ανευρέθηκε στον κώδικα ''Paris. grΠαπαδόπουλος Α΄, Πατρολογία, σελ. 1475'' τού 10ου αιώνα178</ref>.
Οι επιστολές αυτές εκφράζουν το πολυσχιδές πνεύμα του Ιγνατίου, την πρωτοτυπία της σκέψης του και της έκφρασής του<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 178</ref>. Ο λόγος του είναι άλλοτε λυρικός, άλλοτε δραματικός, αλλού αρμονικός, παρουσιάζοντας σε μερικά σημεία ελαττώματα και ασυνέχειες. Το ύφος του θεωρείται διαυγές, που κατά περιπτώσεις μετατρέπεται σε σκοτεινό, ένεκα των Συριακών καταβολών του και του αυθορμητισμού που τον διέπει<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 178</ref>. Χρησιμοποιεί ρητορικά σχήματα και κυρίως τη δεύτερη ασιανική σοφιστική, αλλά και το στωικισμό. Οι τεχνικές αυτές γίνονται οχήματα, για να εκφράσει τις νουθεσίες του προς τις εκκλησίες, με αγάπη και τρυφερότητα<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 179</ref>, με ταπεινοφροσύνη, σταθερή και αμετακίνητη πίστη στο Χριστό.
== Η αξιοπιστία Ο Ιγνάτιος συνέταξε 7 γνήσιες επιστολές, οι οποίες ήταν οι: ''[[Προς Εφεσίους Επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Εφεσίους]]'', ''[[Προς Μαγνησιείς Επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Μαγνησιείς]]'', ''[[Προς Τραλλιανούς Επιστολή Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Τραλλιανούς]]'', ''[[Προς Ρωμαίους Επιστολή Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Ρωμαίους]]'', ''[[Προς Φιλαδελφείς Επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Φιλαδελφείς]]'', ''[[Προς Σμυρναίους Επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Σμυρναίους]]'', ''[[Προς Πολύκαρπον Επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Πολύκαρπον]]''. Κύρια ζητήματα που πραγματεύεται είναι η ενότητα των Συνοπτικών Επιστολών πιστών και κατ επέκτασιν της εκκλησίας, ο θεσμός του Ιγνατίου ==επισκόπου, οι αιρετικές διδασκαλίες και ο ενάρετος βίος των πιστών.
Επειδή οι 7 γνήσιες συνοπτικές επιστολές Σε ότι αφορά τη γνησιότητα των επιστολών του Ιγνατίου, από μόνες τους κατεδαφίζουν συνθέμελα όλες τις Προτεσταντικές αιρέσειςόπως ήδη αναφέρθηκε, (μια και κατά τα τέλη του 19ου αιώνα οι Προτεστάντες αρνούνται τον Επισκοπικό θεσμόθεολόγοι Zahn, Funk, που αποδεικνύεται ιστορικά Lightfoot και περίτρανα στις Επιστολές του αγίου Ιγνατίου), Harnack ακολουθώντας τον Pearson αποφάνθηκαν τελικώς πως οι Προτεστάντες, έσπευσαν από την πρώτη στιγμή να αμφισβητήσουν την αξιοπιστία τουςεπτά αυτές επιστολές που βρίσκονται στη μικτή παραλλαγή είναι γνήσιες. Αυτό προσπάθησαν να το στηρίξουν στο γεγονός ότι υπάρχουν και Παρόλα αυτά μερικοί ερευνητές όπως οι νοθευμένες μορφές τουςΒολταίρος, ο Ρενάν, αλλά και οι ψευδεπίγραφες επιστολέςο Weijenborg είχαν διατυπώσει αντίθετες απόψεις. Αυτό Οι απόψεις αυτές όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θίξει την αξιοπιστία των 7 γνησίων Συνοπτικών επιστολών του Αγίου Ιγνατίουφαίνονται μεμονωμένες, ενώ παραβλέπουν και μερικά σοβαρά ιστορικά στοιχεία<ref>Π. ΈτσιΧρήστου, μετά από 2 αιώνων συζητήσειςΕλλ. Πατρολογία Β΄, που ακολούθησαν τη δημοσίευση των επιστολών του Ιγνατίου, σήμερα κανένας σοβαρός ερμηνευτής δεν τις αμφισβητεί, ούτε ακόμα και από τον Προτεσταντικό χώροσελ. 415-416</ref>.
Επειδή εκτός από τις Για να μπορέσουν να εντοπίσουν ποιες ήταν γνήσιες 7 Συνοπτικές επιστολές και αν τελικώς υπήρξαν τέτοιες, οι εν λόγω θεολόγοι συγκέντρωσαν αρχεία της [[Πατρολογία|πατερικής γραμματολογίας]] όπως του Ιγνατίου[[Ειρηναίος Λυών|Ειρηναίου]], υπάρχει και η Βραχεία Παραλλαγήτου [[Ωριγένης|Ωριγένη]], αλλά και η Λατινική παραλλαγή των εκτενών επιστολών του Ευσεβίου, μαζί με μερικές ακόμα πλαστέςτου [[Θεοδώρητος Κύρου|Θεοδώρητου Κύρου]], ορισμένοι Προτεστάντες βρήκαν ευκαιρία να αμφισβητήσουν μαζί με τις νοθευμένες του [[Κύριλλος Αλεξανδρείας|Κυρίλλου Αλεξανδρείας]] κ.α. και τα συνέκριναν με τις πλαστέςτους κώδικες. Από την έρευνα αποκαλύφθηκε πως οι συνοπτικές επιστολές της μικτής παραλλαγής είχαν αποτελέσει την αρχική συλλογή<ref>Π. Χρήστου, ακόμα και τις γνήσιες επιστολέςΕλλ. Πατρολογία Β΄, σελ. 416</ref>.
