Αλλαγές

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ιγνάτιος ο Θεοφόρος

21.076 bytes προστέθηκαν, 18:47, 20 Δεκεμβρίου 2019
+pt
{{Άγιος| Όνομα = Ιγνάτιος Αντιοχείας| Εικόνα = [[ΚατηγορίαImage:Ignatius.jpg|180px]]| Όνομα Εικόνας = Ο άγιος Ιγνάτιος ο θεοφόρος| ΗμερομηνίαΓέννησης = άγνωστο| ΗμερομηνίαΚοίμησης = πιθ. 113 μ.Χ. (107-118)| ΗμερομηνίαΕορτής = [[Πρότυπο:20 Δεκέμβριος|20 Δεκεμβρίου]]| Ημερομηνίες = 70 Επίσκοπος Αντιοχείας<br>113 Σύλληψη από Ρωμαίους| Τίτλος = [[Αποστολικοί Πατέρες|Αποστολικός Πατέρας]], [[Επίσκοπος]]}}Ο '''Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος''' είναι ο δεύτερος κατά σειρά επίσκοπος ή '''Ιγνάτιος Αντιοχείας''' (;-περ. 113), διάδοχος του Ευοδίουαποτελεί μία από τις σημαντικότερες εκκλησιαστικές προσωπικότητες, που η επισκοπεία του άρχισε το 70 μ.Χ. Άκμασε κατά τα έδρασε στα τέλη του πρώτου αιώνα, με αρχές του δευτέρου<ref>Ευσεβίου Εκκλαιώνα. Ιστ. 3Αποκαλείται [[Αποστολικοί Πατέρες|Αποστολικός πατήρ]] της εκκλησίας και διετέλεσε δεύτερος [[επίσκοπος]] Αντιοχείας. 22 κ.ά.</ref>. Σύμφωνα με μεταγενέστερες πηγές ο Ιγνάτιος διετέλεσε μαθητής Η επιστολογραφία του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ιωάννουαποτελεί σπουδαίο ιστορικό εύρημα για το χριστιανισμό, που αν και απο πολλούς αμφισβητείται, σήμερα θεωρείται βέβαιο<ref>Ιερωνύμου Χρονικ. έ. 2116 και μαρτύριον κολβερτ. 1καθώς μας διασώζει τον ιστορικό τρόπο μετάβασης της αδιάκοπης αποστολικής διαδοχής από τους [[Απόστολοι|αποστόλους]] στους [[Επίσκοπος|επισκόπους]], 1</ref>. Το περιβάλλον που γεννήθηκε ενώ διασώζουν και μορφώθηκε, ήταν Ελληνικό, όπως μαρτυρεί το αναπτυγμένο γλωσσικό αισθητήριο σημαντικά ιστορικά στοιχεία των επιστολών πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων. Τελικώς παρέδωσε τη ζωή τουμαρτυρικώς στη Ρώμη επί Αυτοκράτορος Τραϊανού.
Στις επιστολές ==Ο βίος του αυτοαποκαλείται "Ιγνάτιος ο και Θεοφόρος". Και κατά το μαρτύριό του ονομάζεται έτσι, ως "τον Χριστόν έχων εν στέρνοις", επειδή ήταν αφοσιωμένος σ' Αυτόν. Αλλά κατά τον Συμεώνα τον μεταφραστή, συγγραφέα του 10ου αιώνα και άλλους μεταγενέστερους, ονομάσθηκε έτσι γιατί αυτός ήταν πιθανώς το παιδί που ο Ιησούς κράτησε και έστησε μπροστά στους αποστόλους: "Και προσκαλεσάμενος ο Ιησούς παιδίον έστησεν αυτό εν μέσω αυτών και είπεν: αμήν λέγω υμίν, εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών"<ref>Ματθαίος 18/ιη: 2,3</ref>.==
Κατά τον διωγμό Η ζωή του Τραϊανού (98-117 μ.Χ.), μεταφέρθηκε από στρατιωτική συνοδεία από την Αντιόχεια στη Ρώμη (Αγίου Ιγνατίου είναι άγνωστη προς Ρωμεμάς. 5: 1: "Δεδεμένος δέκα λεοπάρδοις, ό εστι στρατιωτικόν σώμα". Ονομάζει τους στρατιώτες που τον συνόδευαν "λεοπάρδους"Παρά τη μακρά δράση του, για τη σκληρότητά τους). Εκεί μαρτύρησε ριγμένος στα θηρία. Αυτό στο προσκήνιο της ιστορίας εμφανίζεται μόλις μερικές εβδομάδες πριν το μαρτυρούν ο Ειρηναίοςμαρτυρικό του θάνατο<ref>(Έλεγχος 5Π. Χρήστου, Πατρολογία Β΄, 28σελ. 408</ref>. Έτσι για το βίο του γνωρίζουμε μόνο ότι διασώζεται στις επιστολές του, ο Ωριγένηςοδηγούμενος προς τη Ρώμη, λίγο πριν το θάνατό του<ref>ΟμΣτ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 6 εις Λουκάν177</ref>. Που και πότε γεννήθηκε δεν είναι γνωστό. Το περιβάλλον που μορφώθηκε πρέπει να ήταν ελληνικό, και ο Ευσέβιοςόπως μαρτυρούν οι επιστολές του<ref>ΕκκλΣτ. ΙστΠαπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 3, 36177</ref>, αν και υπετέθη πως ίσως είχε λατινογενή προέλευση, καθώς το όνομα Ιγνάτιος προέρχεται από τη λατινική λέξη ''Ignis'' που αποδίδεται στα ελληνικά ως πυρ (φωτιά). O χρονογράφος Ιωάννης ΜαλάλαςΤο όνομα αυτό, κατά τον 6ο αιώνασυνάμα με αρκετές λατινικές εκφράσεις που υπάρχουν στις επιστολές του, ανέφερε ότι ο Ιγνάτιος μαρτύρησε στην Αντιόχειαοδήγησε μερικούς ερευνητές να υποθέσουν λατινική καταγωγή, αλλά κάτι τέτοιο δε δύναται να εξακριβωθεί, καθώς αφενός οι λατινικές λέξεις υπάγονται στη στρατιωτική ορολογία, την οποία έμαθε από την παραμονή του ως αιχμάλωτος, αφετέρου το όνομα είναι πιθανό να το απέκτησε την εποχή που σήμερα όμως θεωρείται τελείως αβάσιμοέλαβε Ρωμαϊκή υπηκοότητα<ref>ΧρονικογρΠ. 11Χρήστου, Migne ΕΠατρολογία Β΄, σελ. Π. 97, 417408</ref>. Σύμφωνα με το (μεταγενέστερο) μαρτυρολόγιό του, δηλαδή το "Μαρτυρολόγιο του Ιγνατίου", (7: 1), ο Ιγνάτιος μαρτύρησε την 20ή Δεκεμβρίου του 107. Γι' αυτό και η Εκκλησία μας τελεί τη μνήμη του σε αυτή την ημερομηνία, ενώ η Λατινική την 1η Φεβρουαρίου.