Η Βραχεία παραλλαγή, περιλαμβάνει στη Συριακή τρεις μόνο ===Οι νόθες επιστολές, και μάλιστα σε επιτομή, τις: Προς Εφεσίους, Προς Ρωμαίους και Προς Πολύκαρπον. Επίσης η Προς Ρωμαίους υπάρχει και με άλλη μορφή, στην Αραβική.===
Η Λατινική παραλλαγή περιλαμβάνει τέσσερεις άλλες Από τις νόθες επιστολές: Θεοτόκου Προς Ιγνάτιον, Ιγνατίου Προς Θεοτόκον και Προς Ιωάννην Α' και Β'οι τέσσερις, μαζί της λατινικής παραλλαγής δεν παρουσιάζουν κάποιο ενδιαφέρον. Αντιθέτως όμως με τις 12 έξι της μικτής παραλλαγής. Όλοι σχεδόν σήμερα οι ερευνητές συμφωνούν πως ο πλαστογράφος διαχειρίζεται τον εξελιγμένο [[Μοναρχιανισμός|μοναρχιανισμό]] και [[Γνωστικισμός|γνωστικισμό]], πλην της Προς Φιλιππησίουςενώ είχε επιρροές από το δοκητισμό και τον Ιουδαϊσμό<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, σελ. 430</ref>.
Βεβαίως η αναίρεση Ο συγγραφέας ανήκει στην εποχή του δ΄ αιώνος, ενώ μερικοί ερευνητές θεωρούν πως ήταν κοινωνός [[Αρειανισμός|αρειανικών]] ή [[Απολλιναρισμός|απολλιναριστικών]] απόψεων, με κάτι τέτοιο να μη βρίσκει επαρκή στηρίγματα, καθώς παρουσιάζονται απόψεις που δεν απηχούν αρειανικές ή απολλιναριστικές δογματικές αντιλήψεις<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, σελ. 430</ref>. Σύμφωνα με τους ερευνητές<ref>D. Hagedorn, Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Β΄, σελ. 435</ref> ο χαλκευτής των αμφισβητήσεων ορισμένων ΠροτεσταντώνΙγνατιανών επιστολών, είναι ο άνθρωπος ο οποίος συνέταξε τις Αποστολικές διαταγές. Έτσι μελετητές, δεν γίνεται αυθαίρετααντιπαραβάλλοντας τα κείμενα των Αποστολικών διαταγών, θεωρούν βέβαιο ότι τα συνέταξε ο ίδιος καθώς υπάρχουν πολλές ομοιότητες<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Β΄, σελ. 435</ref>. Σύμφωνα μάλιστα με τον D. Hagedorn, πιθανός δημιουργός των δύο αυτών κειμένων είναι ο [[Ιουλιανός ο νεοαρειανός]]<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Β΄, αλλά από πλήθος τεκμηριωμένων στοιχείων:σελ. 441</ref>.
Το ότι η συντομότερη μορφή Τα νόθα κείμενα επίσης δύναται να διαχωριστούν σε δύο κομμάτια. Στον πυρήνα των γνήσιων επιστολών του αγίου Ιγνατίου, είναι γνήσια και έγκυρη, φαίνεται από τις παραθέσεις στα παρεμβαλλόμενα. Στην έρευνα λοιπόν που κάνουν απ' αυτές τις επιστολές σε δικά τους συγγράμματαδιεξήχθη, Χριστιανοί του 2ου και 3ου αιώνα!!! Αυτό σημαίνει ότι οι επιστολές του ήταν ήδη υπαρκτές από τότεσυγκρίνοντας τα κομμάτια των νόθων με αυτά των γνήσιων, και γνωστές στους άλλους Χριστιανούςαπεκαλύφθη τελικά πως η αρχική συλλογή (Συλλογή της Σμύρνης) συγκροτήθηκε αυτόματα, και δεν είναι σαν τις πλαστές επιστολές του 4ου αιώνα που κυκλοφόρησε ο Ιουλιανός ο Νεοαρειανός. Ο μόνος τρόπος για να αμφισβητήσει κάποιος τις 7 Συνοπτικές επιστολές του αγίου Ιγνατίου, είναι να αρνηθεί ολόκληρη την πρωτοχριστιανική γραμματεία, γιατί πλήθος Χριστιανών τις είχαν και τις χρησιμοποιούσαν ήδη ενώ το υλικό των έξι νόθων διακρίνεται από τον 2ο αιώνα, λίγα μόλις χρόνια μετά τη συγγραφή τους! Μάλιστα ο Ειρηναίος και οι λοιποί Εκκλησιαστικοί συγγραφείς, αναφέρονται αυτολεξεί σχεδόν, σε εδάφια των επιστολών αυτών, όπως υπάρχουν στη Συνοπτική μορφή των 7 γνησίων επιστολών!!! Σε αυτό συνηγορεί και η διασωθείσα Αρμενική μετάφρασηφιλολογικώς<ref>Π. Χρήστου, αλλά και διασωθέντα αποσπάσματα Συριακής και Κοπτικής μεταφράσεως, που συμφωνούν απόλυτα με τις επιστολές αυτέςΕλλ. Έτσι, κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθείΠατρολογία Β΄, ότι οι Συνοπτικές επιστολές του Ιγνατίου, δέχθηκαν οποιαδήποτε άλλη πλαστογράφηση, εκτός από τη γνωστή του Ιουλιανού κατά τον 4ο αιώνασελ. [Αυτό το κατέδειξε πρώτος ο Usser (Epistolae genuinae Ignatiii, Amsterdam 1646), αν και χωρίς κανένα λόγο ο ίδιος θεώρησε νόθα την επιστολή προς Πολύκαρπον]432</ref>.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα, παράθεσης εδαφίων των 7 Συνοπτικών επιστολών του Ιγνατίου, από τους Χριστιανούς συγγραφείς του 2ου αιώνα, προς καταισχύνη των αρνητών της αλήθειας Προτεσταντών, που ακόμα εξακολουθούν να κλείνουν τα μάτια στην αλήθεια της πρώτης Χριστιανικής Εκκλησίας:==Διδασκαλία==
'''1. Πολύκαρπος Επίσκοπος Σμύρνης (σύγχρονος του Ιγνατίου)''': Ήδη ο Πολύκαρπος Σμύρνης, (προς τον οποίο έγραψε όπως είπαμε ο Ιγνάτιος), στην επιστολή του προς Φιλιππησίους, η οποία γράφτηκε λίγο μόνο χρόνο μετά το μαρτύριο του Ιγνατίου, μιλάει περί επιστολών του Ιγνατίου. (Κεφ. ιγ: "τας επιστολάς Ιγνατίου... επέμψαμεν υμίν... εξ ων μεγάλα ωφεληθήναι δυνήσεσθε. Περιέχουσι γαρ πίστιν και υπομονήν και πάσαν οικοδομήν, την εις τον Κύριον ημών ανήκουσαν".===Εισαγωγή===
'''2Οι Αποστολικοί πατέρες απεύθυναν τις επιστολές τους σε ομόπιστους χριστιανούς. Ειρηναίος Επίσκοπος Λυών (130 - 202 μΤο γεγονός αυτός προσδιορίζει τη διδασκαλία τους γύρω από την εκκλησιαστική θεολογία<ref>Κ.Χ.).''' (Έλεγχος 28Σκουτέρης, 4 και μέσω Ευσεβίου Εκκλ. Ιστ. 3Ιστορία των Δογμάτων, 36σελ. Παράβαλλε με Ιγνατίου προς Ρωμαίους 4, 1)169</ref>.