Ο Ιγνάτιος αυτοαποκλήθηκε θεοφόρος<ref>Ιγνατίου, Προς Εφεσίους ΒΕΠΕΣ 2, σελ. 264</ref>. Ο λόγος της ονομασίας αυτής παραμένει μέχρι σήμερα ανεξακρίβωτος. Η παράδοση διέσωσε δύο πιθανές εκδοχές για το όνομα αυτό, που όμως από την ιστορική πραγματικότητα απορρίπτονται<ref>Π. Χρήστου, Πατρολογία Β΄, σελ. 40</ref>. Κατά την πρώτη, μετά το θάνατό του βρέθηκε στο στήθος του γραμμένο το όνομα του Χριστού, κατά τη δεύτερη πως ήταν το παιδί που αγκάλιασε ο Ιησούς παρουσιάζοντάς το ενώπιον των μαθητών ως παράδειγμα αθωότητος<ref>Συμεών Μεταφραστού, Μαρτύριον Ιγνατίου 1</ref>. Με βάση τη δεύτερη αιτιολογία μάλιστα έγινε προσπάθεια να οριοθετηθεί η περίοδος που γεννήθηκε. Το πιθανότερο αίτιο αυτής της ονομασίας είναι ο εκκλησιαστικός βίος που διήγαγε, καθώς ο ίδιος μέσω των επιστολών του αναφέρει ως θεοφόρους, αγιοφόρους, χριστοφόρους όλους τους χριστιανούς<ref>Ν. Νικολαΐδης, Αποστολικοί πατέρες, σελ. 175</ref>.
== Πώς Ο Ιγνάτιος δε φαίνεται να είχε λάβει συστηματική μόρφωση, αλλά διακρίνεται μία αυτοδιδακτική ικανότητα η οποία είχε καλλιεργηθεί με τη συναναστροφή με πεπαιδευμένους ανθρώπους, όπως διακρίνεται στις επιστολές του<ref>Χ. Κρικώνης, Αποστολικοί Πατέρες Α΄, σελ. 113</ref>. Άλλωστε η Αντιόχεια στην εποχή του ήταν ένα πολιτιστικό χωνευτήρι, στο οποίο είχε τη δυνατότητα να γνωρίσει τα φιλοσοφικά και θρησκευτικά ρεύματα της εποχής του<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 177</ref>. Η γνωριμία του με τους αποστόλους θεωρείται βεβαία<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 177</ref>. Κατά τον [[Ιωάννης ο Χρυσόστομος|ιερό Χρυσόστομο]] είχε συναναστραφεί τους αποστόλους<ref>Εις Ιγνάτιον 1</ref>, ενώ ο [[Ευσέβιος Καισαρείας|Ευσέβιος]] τον θέλει ακροατή του [[Ιωάννης ο θεολόγος|Ευαγγελιστή Ιωάννη]]<ref>Ευσέβιος, Χρονικόν εις έτος 2122</ref>. Σύμφωνα με τον [[Ωριγένης|Ωριγένη]] επίσης υπήρξε ο δεύτερος επίσκοπος Αντιοχείας, μετά τον [[Απόστολος Πέτρος|Απόστολο Πέτρο]]<ref>Ωριγένους, Ομιλία 6 εις Λουκάν PG 13, 1818, 15</ref>, ενώ κατά τον Ευσέβιο, που είναι και ορθός, ήταν διάδοχος του Ευόδου και προκάτοχος του Ήρωνος<ref>Ευσεβίου Εκκλ. Ιστορία, 3, 22</ref>. Κατά τον Ευσέβιο μάλιστα η επισκοπεία του τοποθετείται μεταξύ του πρώτου έτους του Βεσπασιανού και του δέκατου του Τραϊανού, δηλαδή μεταξύ 70 και 107. Το κύρος του και η φήμη του φαίνεται πως επεκτεινόταν πέρα από τα όρια της επισκοπής του<ref>Χ. Κρικώνης, Αποστολικοί Πατέρες Α΄, σελ. 113</ref> και γιατί γράφθηκαν οι Επιστολές ο σεβασμός που επιδεικνυόταν προς το πρόσωπό του αγίου Ιγνατίου ==είναι κάτι που μας επιβάλλει να τον θεωρήσουμε επίσκοπο οικουμενικού κύρους<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 177</ref>.
Από τον Άγιο ΙγνάτιοΤελικά συνελήφθη από τος ρωμαϊκές αρχές μεταξύ 107 και 118 και καταδικάστηκε σε θάνατο<ref>Π. Χρήστου, διασώζονται 7 γνήσιες συνοπτικές σπιστολέςΠατρολογία Β΄, αλλά υπάρχουν οι ίδιες αυτές επιστολές και σε μια πιο μακροσκελή πλαστογραφημένη μορφήσελ. 409</ref>. Η σύλληψη συνέβη πιθανώς κατά διάρκεια του διωγμού του 112-113 στη Μικρά Ασία, κάτι που πλαστογραφήθηκε κατά συμφωνεί και το 2ο ήμισυ του 4ου αιώνααντιοχειανό μαρτυρολόγιο<ref>Π. Χρήστου, Πατρολογία Β΄, σελ. 410</ref>. Η δίκη συνέβη στην Αντιόχεια και η καταδίκη αφορούσε θανάτωση δια θηρίων. Η απόφαση μεταφοράς στη Ρώμη εικάζεται πως στόχο είχε τη θυσία ενός γνωστού χριστιανού ηγέτη στο κοινό της Ρώμης, από συνάμα με τον Νεοαρειανό Ιουλιανόπαραδειγματισμό προς νουθεσία των λαών της Μικράς Ασίας και της Ελλάδας, οι οποίοι εμφανίζονταν προθυμότεροι για τη μεταστροφή τους στο χριστιανισμό. Ο Ιγνάτιος μέχρι να φτάσει στη Ρώμη, ο οποίος είναι υπεύθυνος και πορεύθηκε για την πλαστογράφηση πολλών άλλων πρωτοχριστιανικών κειμένωναρκετό καιρό, συνοδεία στρατιωτών που αποκαλούντο "λεοπάρδοι" (πιθανώς ανήκουσα σε λεγεώνα φέρων τέτοιο όνομα<ref>Π. Χρήστου, Πατρολογία Β΄, σελ. 411</ref>), αλλά οι οποίοι και για κάποιες άλλεςτου φέρονταν βάναυσα. Κατά την πορεία του, επί πλέονσε ενδιάμεσους σταθμούς, νόθες απεσταλμένοι εκκλησιών παρίσταντο στον Ιγνάτιο και λάμβαναν τις επιστολές του Ιγνατίου που κυκλοφόρησαν , για να δεχτούν συμβουλές. Τελικώς μαρτύρησε στις 20 Δεκεμβρίου στη Ρώμη. Τα οστά του μεταφέρθηκαν από τότε στο όνομα του αγίου Ιγνατίουτη Ρώμη στην Αντιόχεια, αλλά επανήλθαν και πάλι στη Ρώμη.
Οι συνθήκες υπό τις οποίες γράφτηκαν οι Γνήσιες επιστολές ===Η συνεισφορά του αγίου, όπως εξάγεται από τα ίδια τα λεγόμενά τους, αλλά και από τον ιστορικό Ευσέβιο, είναι οι εξής:===
Αφού συνελήφθη στην Αντιόχεια Ο Ιγνάτιος θεωρείται ως ο πρώτος μεγάλος θεολόγος μετά τους Αποστόλους. Χάρη σε αυτόν θα λέγαμε πως η εκκλησία προχωρά στη θεμελίωσή της, όχι πλέον περιστασιακά και πρακτικά, αλλά θεολογικά (αν και όχι συστηματικά)<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 174</ref>. Ο Ιγνάτιοςμέσα από την αμεσότητα και τη βεβαιότητα των λόγων του βοηθά την εκκλησία, μεταφέρθηκε στη Σμύρνη, όπου συναντήθηκε που σε πολλές περιπτώσεις ερωτοτροπούσε με τον επίσκοπο Σμύρνης Πολύκαρπο ηθικισμό και αντιπροσώπους διαφόρων Χριστιανικών κοινοτήτωντην αρετολογία, να ξεπεράσει αυτήν την προοπτική. Ταυτόχρονα η μάχη που ήρθαν εκεί γι' αυτόνέδωσε ενάντια στις προσμίξεις και τις αλλοιώσεις του αποστολικού μηνύματος από τον ιουδαϊσμό και το [[Δοκητισμός|Δοκητισμό]], χρησιμοποιώντας μάλιστα τη γλώσσα τους<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. Μεταξύ αυτών174</ref>, βοήθησε την Εκκλησία να υπερνικήσει και να ξεπεράσει το κλίμα μέσα στο οποίο ανέπνεε, δημιουργώντας μία εκκλησιαστική θεολογία σαφώς διαχωρισμένη από τις Εκκλησίες μήτρες της Εφέσου, της Μαγνησίας και των Τράλλεωναίρεσης.
Φεύγοντας Η θεολογία του αποτελεί συνέχεια της αποστολικής διδαχής<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 174</ref> και συνίσταται από τρεις βασικούς πυλώνες, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τα προβλήματα των εκκλησιών της εποχής. Τη θεολογία του Επισκόπου, της ενότητος της εκκλησίας και της ευχαριστίας. Η θεολογία του μάλιστα θα αποτελέσει πρότυπο στη συνέχεια της εκκλησιαστικής πραγματικότητος, αφού αφενός εξαρτάται από το φωτισμό και τη Σμύρνηκαθοδήγηση που παρέχει ο Θεός, έδωσε στους απεσταλμένους αυτών αφετέρου επισημαίνει διαρκώς την αποκαλυπτική παρουσία του Θεού στην κτίση<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 176</ref>. Τελικά το έργο του κρίνεται ως ένα πολύ τολμηρό και σπουδαίο βήμα στην πορεία του εκκλησιαστικού βίου, αφού παρέχει τη σαφή ιεραρχική οργάνωση της εκκλησίας, τη θεολογία της ενότητος, η οποία μειώνει την ένταση της ταχείας έλευσης του Κυρίου και ποιεί την Αγία Γραφή κύρια πηγή των Εκκλησιών, επιστολές για τις κοινότητές τουςεκκλησιαστικών συγγραφέων, τις οποίες αντιπροσώπευανδίνοντας ιδιαίτερη βάση στη χριστολογία.
Από τη Σμύρνη ο Ιγνάτιος μεταφέρθηκε στην Τρωάδα, όπου τον πληροφόρησε κάποιος απεσταλμένος από την Εκκλησία της Αντιοχείας, ότι εκεί έληξε ο διωγμός. Έτσι, από την Τρωάδα έστειλε ο Ιγνάτιος τρεις ακόμα επιστολές, προς τους Χριστιανούς της Φιλαδελφείας και της Σμύρνης, αλλά και προσωπικά προς τον Επίσκοπο Σμύρνης Πολύκαρπο, ευχαριστώντας και νουθετώντας.== Η επιστολογραφία του Αγίου Ιγνατίου ==
Τέλος, από την Τρωάδα οδηγήθηκε στη Νεάπολη της Μακεδονίας, και διασχίζοντας πεζός τη Μακεδονία και Ιλλυρία, μεταφέρθηκε από το Δυρράχιο πιθανότατα, δια θαλάσσης, στο Βρινδήσιο, και από εκεί πεζός ως τη Ρώμη, όπου και Μαρτύρησε.===Εισαγωγή===
Οι επιστολές που φέρουν το όνομα του Αγίου Ιγνατίου δε συμφωνούν μεταξύ τους ούτε κατά τον αριθμό, ούτε κατά το κείμενο<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, σελ. 414</ref>. Έτσι λοιπόνδιασώθηκαν τέσσερις παραλλαγές:*''Η εκτενής'', η οποία περιλαμβάνει 13 επιστολές και διασώζονται στον κώδικα ''Monac. 394'' του 11ου αιώνος, στα ελληνικά και τον κώδικα 54 του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου, στα λατινικά σε αρχαία μετάφραση*''Η μικτή'', η οποία περιέχει και αυτή 13, έξι εξ αυτών όπως στις εκτενείς<ref>Μαρίας προς Ιγνάτιον, Ιγνατίου Προς Μαρίαν, Προς Ταρσείς, Προς Φιλληπησίους, Προς Αντιοχείς, Προς Ήρωνα</ref> και των υπολοίπων επτά σε συντομότερο κείμενο. Διασώζεται στα Ελληνικά στον κώδικα ''Mediceus Laur. 57, ο Ιγνάτιος έγραψε 7 ''του 11ου αιώνος. Ο κώδικας βρίσκεται σε κακή κατάσταση με αποτέλεσμα να εκλείπουν μερικά σημεία από την ''"Προς Ταρσείς"'' και ολόκληρες οι Προς Αντιοχείς, Φιλιππησίους, Ρωμαίους και Ήρωνα. Υπάρχουν επίσης και λατινική μαι αρμενική μετάφραση*'γνήσιες'Η βραχεία'' , η οποία διασώζει μόλις τρεις επιστολές*''Η λατινική'', τις εξής:η οποία περιλαμβάνει τέσσερις ακόμα επιστολές, επιπρόσθετα στις 12 της μικτής.