'''3Κεντρικό σημείο στη διδασκαλία του Ιγνατίου είναι ο Χριστός, ο οποίος είναι κεφαλή της εκκλησίας. Ωριγένης (182 - 254 μΣε ότι αφορά τη χριστολογία, ακολουθεί τον Παύλο, ενώ σε ότι αφορά τη θεολογία της προϋπάρξεως του Λόγου, τον Ιωάννη<ref>Π.ΧΧρήστου, Ελλ.):''' Πατρολογία Β΄, σελ. 420</ref>. Η οικειότητά του με την [[Περί Προσευχής 20 (Παράβαλλε με Ιγνατίου προς ΡωμΚαινή Διαθήκη]] είναι ευδιάκριτη μέσα από τα κείμενά του. Στις επιστολές όμως δε συναντάμε κατά γράμμα αναφορές. 3Κάτι τέτοιο όμως είναι λογικό, 3)αφού οι επιστολές εγράφησαν κατά την αιχμαλωσία του, γι αυτό και οι αναφορές είναι από μνήμης<ref>Π. Ερμηνεία εις άσμα προλεγόμεναΧρήστου, Ελλ. (Παράβαλλε με Ιγνατίου προς Ρωμαίους 7Πατρολογία Β΄, 2)σελ. 420</ref>. Ομιλία εις Λουκάν (Παράβαλλε Ιγνατίου προς Εφεσίους 19, 1)Υπάρχουν επίσης και αποσπάσματα από απόκρυφα ευαγγέλια, καθώς και άλλα..τεμάχια που προέρχονται από τη λειτουργική πράξη της εκκλησίας.
'''4Ο Άγιος Ιγνάτιος επίσης είναι αρκετά σκληρός προς τους αιρετικούς. Φαίνεται πως την εποχή του ταλάνιζαν ιδιαίτερα δύο σημαντικά προβλήματα. Και άλλοι, όπως Ο δοκητισμός και ο Θεοδώρητος Κύρου (393 - 457)''' (Harnack GeschΙουδαϊσμός. dΗ περίπτωση μάλιστα του [[Δοκητισμός|Δοκητισμού]] αντιμετωπίζεται ήδη από το [[Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον]]. altchrΟι αιρετικοί κατά τον Ιγνάτιο διασπούν την ενότητα της εκκλησίας. LitΟι [[δοκητές]] για παράδειγμα αρνούνται τον πραγματικό θάνατο του Ιησού και ουσιαστικά την αληθινή σάρκωση του Υιού. 1Όσοι λοιπόν εμμένουν στην αίρεση αρνούνται το Χριστό και τελικά θα τους αρνηθεί και Αυτός. Leipzig 1893Συνέπεια αυτού θα είναι η κατάσταση του αιώνιου πνευματικού θανάτου, διότι η άρνηση στην εκκλησία είναι άρνηση του Χριστού και αποκοπή από το ζωοφόρο σώμα Του, σελ. 79 - 86αφού δίχως ''"(Χριστό)το αληθινόν ζην ουκ έχομεν"''<ref>Προς Τραλλιανούς 9, 2</ref> καθώς Αυτός ''"εστίν αρχή ζωής και τέλους"''<ref>Προς Εφεσίους 14, 1</ref>.
===Θεολογία===
Με τις εργασίες Η πίστη των ZahnΑποστολικών πατέρων στην [[Αγία Τριάδα]], Funkδεν είναι προϊόν προσωπικού στοχασμού, Lightfoot αλλά πίστη που έχει δεχθεί ο πιστός στην Εκκλησία με το [[Βάπτισμα|Βάπτισμά]] του<ref>J. Lebreton, Histoire du Dogme de la Trinite. Des origines au concile de Nicee II, Paris 1928, σελ. XIII</ref>. Στον Ιγνάτιο μάλιστα ανευρίσκουμε το μοναδικό αποστολικό πατέρα στον οποίο απαντάται η Αγία Τριάδα<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 423</ref>. Ο Θεός λοιπόν για τον Ιγνάτιο είναι Ένας και Harnack ενιαίος<ref>Προς Μαγνησιείς 8, 2: ''"Εις Θεός εστίν, ο φανερώσας εαυτόν δια Ιησού Χριστού"''</ref>. Είναι υπερβατικός και ο δημιουργός της εκκλησίας. Η εκκλησία κατά τα τέλη τον Ιγνάτιο είναι ''"του Θεού Πατρός και του παρελθόντος αιώνοςηγαπημένου Ιησού...εν αμώμω Πνεύματι"''<ref>Προς Σμυρναίους, οι οποίοι ακολούθησαν την γραμμή Πρόλογος</ref> και είναι οικοδόμημα του [[Θεός Πατήρ|Θεού Πατρός]]. Οι πιστοί αποτελούν τους λίθους της εκκλησίας και ο [[σταυρός]] του Ιησού τη ''"μηχανή"'' με την οποία είχε δείξει δύο αιώνες πριν ο Πήρσονοι λίθοι (πιστοί), κατοχυρώθηκε η γνησιότητα αναφέρονται στα ύψη της οικοδομής. Το [[Άγιο Πνεύμα]] είναι το ''"σχοινί"'' για την αναφορά των επτά συντόμων επιστολών της μικτής παραλλαγήςλίθων<ref>Προς Εφεσίους 9, δηλαδή1. Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των ΕφεσίουςΔογμάτων Α΄, σελ. 171</ref>. Γίνεται λοιπόν φανερό, Τραλλιανούςπως κατά τον Ιγνάτιο, Μαγνησιείςολόκληρη η τριάδα ενεργεί, Ρωμαίουςπαρά τη διάκριση των προσώπων<ref>Π. Χρήστου, ΦιλαδελφείςΕλλ. Πατρολογία, Σμυρναίους και Πολύκαρπονσελ. 423</ref>.