'''1Η εκτύπωση των επιστολών το 1489 και το 1555, προκάλεσαν διχασμό των κριτικών, σχετικά με τη γνησιότητα των επιστολών. Η ένταση αυτή υπήρξε κυρίως μεταξύ των Ρωμαιοκαθολικών και των προτεσταντών καθότι η σπουδαιότητα της αξιοπιστίας των επιστολών ήταν πολύ σημαντική. Στις επιστολές αυτές διακυβευόταν η αρχαιότητα του θεσμού τους επισκόπου. Οι καθηγητές Zahn, Funk, Lightfoot και Harnack κατά τα τέλη του 19ου αιώνος κατοχύρωσαν τελικά τη γνησιότητα των επτά σύντομων επιστολών της μικτής παραλλαγής<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, σελ. 415</ref>. Προς Εφεσίους'''
'''2. Προς Μαγνησιείς'''===Οι γνήσιες επιστολές του Ιγνατίου===
'''3Οι επιστολές που συνέγραψε ο Ιγνάτιος, συντάχθηκαν λίγο πριν το τέλος της ζωής του και ήταν αυτές που χάρισαν την εξαιρετική τιμή που λαμβάνει μέσα στην εκκλησιαστική παράδοση και τη συνείδηση των χριστιανών. Χαρακτηρίζονται ως φιλολογικά και θεολογικά μνημεία, κάτι που μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο ίδιος ήταν ικανός συγγραφέας και πως είχε εμπειρία πάνω στο αντικείμενο<ref>Στ. Παπαδόπουλος Α΄, Πατρολογία, σελ. 178</ref>. Προς Τραλλιανούς'''
'''4Οι επιστολές αυτές εκφράζουν το πολυσχιδές πνεύμα του Ιγνατίου, την πρωτοτυπία της σκέψης του και της έκφρασής του<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 178</ref>. Ο λόγος του είναι άλλοτε λυρικός, άλλοτε δραματικός, αλλού αρμονικός, παρουσιάζοντας σε μερικά σημεία ελαττώματα και ασυνέχειες. Το ύφος του θεωρείται διαυγές, που κατά περιπτώσεις μετατρέπεται σε σκοτεινό, ένεκα των Συριακών καταβολών του και του αυθορμητισμού που τον διέπει<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 178</ref>. Χρησιμοποιεί ρητορικά σχήματα και κυρίως τη δεύτερη ασιανική σοφιστική, αλλά και το στωικισμό. Οι τεχνικές αυτές γίνονται οχήματα, για να εκφράσει τις νουθεσίες του προς τις εκκλησίες, με αγάπη και τρυφερότητα<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 179</ref>, με ταπεινοφροσύνη, σταθερή και αμετακίνητη πίστη στο Χριστό. Προς Ρωμαίους'''
Ο Ιγνάτιος συνέταξε 7 γνήσιες επιστολές, οι οποίες ήταν οι: ''[[Προς Εφεσίους Επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Εφεσίους]]'', ''[[Προς Μαγνησιείς Επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Μαγνησιείς]]'', ''[[Προς Τραλλιανούς Επιστολή Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Τραλλιανούς]]'', ''[[Προς Ρωμαίους Επιστολή Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Ρωμαίους]]'', ''[[Προς Φιλαδελφείς Επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Φιλαδελφείς]]'5. ', ''[[Προς Σμυρναίους Επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς ΦιλαδελφιείςΣμυρναίους]]'', ''[[Προς Πολύκαρπον Επιστολή του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου|Προς Πολύκαρπον]]''. Κύρια ζητήματα που πραγματεύεται είναι η ενότητα των πιστών και κατ επέκτασιν της εκκλησίας, ο θεσμός του επισκόπου, οι αιρετικές διδασκαλίες και ο ενάρετος βίος των πιστών.
'''6Σε ότι αφορά τη γνησιότητα των επιστολών του Ιγνατίου, όπως ήδη αναφέρθηκε, κατά τα τέλη του 19ου αιώνα οι θεολόγοι Zahn, Funk, Lightfoot και Harnack ακολουθώντας τον Pearson αποφάνθηκαν τελικώς πως οι επτά αυτές επιστολές που βρίσκονται στη μικτή παραλλαγή είναι γνήσιες. Παρόλα αυτά μερικοί ερευνητές όπως οι Βολταίρος, ο Ρενάν, ο Weijenborg είχαν διατυπώσει αντίθετες απόψεις. Οι απόψεις αυτές όμως φαίνονται μεμονωμένες, ενώ παραβλέπουν και μερικά σοβαρά ιστορικά στοιχεία<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, σελ. 415-416</ref>. Προς Σμυρναίους'''
'''7Για να μπορέσουν να εντοπίσουν ποιες ήταν γνήσιες και αν τελικώς υπήρξαν τέτοιες, οι εν λόγω θεολόγοι συγκέντρωσαν αρχεία της [[Πατρολογία|πατερικής γραμματολογίας]] όπως του [[Ειρηναίος Λυών|Ειρηναίου]], του [[Ωριγένης|Ωριγένη]], του Ευσεβίου, του [[Θεοδώρητος Κύρου|Θεοδώρητου Κύρου]], του [[Κύριλλος Αλεξανδρείας|Κυρίλλου Αλεξανδρείας]] κ.α. και τα συνέκριναν με τους κώδικες. Από την έρευνα αποκαλύφθηκε πως οι συνοπτικές επιστολές της μικτής παραλλαγής είχαν αποτελέσει την αρχική συλλογή<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, σελ. 416</ref>. Προς Πολύκαρπον'''
===Οι νόθες επιστολές===
Οι 6 από Από τις 7 Γνήσιες αυτές νόθες επιστολές του Ιγνατίου, έχουν όλες οι τέσσερις, της λατινικής παραλλαγής δεν παρουσιάζουν κάποιο ενδιαφέρον. Αντιθέτως όμως με τις έξι της μικτής παραλλαγής. Όλοι σχεδόν σήμερα οι ερευνητές συμφωνούν πως ο πλαστογράφος διαχειρίζεται τον ίδιο σκοπό εξελιγμένο [[Μοναρχιανισμός|μοναρχιανισμό]] και τις ίδιες κεντρικές ιδέες[[Γνωστικισμός|γνωστικισμό]], ενώ είχε επιρροές από το δοκητισμό και τον Ιουδαϊσμό<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, που είναι:σελ. 430</ref>.
'''αΟ συγγραφέας ανήκει στην εποχή του δ΄ αιώνος, ενώ μερικοί ερευνητές θεωρούν πως ήταν κοινωνός [[Αρειανισμός|αρειανικών]] ή [[Απολλιναρισμός|απολλιναριστικών]] απόψεων, με κάτι τέτοιο να μη βρίσκει επαρκή στηρίγματα, καθώς παρουσιάζονται απόψεις που δεν απηχούν αρειανικές ή απολλιναριστικές δογματικές αντιλήψεις<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, σελ. 430</ref>. Σύμφωνα με τους ερευνητές<ref>D. Hagedorn, Στ.''' Η ομόνοιαΠαπαδόπουλος, Πατρολογία Β΄, σελ. ["Χρήσιμον ουν εστιν υμάς εν αμώμω ενότητι 435</ref> ο χαλκευτής των Ιγνατιανών επιστολών, είναιο άνθρωπος ο οποίος συνέταξε τις Αποστολικές διαταγές. Έτσι μελετητές, αντιπαραβάλλοντας τα κείμενα των Αποστολικών διαταγών, ίνα και Θεού πάντοτε μετέχετε" (Προς Εφεσθεωρούν βέβαιο ότι τα συνέταξε ο ίδιος καθώς υπάρχουν πολλές ομοιότητες<ref>Στ. 4Παπαδόπουλος, 1)Πατρολογία Β΄, κλπσελ. 435</ref>. Σύμφωνα μάλιστα με τον D. Hagedorn, πιθανός δημιουργός των δύο αυτών κειμένων είναι ο [[Ιουλιανός ο νεοαρειανός]]<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Β΄, σελ. 441</ref>.
'''βΤα νόθα κείμενα επίσης δύναται να διαχωριστούν σε δύο κομμάτια. Στον πυρήνα των γνήσιων επιστολών και στα παρεμβαλλόμενα.''' Η υποταγή στον ΕπίσκοποΣτην έρευνα λοιπόν που διεξήχθη, ως το κέντρο συγκρίνοντας τα κομμάτια των νόθων με αυτά των γνήσιων, απεκαλύφθη τελικά πως η αρχική συλλογή (Συλλογή της Εκκλησιαστικής εν Χριστώ ζωήςΣμύρνης) συγκροτήθηκε αυτόματα, ενώ το υλικό των έξι νόθων διακρίνεται από αυτό και ενότητας της Εκκλησίαςφιλολογικώς<ref>Π. Χρήστου, χωρίς τη γνώμη του οποίου τίποτα δεν πρέπει να γίνεται στην Επισκοπή τουΕλλ. Πατρολογία Β΄, και τον σεβασμό στο Πρεσβυτέριο και τους Διακόνουςσελ. 432</ref>.
'''γ.''' Αποφυγή των ετεροδοξιών, και ==Διδασκαλία==
'''δ.''' Εμμονή στην αρετή και την πίστη.===Εισαγωγή===
Επί πλέον, η προς Ρωμαίους επιστολή γράφτηκε με αποκλειστικό σκοπό να πείσει Οι Αποστολικοί πατέρες απεύθυναν τις επιστολές τους Χριστιανούς της Ρώμης να μη αποπειραθούν να προβούν σε ενέργειες για ομόπιστους χριστιανούς. Το γεγονός αυτός προσδιορίζει τη διάσωσή του διδασκαλία τους γύρω από το μαρτύριο, επειδή επιθυμούσε το ταχύτερο, να επιτύχει δια του μαρτυρικού θανάτου του, την τελείωσηεκκλησιαστική θεολογία<ref>Κ. Λόγω του διαφορετικού αυτού θέματος, και το ύφος της προς Ρωμαίους Επιστολής τουΣκουτέρης, είναι διαφορετικό από το ύφος Ιστορία των άλλων 6 επιστολών τουΔογμάτων, λόγω και των ειδικών συγκινησιακών και λοιπών συνθηκών κάτω από τις οποίες γράφτηκε. Η προς Ρωμαίους ανευρέθηκε στον κώδικα Paris. grσελ. 1475 τού 10ου αιώνα169</ref>.
'''Η σημασία των επιστολών αυτών Κεντρικό σημείο στη διδασκαλία του Ιγνατίου είναι μεγάληο Χριστός, κυρίως επειδή μέσω αυτών έχουμε την πρώτη και αρχαιότερη σαφή μαρτυρία για τους 3 διακεκριμένους ιερατικούς βαθμούς ο οποίος είναι κεφαλή της Ιεροσύνηςεκκλησίας. Σε ότι αφορά τη χριστολογία, και ακολουθεί τον Παύλο, ενώ σε ότι αφορά τη διαρρύθμιση θεολογία της προϋπάρξεως του Εκκλησιαστικού πολιτεύματοςΛόγου, με κέντρο το Επισκοπικό λειτούργηματον Ιωάννη<ref>Π.''' Είναι επίσης σημαντικές επειδή συγκρινόμενες με άλλα αρχαιότερα πρωτοχριστιανικά συγγράμματαΧρήστου, μας δείχνουν περίπου το χρονικό σημείοΕλλ. Πατρολογία Β΄, στο οποίο ολοκληρώθηκε η μετάβαση σελ. 420</ref>. Η οικειότητά του με την [[Καινή Διαθήκη]] είναι ευδιάκριτη μέσα από τα κείμενά του. Στις επιστολές όμως δε συναντάμε κατά γράμμα αναφορές. Κάτι τέτοιο όμως είναι λογικό, αφού οι επιστολές εγράφησαν κατά την ηγεσία των Αποστόλων αιχμαλωσία του, γι αυτό και Προφητώνοι αναφορές είναι από μνήμης<ref>Π. Χρήστου, προς τους ΕπισκόπουςΕλλ. Πατρολογία Β΄, μια σελ. 420</ref>. Υπάρχουν επίσης και λίγα μόλις χρόνια ενωρίτερααποσπάσματα από απόκρυφα ευαγγέλια, όπως εξάγεται καθώς και άλλα τεμάχια που προέρχονται από το πρωτοχριστιανικό Σύγγραμμα τη λειτουργική πράξη της "Διδαχής των 12 Αποστόλων", λειτουργούσε ακόμα σε εκτεταμένη έκταση ο θεσμός των Προφητών, που ήταν και οι άμεσοι διάδοχοι των Αποστόλωνεκκλησίας.
== Ο Άγιος Ιγνάτιος επίσης είναι αρκετά σκληρός προς τους αιρετικούς. Φαίνεται πως την εποχή του ταλάνιζαν ιδιαίτερα δύο σημαντικά προβλήματα. Ο δοκητισμός και ο Ιουδαϊσμός. Η αξιοπιστία των Συνοπτικών Επιστολών περίπτωση μάλιστα του [[Δοκητισμός|Δοκητισμού]] αντιμετωπίζεται ήδη από το [[Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον]]. Οι αιρετικοί κατά τον Ιγνάτιο διασπούν την ενότητα της εκκλησίας. Οι [[δοκητές]] για παράδειγμα αρνούνται τον πραγματικό θάνατο του Ιησού και ουσιαστικά την αληθινή σάρκωση του Υιού. Όσοι λοιπόν εμμένουν στην αίρεση αρνούνται το Χριστό και τελικά θα τους αρνηθεί και Αυτός. Συνέπεια αυτού θα είναι η κατάσταση του αιώνιου πνευματικού θανάτου, διότι η άρνηση στην εκκλησία είναι άρνηση του Ιγνατίου ==Χριστού και αποκοπή από το ζωοφόρο σώμα Του, αφού δίχως ''"(Χριστό) το αληθινόν ζην ουκ έχομεν"''<ref>Προς Τραλλιανούς 9, 2</ref> καθώς Αυτός ''"εστίν αρχή ζωής και τέλους"''<ref>Προς Εφεσίους 14, 1</ref>.