Απομονωμένοι ερευνητές διατύπωσαν Ο Ιησούς κατά τον Ιγνάτιο, είναι ο Υιός και Λόγος του θεού<ref>Προς Μαγνησιείς 8, 2</ref>, ο οποίος προήλθε από τη σιγή, για να ευαρεστήσει Αυτόν που τον απέστειλε. Η έκφραση μάλιστα ''"από σιγής προελθών"'' δηλώνει την απόσταση η οποία χωρίζει τη θεότητα, από τότε ορισμένες παράδοξες την κτιστή πραγματικότητα<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 173</ref>. Γι αυτό και αστήρικτες απόψεις. Ο Ρενάν δέχεται ως γνήσια το μόνο που αρμόζει για την Προς Ρωμαίουςυπόστασή του είναι η σιγή, καθώς ο ανθρώπινος νους δε μπορεί να προσπελάσει αυτή την πραγματικότητα, απορρίπτοντας τις άλλες λόγω όπως άλλωστε και το φαινόμενο της διαφοράς ύφουςσάρκωσεως του Υιού το οποίο επίσης ''"εν ησυχία Θεού επράχθη"''<ref>Προς Εφεσίους 19, διαθέσεως 1</ref>. Έτσι γίνεται φανερό πως η αποφατικότητα του Ιγνατίου διευρύνεται και θέματος, σαν να στο μυστήριο της σαρκώσεως. Ο Ιησούς λοιπόν είναι υποχρεωμένος κάθε συγγραφέας ανόμοιος από την κτιστή πραγματικότητα και σκοπό είχε να γράφει μόνο για ένα θέμα φέρει τη νέα αΐδια ζωή<ref>Προς Εφεσίους 19, 2</ref>. Είναι τέλειος Θεός και μόνο με μία διάθεσηπροεξαγγέλθηκε από τους προφήτες<ref>Les Evangiles et la seconde generation chretienneΠρος Μαγνησιείς 8, Paris 18772</ref>. Φανέρωσε δε τη σοφία Του σε όσους θεμελίωσαν την αμετακίνητη πίστη τους στην αγάπη του αίματός του<ref>Προς Σμυρναίους 1, σελ1</ref>. Χ Γι αυτό είναι ο Θεός της Εκκλησίας<ref>Προς Εφεσίους, Πρόλογος</ref>, χαρακτηρίζοντας μάλιστα το πάθος του, πάθος Θεού<ref>Προς Ρωμαίους 6, 3</ref> και τον άρτο και τον οίνο της [[Θεία Ευχαριστία|Θείας Ευχαριστίας]], σώμα και εξήςαίμα Θεού<ref>ο.π. 7, 3</ref>.
Ο Βόλτερ εξ άλλουΤο Άγιο Πνεύμα παρέχει τη κοινή ζωή της αγάπης. Αυτή η ζωή εννοείται μόνο ''"εν Υιώ και Πατρί και εν Πνεύματι"''<ref>Προς Μαγνησιείς 13, 1</ref>. Η απαρχή της ζωής αυτής είναι γίνεται με τη σάρκωση, ακολουθώντας ενώ το Άγιο Πνεύμα τη σφραγίζει. Η [[Θεοτόκος]] μάλιστα κυοφόρησε τον ΜαλάλαΙησού, σχετικά με την εκτέλεση του μαρτυρίου του Ιγνατίου στην Αντιόχεια, ισχυρίζεται πως ο Ιγνάτιος δεν πήγε ποτέ στη Ρώμη, και αρνείται πως έγραψε οποιεσδήποτε επιστολές, προβάλλοντας την εντελώς απίθανη γνώμη ότι τις επιστολές αυτές τις έγραψε ο φανταστικός Περεγρίνος τη συνεργία του ΛουκιανούΑγίου Πνεύματος<ref>Die ignatianischen Briefe auf ihren Ursprung untersuchtΠρος Εφεσίους 18, Tuebingen 18922</ref>.
Μάλιστα, ο Weijenborg αρνείται επίσης την υπό του Ιγνατίου σύνταξη των επιστολών, και τοποθετεί τις επιστολές που είναι στο όνομά του – και της εκτενούς και της μικτής παραλλαγής – στην περίοδο μετά το 360, προτείνοντας τον Ευάγριο Αντιοχείας ως τον πιθανό συγγραφέα. Παρακάμπτει ευφυώς το ότι ο Ευσέβιος Καισαρείας είχε παραθέσει ολόκληρο κεφάλαιο της Προς Ρωμαίους επιστολής του Ιγνατίου στην Εκκλησιαστική Ιστορία του<ref>Εκκλ. Ιστορία 3, 36</ref>, όπου παρατίθεται το κεφ.5 της Προς Ρωμαίους επιστολής του Ιγνατίου, αποδίδοντας και το έργο του Ευσεβίου σε νοθευτή που εργάσθηκε μετά το 360. Όμως δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε περισσότερο με αυτή την υπόθεση, «γιατί ανήκει μάλλον στο χώρο της ταχυδακτυλουργικής, παρά της κριτικής», όπως γράφει επ’ αυτού η «Ελληνική Πατρολογία» του Παναγιώτη Χρήστου<ref>Τόμος Β’, σελ. 415-416</ref>, και έχει δίκιο, καθώς, όπως δείξαμε, δεν παραθέτει από τις επιστολές του Αγίου Ιγνατίου μόνο ο Ευσέβιος, αλλά και πολλοί άλλοι, και θα έπρεπε να αποδώσουμε και τα δικά τους συγγράμματα επίσης σε νοθευτή, αρνούμενοι έτσι ουσιαστικά όλη την πρωτο-Χριστιανική γραμματεία.====Χριστολογία====
Το πρόβλημα Οι Αποστολικοί Πατέρες για το ποια παραλλαγή την προΰπαρξη του Υιού και τη θεότητά του παρέχουν ικανές μαρτυρίες<ref>Κ. Σκουτέρης, Ενθ.αν., σελ. 171</ref>. Κύριος σκοπός των επιστολών χριστολογικών αναφορών είναι γνήσια λύθηκενα στηρίξουν τους πιστούς για το έργο που επιτελεί το γεγονός της σαρκώσεως και συνάμα η προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι δοκητικές πλάνες<ref>Ν. Νικολαΐδης, Αποστολικοί Πατέρες, συγκρίνοντάς τα με τα αποσπάσματα που έχουν διατηρηθεί από σειρά συγγραφέων – από τον Κλήμεντα τον Αλεξανδρέα μέχρι τον Θεοδώρητο Κύρουσελ. 389</ref>.