Επειδή οι 7 γνήσιες συνοπτικές επιστολές του Ιγνατίου, από μόνες τους κατεδαφίζουν συνθέμελα όλες τις Προτεσταντικές αιρέσεις, (μια και οι Προτεστάντες αρνούνται τον Επισκοπικό θεσμό, που αποδεικνύεται ιστορικά και περίτρανα στις Επιστολές του αγίου Ιγνατίου), οι Προτεστάντες, έσπευσαν από την πρώτη στιγμή να αμφισβητήσουν την αξιοπιστία τους. Αυτό προσπάθησαν να το στηρίξουν στο γεγονός ότι υπάρχουν και οι νοθευμένες μορφές τους, αλλά και οι ψευδεπίγραφες επιστολές. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θίξει την αξιοπιστία των 7 γνησίων Συνοπτικών επιστολών του Αγίου Ιγνατίου. Έτσι, μετά από 2 αιώνων συζητήσεις, που ακολούθησαν τη δημοσίευση των επιστολών του Ιγνατίου, σήμερα κανένας σοβαρός ερμηνευτής δεν τις αμφισβητεί, ούτε ακόμα και από τον Προτεσταντικό χώρο.===Θεολογία===
Επειδή εκτός από τις γνήσιες 7 Συνοπτικές επιστολές Η πίστη των Αποστολικών πατέρων στην [[Αγία Τριάδα]], δεν είναι προϊόν προσωπικού στοχασμού, αλλά πίστη που έχει δεχθεί ο πιστός στην Εκκλησία με το [[Βάπτισμα|Βάπτισμά]] του Ιγνατίου<ref>J. Lebreton, υπάρχει και Histoire du Dogme de la Trinite. Des origines au concile de Nicee II, Paris 1928, σελ. XIII</ref>. Στον Ιγνάτιο μάλιστα ανευρίσκουμε το μοναδικό αποστολικό πατέρα στον οποίο απαντάται η Βραχεία ΠαραλλαγήΑγία Τριάδα<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, αλλά σελ. 423</ref>. Ο Θεός λοιπόν για τον Ιγνάτιο είναι Ένας και η Λατινική παραλλαγή των εκτενών επιστολώνενιαίος<ref>Προς Μαγνησιείς 8, 2: ''"Εις Θεός εστίν, μαζί με μερικές ακόμα πλαστέςο φανερώσας εαυτόν δια Ιησού Χριστού"''</ref>. Είναι υπερβατικός και ο δημιουργός της εκκλησίας. Η εκκλησία κατά τον Ιγνάτιο είναι ''"του Θεού Πατρός και του ηγαπημένου Ιησού...εν αμώμω Πνεύματι"''<ref>Προς Σμυρναίους, ορισμένοι Προτεστάντες βρήκαν ευκαιρία να αμφισβητήσουν μαζί με τις νοθευμένες Πρόλογος</ref> και είναι οικοδόμημα του [[Θεός Πατήρ|Θεού Πατρός]]. Οι πιστοί αποτελούν τους λίθους της εκκλησίας και ο [[σταυρός]] του Ιησού τη ''"μηχανή"'' με τις πλαστέςτην οποία οι λίθοι (πιστοί), ακόμα και τις γνήσιες επιστολέςαναφέρονται στα ύψη της οικοδομής. Το [[Άγιο Πνεύμα]] είναι το ''"σχοινί"'' για την αναφορά των λίθων<ref>Προς Εφεσίους 9, 1. Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 171</ref>. Γίνεται λοιπόν φανερό, πως κατά τον Ιγνάτιο, ολόκληρη η τριάδα ενεργεί, παρά τη διάκριση των προσώπων<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 423</ref>.
Ο Ιησούς κατά τον Ιγνάτιο, είναι ο Υιός και Λόγος του θεού<ref>Προς Μαγνησιείς 8, 2</ref>, ο οποίος προήλθε από τη σιγή, για να ευαρεστήσει Αυτόν που τον απέστειλε. Η Βραχεία παραλλαγήέκφραση μάλιστα ''"από σιγής προελθών"'' δηλώνει την απόσταση η οποία χωρίζει τη θεότητα, από την κτιστή πραγματικότητα<ref>Κ. Σκουτέρης, περιλαμβάνει στη Συριακή τρεις Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 173</ref>. Γι αυτό και το μόνο επιστολέςπου αρμόζει για την υπόστασή του είναι η σιγή, καθώς ο ανθρώπινος νους δε μπορεί να προσπελάσει αυτή την πραγματικότητα, όπως άλλωστε και μάλιστα σε επιτομήτο φαινόμενο της σάρκωσεως του Υιού το οποίο επίσης ''"εν ησυχία Θεού επράχθη"''<ref>Προς Εφεσίους 19, τις: 1</ref>. Έτσι γίνεται φανερό πως η αποφατικότητα του Ιγνατίου διευρύνεται και στο μυστήριο της σαρκώσεως. Ο Ιησούς λοιπόν είναι ανόμοιος από την κτιστή πραγματικότητα και σκοπό είχε να φέρει τη νέα αΐδια ζωή<ref>Προς Εφεσίους19, 2</ref>. Είναι τέλειος Θεός και προεξαγγέλθηκε από τους προφήτες<ref>Προς Ρωμαίους και Μαγνησιείς 8, 2</ref>. Φανέρωσε δε τη σοφία Του σε όσους θεμελίωσαν την αμετακίνητη πίστη τους στην αγάπη του αίματός του<ref>Προς ΠολύκαρπονΣμυρναίους 1, 1</ref>. Επίσης η Γι αυτό είναι ο Θεός της Εκκλησίας<ref>Προς Εφεσίους, Πρόλογος</ref>, χαρακτηρίζοντας μάλιστα το πάθος του, πάθος Θεού<ref>Προς Ρωμαίους υπάρχει 6, 3</ref> και τον άρτο και τον οίνο της [[Θεία Ευχαριστία|Θείας Ευχαριστίας]], σώμα και με άλλη μορφήαίμα Θεού<ref>ο.π. 7, στην Αραβική3</ref>.
Η Λατινική παραλλαγή περιλαμβάνει τέσσερεις άλλες επιστολές: Θεοτόκου Προς Ιγνάτιον, Ιγνατίου Προς Θεοτόκον Το Άγιο Πνεύμα παρέχει τη κοινή ζωή της αγάπης. Αυτή η ζωή εννοείται μόνο ''"εν Υιώ και Πατρί και Προς Ιωάννην Αεν Πνεύματι"' και Β'<ref>Προς Μαγνησιείς 13, μαζί 1</ref>. Η απαρχή της ζωής αυτής είναι γίνεται με τις 12 της μικτής παραλλαγήςτη σάρκωση, ενώ το Άγιο Πνεύμα τη σφραγίζει. Η [[Θεοτόκος]] μάλιστα κυοφόρησε τον Ιησού, πλην της με τη συνεργία του Αγίου Πνεύματος<ref>Προς ΦιλιππησίουςΕφεσίους 18, 2</ref>.
Βεβαίως η αναίρεση των αμφισβητήσεων ορισμένων Προτεσταντών, δεν γίνεται αυθαίρετα, αλλά από πλήθος τεκμηριωμένων στοιχείων:====Χριστολογία====
Το ότι η συντομότερη μορφή των επιστολών Οι Αποστολικοί Πατέρες για την προΰπαρξη του αγίου Ιγνατίου, είναι γνήσια Υιού και έγκυρη, φαίνεται από τις παραθέσεις που κάνουν απ' αυτές τις επιστολές σε δικά τους συγγράμματα, Χριστιανοί τη θεότητά του 2ου και 3ου αιώνα!!! Αυτό σημαίνει ότι οι επιστολές του ήταν ήδη υπαρκτές από τότεπαρέχουν ικανές μαρτυρίες<ref>Κ. Σκουτέρης, και γνωστές στους άλλους ΧριστιανούςΕνθ.αν., και δεν είναι σαν τις πλαστές επιστολές του 4ου αιώνα που κυκλοφόρησε ο Ιουλιανός ο Νεοαρειανόςσελ. 171</ref>. Ο μόνος τρόπος για να αμφισβητήσει κάποιος τις 7 Συνοπτικές επιστολές του αγίου Ιγνατίου, Κύριος σκοπός των χριστολογικών αναφορών είναι να αρνηθεί ολόκληρη την πρωτοχριστιανική γραμματεία, γιατί πλήθος Χριστιανών τις είχαν και τις χρησιμοποιούσαν ήδη από τον 2ο αιώνα, λίγα μόλις χρόνια μετά τη συγγραφή στηρίξουν τους! Μάλιστα ο Ειρηναίος και οι λοιποί Εκκλησιαστικοί συγγραφείς, αναφέρονται αυτολεξεί σχεδόν, σε εδάφια των επιστολών αυτών, όπως υπάρχουν στη Συνοπτική μορφή των 7 γνησίων επιστολών!!! Σε αυτό συνηγορεί πιστούς για το έργο που επιτελεί το γεγονός της σαρκώσεως και συνάμα η διασωθείσα Αρμενική μετάφραση, αλλά και διασωθέντα αποσπάσματα Συριακής και Κοπτικής μεταφράσεως, που συμφωνούν απόλυτα με τις επιστολές αυτές. Έτσι, κανείς δεν μπορεί προσπάθεια να ισχυρισθεί, ότι αντιμετωπιστούν οι Συνοπτικές επιστολές του Ιγνατίουδοκητικές πλάνες<ref>Ν. Νικολαΐδης, δέχθηκαν οποιαδήποτε άλλη πλαστογράφησηΑποστολικοί Πατέρες, εκτός από τη γνωστή του Ιουλιανού κατά τον 4ο αιώνασελ. [Αυτό το κατέδειξε πρώτος ο Usser (Epistolae genuinae Ignatiii, Amsterdam 1646), αν και χωρίς κανένα λόγο ο ίδιος θεώρησε νόθα την επιστολή προς Πολύκαρπον]389</ref>.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα, παράθεσης εδαφίων των 7 Συνοπτικών επιστολών Η χριστολογία δε του Ιγνατίουεντυπωσιάζει. Και εντυπωσιάζει, από τους Χριστιανούς συγγραφείς διότι αναφέρεται με σαφήνεια στις δύο φύσεις του 2ου αιώναΧριστού, προς καταισχύνη παρά την εποχή της συγγραφής των αρνητών της αλήθειας Προτεσταντών, που ακόμα εξακολουθούν να κλείνουν τα μάτια στην αλήθεια της πρώτης Χριστιανικής Εκκλησίαςέργων του. Αναφέρει χαρακτηριστικά:
:'''1. Πολύκαρπος Επίσκοπος Σμύρνης (σύγχρονος του Ιγνατίου)''': Ήδη ο Πολύκαρπος Σμύρνης"Εις ιατρός εστί, σαρκικός τε και πνευματικός, (προς τον οποίο έγραψε όπως είπαμε ο Ιγνάτιος)γεννητός και αγέννητος, στην επιστολή του προς Φιλιππησίουςεν σαρκί γενόμενος θεός, η οποία γράφτηκε λίγο μόνο χρόνο μετά το μαρτύριο του Ιγνατίουεν θανάτω ζωή αληθινή, μιλάει περί επιστολών του Ιγνατίου. (Κεφ. ιγ: "τας επιστολάς Ιγνατίου... επέμψαμεν υμίν... εξ ων μεγάλα ωφεληθήναι δυνήσεσθε. Περιέχουσι γαρ πίστιν και υπομονήν εκ Μαρίας και εκ Θεού, πρώτον παθητός και πάσαν οικοδομήντότε απαθής, την εις τον Κύριον Ιησούς Χριστός ο Κύριος ημών ανήκουσαν".''<ref>Προς Εφεσίους 7, 2</ref>,
:'''2. Ειρηναίος Επίσκοπος Λυών (130 - 202 μ.Χ.).'"Τον υπέρ καιρόν προσδόκα, τον άχρονον, τον αόρατον, τον δι ημάς ορατόν, τον αψηλάφητον, τον απαθή, τον δι υμάς υπομείναντα"'' (Έλεγχος 28<ref>Προς Σμυρναίους 5, 4 και μέσω Ευσεβίου Εκκλ. Ιστ. 3, 36. Παράβαλλε με Ιγνατίου προς Ρωμαίους 4, 1)2</ref>.
:'''3". Ωριγένης (182 - 254 μ.Χ.):τον αφ ενός Πατρός προελθόντα και εις ένα και χωρήσαντα"''' [Περί Προσευχής 20 (Παράβαλλε με Ιγνατίου προς Ρωμ. 3, 3). Ερμηνεία εις άσμα προλεγόμενα. (Παράβαλλε με Ιγνατίου προς Ρωμαίους <ref>Προς Μαγνησιείς 7, 2). Ομιλία εις Λουκάν (Παράβαλλε Ιγνατίου προς Εφεσίους 19, 1), και άλλα..</ref>.
'''4Είναι χαρακτηριστικά και ιδιαίτερα περιεκτικά τα χωρία αυτά, καθώς αναφέρονται στις δύο φύσεις του Χριστού, στον τρόπο σαρκώσεως, στην αντίδοση των ιδιωμάτων των δύο φύσεων<ref>Κ. Και άλλοιΣκουτέρης, όπως ο Θεοδώρητος Κύρου (393 - 457)''' (Harnack GeschΙστορία των δογμάτων Α΄, σελ. d176</ref> και στην ενότητα και διαφορότητα Πατρός και Υιού. altchrΕπιπρόσθετα απευθυνόμενος προς τον Πολύκαρπο, ερμηνεύει την πραγματικότητα της θείας φύσης του Χριστού, τις ιδιότητές της και την αλήθεια της ανθρωπότητάς του και τις ιδιαιτερότητές της<ref>Ν. Lit. 1. Leipzig 1893Νικολαΐδης, Αποστολικοί Πατέρες, σελ. 79 - 86)411</ref>.