Προφανώς οι επτά σύντομες επιστολές της μικτής παραλλαγής είχαν αποτελέσει Η χριστολογία δε του Ιγνατίου εντυπωσιάζει. Και εντυπωσιάζει, διότι αναφέρεται με σαφήνεια στις δύο φύσεις του Χριστού, παρά την αρχική συλλογή εποχή της Σμύρνης, που έγινε λίγο μετά την αναχώρηση συγγραφής των έργων του Ιγνατίου από εκεί.Αναφέρει χαρακτηριστικά:
== Ο νοθευτής τών Μακροσκελών :''"Εις ιατρός εστί, σαρκικός τε και των Προσθέτων επιστολών ==πνευματικός, γεννητός και αγέννητος, εν σαρκί γενόμενος θεός, εν θανάτω ζωή αληθινή, και εκ Μαρίας και εκ Θεού, πρώτον παθητός και τότε απαθής, Ιησούς Χριστός ο Κύριος ημών"''<ref>Προς Εφεσίους 7, 2</ref>,
Το γεγονός είναι:''"Τον υπέρ καιρόν προσδόκα, ότι παρά τις προαπάθειες διαφόρων Προτεσταντώντον άχρονον, να υποβαθμίσουν την ιστορική σημασία των επιστολών του Ιγνατίουτον αόρατον, σήμερα γνωρίζουμε πλέον τον αίτιο των παραποιήσεων αυτών!δι ημάς ορατόν, τον αψηλάφητον, τον απαθή, τον δι υμάς υπομείναντα"''<ref>Προς Σμυρναίους 5, 2</ref>.
Στην εποχή του 355-380 περίπου ήκμασε κι έδρασε ο νέο-αρειανός Ιουλιανός:''".. Έζησε μάλλον στην Αντιόχεια, αναμίχτηκε με δικό του σιωπηρό τρόπο στις θεολογικές συζητήσεις της εποχής κι έγινε υπομνηματιστής, συμπιλητής και φαλκιδευτής εκκλησιαστικών κειμένων. Γνώριζε την ερμηνευτική παράδοση της Αλεξάνδρειας και της Αντιόχειας, την κανονιστική γραμματεία της Εκκλησίας τον αφ ενός Πατρός προελθόντα και τον τρόπο να κυκλοφορεί τις απόψεις του μέσω κειμένων του που δεν αναφέρουν το όνομά του. Θεολογικά ήταν τοποθετημένος με τους νέο-αρειανούς (Αέτιο, Ευνόμιο) ή το λιγότερο κινήθηκε μεταξύ αυτών εις ένα και των όμοιων. Για την ζωή του δεν γνωρίζουμε τίποταχωρήσαντα"''<ref>Προς Μαγνησιείς 7, ούτε μπορούμε να τον ταυτίσουμε με άλλον σύγχρονό του Ιουλιανό2</ref>.
Το όνομα του Ιουλιανού βρίσκεται στις ερμηνευτικές Σειρές στον Ιώβ. Ταυτίζοντας μ' ευκολία το πλήθος ερμηνευτικών αποσπασμάτων, που φέρουν το όνομα τούτο, με το ανώνυμα παραδιδόμενο στα χειρόγραφα (Paris gr. 454 Είναι χαρακτηριστικά και 169) υπόμνημα στον Ιώβιδιαίτερα περιεκτικά τα χωρία αυτά, έχουμε τον συντάκτη καθώς αναφέρονται στις δύο φύσεις του τελευταίουΧριστού, που από παρανόηση είχε θεωρηθεί έργο του Ιουλιανού Αλικ(αρνασσέα) ή του Ωριγένη. Ο D. Hagedornστον τρόπο σαρκώσεως, βάσει στην αντίδοση των παραπάνω χειρογράφων και ιδιωμάτων των Σειρώνδύο φύσεων<ref>Κ. Σκουτέρης, εξέδωσε κριτικά (1973) το υπόμνημα τούτο και με συγκριτική μελέτη στερέωσε την παλαιότερη υπόθεση ότι ο συντάκτης του Ιουλιανός ταυτίζεται με τον ανώνυμο συμπιλητή της κανονιστικής συλλογής Διαταγαί Ιστορία των Αποστόλωνδογμάτων Α΄, όπως σελ. 176</ref> και με τον ανώνυμο συντάκτη των λεγόμενων εκτενών ψευδο-Ιγνατιανών Επιστολών. Πράγματι τα παράλληλα χωρία στα κείμενα αυτά είναι πολλές φορές εντυπωσιακά. Το ίδιο παρατηρείται στην ενότητα και για θεολογικά σημεία τους. Επομένως η πρόταση του Hagedorn είναι δικαιολογημένη διαφορότητα Πατρός και μας υποχρεώνει να περιλάβουμε τα τρία κείμενα στο παρόν κεφάλαιοΥιού. Το ασθενές σημείο Επιπρόσθετα απευθυνόμενος προς τον Πολύκαρπο, ερμηνεύει την πραγματικότητα της προτάσεως είναι η έλλειψη κοινής για τα τρία έργα ορολογίαςθείας φύσης του Χριστού, κάτι που ίσως εξηγεί ο συμπιληματικός χαρακτήρας τις ιδιότητές της και την αλήθεια της επεμβάσεως ανθρωπότητάς του Ιουλιανού σε υλικό παλαιότεροκαι τις ιδιαιτερότητές της<ref>Ν. Διατυπώθηκε ακόμα η μη ευλογοφανής υπόθεση ότι τα τρία κείμενα συμπιλήθηκαν σε οργανωμένο εργαστήριο κατασκευής ψευδεπίγραφωνΝικολαΐδης, Αποστολικοί Πατέρες, όπου εργαζόταν ολόκληρη ομάδα ειδικών με κάποιον επικεφαλής (Μσελ. Metzger)411</ref>.
Είναι χαρακτηριστικό επίσης, πως για τον Ιγνάτιο οποιαδήποτε απο-θεοποίηση του Χριστού αποθεμελιώνει τη χριστιανική πίστη, ενώ με αυτόν τον τρόπο καταδικάζει και τη δοκητική πλάνη που αμφισβητούσε την πραγματικότητα της ανθρώπινης φύσης του Ιησού. Θεότητα λοιπόν και ανθρωπότητα ενυπάρχουν στο ένα πρόσωπο του Ιησού. Γι αυτό και ο Χριστός ''"παρα τω πατρί ην και εν τέλει εφάνη"''<ref>Προς Μαγνησιείς 6, 1</ref>, ενώ συνάμα είναι υιός ανθρώπου και υιός Θεού<ref>Προς Εφεσίους 20, 2</ref>. Ο Χριστός ήλθε για να φέρει την καινή ζωή και τη σωτηρία, ενώ θεωρεί πως Ιουδαϊσμός και λόγοι του Ιησού, βρίσκονται σε πλήρη αντιδιαστολή<ref>Προς Μαγνησιείς 10, 3</ref>.
== Το Μαρτύριο του Ιγνατίου =Εκκλησιολογία=======Άνθρωπος και εκκλησία====
Για το Μαρτύριο Κατά τον Ιγνάτιο η επιδίωξη του Ιγνατίουανθρώπου είναι η απόκτηση ενός είδους ζωής, έχουμε πέντε "Μαρτύρια", από τα οποία αρχαιότερο θεωρείται αυτό που εκδόθηκε το 1689, από τον Thτελειότερης μορφής. Ruinart, από χειρόγραφο του 10οου αιώνα, Σκοπός δηλαδή είναι η κατάκτηση της Κολβερτινής βιβλιοθήκης αληθινής ζωής. Το σύστημα των Παρισίωνθείων ενεργειών και της ανθρώπινης προς αυτές ανταπόκρισης, γι' οδηγεί στην κατάκτηση της αιωνίου ζωής. Ο Χριστός λοιπόν ενανθρωπήστηκε για αυτό και λέγεται συνήθως "Κολβερτινόν Μαρτύριον"ακριβώς το λόγο. Για να φέρει σε πραγματική επαφή την ανθρώπινη φύση με τη θεία. Αυτό είναι αναντίρρητα έργο του 4ου ή του 5ου αιώναΟ Ιησούς ήλθε για να φέρει σωτηρία στο ανθρώπινο γένος<ref>Προς Εφεσίους 18, 1</ref>, αν κάτι που επετεύχθη με την σταυρική Του θυσία και προβάλλει την αξίωση ότι γράφθηκε από αυτόπτες μάρτυρεςανάστασή Του. Φυσικά δεν ανήκει στα έγκυρα συγγράμματα του αγίου ΙγνατίουΟ θάνατος πλέον καταργείται και οδηγεί τον άνθρωπο στην αιώνιο ζωή.
Η νέα κατάσταση που έφερε ο Χριστός, εγκαινιάζεται από την εκκλησία Του. Αυτή περιλαμβάνει όσους πιστεύουν σε αυτή ορθά. Η κεφαλή της εκκλησίας είναι ο Χριστός, και όποιος αληθινά βιώνει την εμπειρία της, είναι πραγματικά ενωμένος με αυτή. Άλλωστε όπου βρίσκεται Χριστός, εκεί βρίσκεται και η πραγματική εκκλησία<ref>Προς Σμυρναίους 8, 2</ref>. Οι πιστοί μετά το βάπτισμα γίνονται μέλη του σώματος του Χριστού, όπου η συμφωνία και σύμπνοια είναι εκδηλώσεις της φυσικής της καταστάσεως. Η ενότητα μάλιστα της εκκλησίας αποτελεί απαραίτητο θεμέλιο για την σχέση των πιστών με το Θεό<ref>Προς Εφεσίους 4, 1-2</ref>. Οι συναθροίσεις της είναι ένα από τα βασικότερα σημεία της ζωής της νέας κοινότητας. Η τέλεση δε των μυστηρίων διοχετεύει τη χάρη του θεού η οποία καθαιρεί τις δαιμονικές δυνάμεις και αποτελούν φάρμακο αθανασίας<ref>Προς Εφεσίους 20, 2</ref>. Οι [[Αίρεση|αιρέσεις]] αντιθέτως επιφέρουν διάσπαση της ενότητας, οπότε οι αιρετικοί δε δύναται να βρουν σωτηρία, αφού στερούνται του πραγματικού άρτου της ζωής.
== Εκδόσεις επιστολών ==Η εκκλησία λοιπόν κατά τον Ιγνάτιο είναι ευλογημένη, προορισμένη προ αιώνων, αξιομακάριστος, αγία, εκλεκτή και αξιόθεος<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 187</ref>. Η περιγραφή που κάνει για την εκκλησία ο Άγιος Ιγνάτιος μας δίνει την ξεκάθαρη εικόνα μιας εκκλησίας που είναι ο συνεχιστής του ίδιου του Χριστού. Συνεχίζει το απολυτρωτικό του έργο και αποτελεί την ορατή απόδειξη της αδιάκοπης παρουσίας Του στον κόσμο<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 187</ref>. Η εκκλησία κατέχει ολόκληρη τη χάρη του Θεού και παρέχει στους πιστούς την αλήθεια του ευαγγελίου. Η εκκλησία μάλιστα δεν αποτελεί απλώς το έργο του Θεού, αλλά υπάρχει αϊδίως στη βουλή Του, μία άποψη που ασπάζονται και οι [[Κλήμης Ρώμης]] και ο [[Ποιμήν του Ερμά|Ποιμένας του Ερμά]]<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 187</ref>. Η εκκλησία είναι ένα ζωντανό μέλος το οποίο βρισκεται σε ακατάλυτη ενότητα και πληρότητα και αποτελεί ζωντανό σώμα. Η ενότητα αυτή αφείλεται στον Ιησού Χριστό που είναι το θεμέλιο και η κεφαλή της εκκλησίας.
Στην εκκλησία δεν υπάρχει ίδιον και αυτονομημένα άτομα, αλλά μία εσωτερική σύμπνοια και συμφωνία. Έτσι αποτελεί '''Εκδόσεις επιστολών:'"μία προσευχή, μία δέησις, ένας νους, μία ελπίς εν αγάπη, εν τη χαρά αμώμω, ο εστίν Ιησούς Χριστός, ου άμεινον ουδέν εστίν. Πάντες ως εις ένα ναόν συντρέχουν Θεού, ως επί εν θυσιαστήριον, επί ένα Ιησούν Χριστόν, τον αφ ενός Πατρός προελθόντα και εις ένα όντα και χωρήσαντα"''<ref>Προς Μαγνησιείς 7, 1-2</ref>. Η ενότητα αυτή όμως έχει τον εξωτερικό, ιστορικό και ορατό της τύπο. Αυτός είναι η συμφωνία επισκόπου, πρεσβυτέρου και πιστών. Ο επίσκοπος δε, είναι το σύμβολο και η οδός της ενότητας<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 192</ref>, είναι η δύναμη εκείνη που έχει τη χαρισματική ευθύνη της συνοχής και της συγκρότησης του σώματος<ref>Προς Φιλαδελφείς 9, 1</ref>. Αυτό συμβαίνει διότι αυτός είναι ο οικονόμος των μυστηρίων. Η πληρότητα της ζωής και η αγάπη μέσα στην εκκλησία εκφράζεται με την [[Θεία Ευχαριστία]], διότι η εκκλησία είναι η συνέχεια του Κυριακού Δείπνου<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 194</ref>. Εξού και η εκκλησία κατά το θεοφόρο αυτό πατέρα σημαίνεται και πραγματώνεται στο ευχαριστιακό Δείπνο.
Από τις επιστολές του Ιγνατίου, γνήσιες και νόθες, εκδόθηκαν αρχικά 3 νόθες, οι εξής: "Προς τον Απόστολο Ιωάννη", "Προς την Παρθένο Μαρία", και η "απάντησή της" (Παρίσι 1495).====Επίσκοπος====
Η Εκτενής ΠαραλλαγήΣυντηρητές της ενότητας είναι οι γνήσιοι εκκλησιαστικοί άρχοντες, οι φύλακες της παρακαταθήκης του Χριστού και οι συνεχιστές του έργου του. Εδώ βρίσκεται και η σπουδαία ιστορική μαρτυρία από τον Ιγνάτιο, ο οποίος μας μεταφέρει πως ήδη στην εποχή είχε αρχίσει η οριστική μετάβαση στο θεσμό του επισκόπου<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 426</ref>. Ο επίσκοπος, αναφέρει ο Ιγνάτιος, είναι εικόνα του Θεού<ref>Προς Μαγνησιείς 6, 1</ref> και όπου βρίσκεται, είναι σα να βρίσκεται ο Χριστός και μαζί του όλη η καθολική εκκλησία<ref>Προς Σμυρναίους 8, 2</ref>. Ο επίσκοπος λοιπόν είναι εις τύπο Θεού, εκτυπώθηκε Λατινικά διότι από το 1489 Θεό αντλεί το κύρος του και Ελληνικά την εξουσία του. Η σχέση αυτή μάλιστα λειτουργεί κατά το 1555άρρητο σχήμα της προέλευσης του Υιού και Λόγου από τον Πατέρα<ref>Προς Μαγνησιείς 7, 1</ref>. Έτσι λοιπόν όπως ο Υιός έχει την ίδια γνώμη με τον πατέρα και προκάλεσε διχασμό των κριτικώντον υπακούει, οφειλόμενο αρχικά κατ αυτόν τον τρόπο το πλήρωμα της εκκλησίας πρέπει να έχει την ίδια υπακοή ώστε να υπάρχει η μία ενότητα. Ο τύπος φυσικά αυτός συνάδει με τη λειτουργική ιδιότητα του επισκόπου και στις αντιθέσεις ιδίως κατά την ευχαριστιακή σύναξη<ref>ο.π. 7</ref>, που είναι το κατ εξοχήν μέσο για τη διαφύλαξη της ενότητας των μελών της εκκλησίας μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών τους και Προτεσταντών ως προς με το Θεό. Η ιδιότητα όμως αυτή του επισκόπου δεν είναι άνευ όρων. Πρέπει να πάντοτε να βρίσκεται σε συνάρτηση με την αρχαιότητα ορθή ομολογία πίστεως, όπως για παράδειγμα των δύο φύσεων του θεσμού του ΕπισκόπουΧριστού<ref>Ν. Νικολαΐδης, Οι Αποστολικοί Πατέρες, σελ. 191</ref>.
Το 1498 εκδόθηκε Ο επίσκοπος ως βεβαιότητα και σημείο αναφοράς της εκκλησιαστικής κοινότητας κατανοείται από τον Ιγνάτιο, ως διασφαλιστής της ταυτότητας της διδασκαλίας και της πίστεως στο Παρίσι αρχικάεκκλησιαστικό σώμα<ref>Κ. Σκουτέρης, ενθ.αν., σελ. 192</ref>. Σκοπός του ρόλου του είναι η νοθευμένη συλλογή διασφάλιση της αυθεντικότητας της διδασκαλίας. Οι πιστοί μάλιστα αγκιστρώνονται στο εκκλησιαστικό σώμα, μη δυνάμενοι να πλανηθούν όταν είναι ''"αχώριστοι Θεού Ιησού Χριστού και του επισκόπου και των 7 γνησίων επιστολώνδιαταγμάτων των αποστόλων"''. Τα σχίσματα τελικά διασπούν την ενότητα της εκκλησίας, αλλά δύναται να θεραπευτούν στο περί των επισκόπων συνέδριο. Η σύμπνοια δηλαδή των τοπικών εκκλησιών είναι ο βασικός δείκτης της αρμονικής συνύπαρξης του λαού. Έτσι η ορθοδοξία των τοπικών εκκλησιών είναι ο δείκτης και οι νόθες, σε Λατινική μετάφρασητου ορθού φρονήματος του εκάστοτε επισκόπου της τοπικής εκκλησίας.
Το Ελληνικό τους κείμενοΣε αυτό το σημείο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην έννοια της υπακοής που προτρέπει ο Ιγνάτιος. Η υπακοή αυτή δεν εννοείται ως δουλικότητα, καθώς ο τύπος της λειτουργίας της σχετίζεται με το πνεύμα το υπακοής του Υιού με το Πατέρα<ref>Ν. Νικολαΐδης, ενθ.αν., σελ. 436-437</ref>. Έτσι λαμβάνει την κατά ''θεόν ομοήθειαν'', προβάλλοντας την άρρητη προέλευση και ένωση του Υιού με το Πατέρα. Παρόλα αυτά δε θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί πως στο σύστημα του Ιγνατίου υπάρχει μία έξαρση και προβολή του επισκοπικού ρόλου. Η αντίληψη του Ιγνατίου δεν εκφράζει προσωπικές αντιλήψεις όπως διαφαίνεται, αλλά είναι έκφραση και διερμηνεία της υπάρχουσας πίστης της εκκλησίας στο θεσμό και το ρόλο του επισκόπου<ref>Ν. Νικολαΐδης, ενθ.αν., εκδόθηκε σελ. 447</ref>. Οι εκφράσεις ταπεινότητας άλλωστε που διατυπώνει για το 1557 από πρόσωπό του αλλά και η υπαγόρευση όλων αυτών των δεδομένων προς ένα αντιστοίχου θεσμού πρόσωπο, τον VΠολύκαρπο, δείχνει πως οι αναφορές του αποτελούν διευκρινιστική αναφορά του προσώπου προς το θεσμό και το αξίωμα<ref>Ν. Νικολαΐδης, ενθ.αν. Hariung, στο Dillingenσελ. 448</ref>. Βασική πάντα παράμετρος είναι και η διαφύλαξη της ενότητας, από τις ποικιλώνυμες διασπαστικές προκλήσεις.
Στον Migne E. Π. 5, 643 - 960, βρίσκονται οι 7 γνήσιες επιστολές στον νοθευμένο εκτενέστερο τύπο, και οι 6 νόθες. Η συντομότερη και προφανώς αρχική μορφή των 7 γνησίων επιστολών μαζί με τις 5 νόθες, εκδόθηκαν αρχικά στα Λατινικά στην Οξφόρδη, το 1644. Στα Ελληνικά εκδόθηκαν από τον J. Voss, στο Άμστερνταμ, το 1646, από μοναδικό φλωρεντινό χειρόγραφο του 11ου αιώνα, από το οποίο λείπει το τέλος. Η έκδοση του σύντομου τύπου των 3ών Συριακών επιστολών, έγινε αρχικά από τον W. Cureton το 1845 στο Λονδίνο.  '''Μονογραφίες:''' Για τις επιστολές του Ιγνατίου γράφτηκαν πολλές μονογραφίες, εκ των οποίων μερικές είναι οι εξής: Th. Zahn, Ign. v. ant., Gotha 1873. A. Harnack, Die Zeit des J. v. A. 1883. E. Bruston, Ign. d' An., Paris 1897. Delafosse, Nouvel examen des Lettres d' Ign. d' ant., στο Revue d' hist. et de Litt. religieuses, Paris 1922, 303 - 337 και 477 - 533.==Υποσημειώσεις==
<div style="font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references /></div>
== Βιβλιογραφία ==
Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων: Κλήμης *Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, ''"Πατρολογία"'', τομ. Α΄ και Β΄, Αθήνα 2000.*Χρήστου Παναγιώτης, ''"Ελληνική Πατρολογία"'', τόμ. Β΄, σελΚυρομάνος, Αθήνα 2005 (c1976).*Νικολαΐδης Ι. Νίκος, ''"Αποστολικοί Πατέρες, Γραμματολογική και Θεολογική προσέγγιση"'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2002. 261 - 263*Κρικώνης Χρήστος, ''"Αποστολικοί Πατέρες"'', τ. Α΄, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1995.*Σκουτέρης Κωνσταντίνος, ''"Ιστορία των Δογμάτων"'', τ. Α΄, Αθήνα 1998.
Πατρολογία Δημητρίου Σ. Μπαλάνου, Αθήνα 1930 σελ. 43. και εξής.
Πατρολογία Στυλιανού Γ. Παπαδόπουλου, Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών, Τόμος Α’ – Αθήνα 1982 Β΄ Έκδοση, σελ. 173 - 179.{{Αποστολικοί Πατέρες}}
[[Κατηγορία:Άγιοι|Ι]][[Κατηγορία:Πατρολογία Στυλιανού Γ. Παπαδόπουλου, Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών, Τόμος Β’ – Αθήνα 1990 – σελ. 436-437.|Ι]][[Κατηγορία:Επίσκοποι|Ι]]«Ελληνική Πατρολογία» Παναγιώτη Χρήστου, Τόμος Β’, σελ. 415-416 "[[κατηγορία:Αποστολικοί Πατέρες" του διδάκτορα Θεολογίας Νίκου Νικολαϊδη, Εκδόσεων Πουρνάρα, με υπότιτλο "Γραμματολογική και Θεολογική Προσέγγιση".|Ι]][[Κατηγορία:Μάρτυρες|Ι]][[Κατηγορία:Εκκλησιαστικοί Συγγραφείς|Ι]]==Υποσημειώσεις==[[Κατηγορία:Εκκλησιαστικοί Πατέρες|Ι]][[Κατηγορία:Ζωτικά Άρθρα|Ι]]<div style="font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count[[Κατηγορία:2;"><references /></div>2ος αιώνας|Ι]]
== Εξωτερικοί Δεσμοί ==[[ar:إغناطيوس النوراني]][[bg:Игнатий Богоносец]]*[http[en://www.oodegr.com/oode/pateres1/ignat_theof/aksiopistia_epistolwn1.htm Η αξιοπιστία των επιστολών του Αγίου ΙγνατίουIgnatius of Antioch]] [[fr:Ignace d'Antioche]][[Κατηγορίαpt:Άγιοι|ΙInácio de Antioquia]][[Κατηγορίαro:ΠατρολογίαIgnatie Teoforul]]
EGobi
11.779
επεξεργασίες
Ανακτήθηκε από «https://el.orthodoxwiki.org/Ειδικό:MobileDiff/3468...20828»

Μενού πλοήγησης