Είναι χαρακτηριστικό επίσης, πως για τον Ιγνάτιο οποιαδήποτε απο-θεοποίηση του Χριστού αποθεμελιώνει τη χριστιανική πίστη, ενώ με αυτόν τον τρόπο καταδικάζει και τη δοκητική πλάνη που αμφισβητούσε την πραγματικότητα της ανθρώπινης φύσης του Ιησού. Θεότητα λοιπόν και ανθρωπότητα ενυπάρχουν στο ένα πρόσωπο του Ιησού. Γι αυτό και ο Χριστός ''"παρα τω πατρί ην και εν τέλει εφάνη"''<ref>Προς Μαγνησιείς 6, 1</ref>, ενώ συνάμα είναι υιός ανθρώπου και υιός Θεού<ref>Προς Εφεσίους 20, 2</ref>. Ο Χριστός ήλθε για να φέρει την καινή ζωή και τη σωτηρία, ενώ θεωρεί πως Ιουδαϊσμός και λόγοι του Ιησού, βρίσκονται σε πλήρη αντιδιαστολή<ref>Προς Μαγνησιείς 10, 3</ref>.
Με τις εργασίες των Zahn, Funk, Lightfoot ===Εκκλησιολογία=======Άνθρωπος και Harnack κατά τα τέλη του παρελθόντος αιώνος, οι οποίοι ακολούθησαν την γραμμή την οποία είχε δείξει δύο αιώνες πριν ο Πήρσον, κατοχυρώθηκε η γνησιότητα των επτά συντόμων επιστολών της μικτής παραλλαγής, δηλαδή, των Εφεσίους, Τραλλιανούς, Μαγνησιείς, Ρωμαίους, Φιλαδελφείς, Σμυρναίους και Πολύκαρπον. εκκλησία====
Απομονωμένοι ερευνητές διατύπωσαν από τότε ορισμένες παράδοξες και αστήρικτες απόψειςΚατά τον Ιγνάτιο η επιδίωξη του ανθρώπου είναι η απόκτηση ενός είδους ζωής, τελειότερης μορφής. Ο Ρενάν δέχεται ως γνήσια μόνο την Προς Ρωμαίους, απορρίπτοντας τις άλλες λόγω Σκοπός δηλαδή είναι η κατάκτηση της διαφοράς ύφους, διαθέσεως αληθινής ζωής. Το σύστημα των θείων ενεργειών και θέματοςτης ανθρώπινης προς αυτές ανταπόκρισης, σαν οδηγεί στην κατάκτηση της αιωνίου ζωής. Ο Χριστός λοιπόν ενανθρωπήστηκε για αυτό ακριβώς το λόγο. Για να είναι υποχρεωμένος κάθε συγγραφέας φέρει σε πραγματική επαφή την ανθρώπινη φύση με τη θεία. Ο Ιησούς ήλθε για να γράφει μόνο για ένα θέμα και μόνο με μία διάθεσηφέρει σωτηρία στο ανθρώπινο γένος<ref>Les Evangiles et la seconde generation chretienne, Paris 1877Προς Εφεσίους 18, σελ. Χ και εξής1</ref>, κάτι που επετεύχθη με την σταυρική Του θυσία και την ανάστασή Του. Ο θάνατος πλέον καταργείται και οδηγεί τον άνθρωπο στην αιώνιο ζωή.
Ο Βόλτερ εξ άλλουΗ νέα κατάσταση που έφερε ο Χριστός, ακολουθώντας τον Μαλάλαεγκαινιάζεται από την εκκλησία Του. Αυτή περιλαμβάνει όσους πιστεύουν σε αυτή ορθά. Η κεφαλή της εκκλησίας είναι ο Χριστός, και όποιος αληθινά βιώνει την εμπειρία της, σχετικά είναι πραγματικά ενωμένος με την εκτέλεση αυτή. Άλλωστε όπου βρίσκεται Χριστός, εκεί βρίσκεται και η πραγματική εκκλησία<ref>Προς Σμυρναίους 8, 2</ref>. Οι πιστοί μετά το βάπτισμα γίνονται μέλη του μαρτυρίου σώματος του Ιγνατίου στην Αντιόχεια, ισχυρίζεται πως ο Ιγνάτιος δεν πήγε ποτέ στη ΡώμηΧριστού, όπου η συμφωνία και αρνείται πως έγραψε οποιεσδήποτε επιστολέςσύμπνοια είναι εκδηλώσεις της φυσικής της καταστάσεως. Η ενότητα μάλιστα της εκκλησίας αποτελεί απαραίτητο θεμέλιο για την σχέση των πιστών με το Θεό<ref>Προς Εφεσίους 4, προβάλλοντας την εντελώς απίθανη γνώμη ότι 1-2</ref>. Οι συναθροίσεις της είναι ένα από τα βασικότερα σημεία της ζωής της νέας κοινότητας. Η τέλεση δε των μυστηρίων διοχετεύει τη χάρη του θεού η οποία καθαιρεί τις επιστολές αυτές τις έγραψε ο φανταστικός Περεγρίνος του Λουκιανούδαιμονικές δυνάμεις και αποτελούν φάρμακο αθανασίας<ref>Die ignatianischen Briefe auf ihren Ursprung untersuchtΠρος Εφεσίους 20, Tuebingen 18922</ref>. Οι [[Αίρεση|αιρέσεις]] αντιθέτως επιφέρουν διάσπαση της ενότητας, οπότε οι αιρετικοί δε δύναται να βρουν σωτηρία, αφού στερούνται του πραγματικού άρτου της ζωής.
ΜάλισταΗ εκκλησία λοιπόν κατά τον Ιγνάτιο είναι ευλογημένη, προορισμένη προ αιώνων, αξιομακάριστος, αγία, εκλεκτή και αξιόθεος<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 187</ref>. Η περιγραφή που κάνει για την εκκλησία ο Weijenborg αρνείται επίσης Άγιος Ιγνάτιος μας δίνει την υπό του Ιγνατίου σύνταξη των επιστολών, και τοποθετεί τις επιστολές ξεκάθαρη εικόνα μιας εκκλησίας που είναι στο όνομά ο συνεχιστής του ίδιου του – και της εκτενούς και της μικτής παραλλαγής – στην περίοδο μετά το 360, προτείνοντας τον Ευάγριο Αντιοχείας ως τον πιθανό συγγραφέαΧριστού. Παρακάμπτει ευφυώς Συνεχίζει το ότι ο Ευσέβιος Καισαρείας είχε παραθέσει ολόκληρο κεφάλαιο απολυτρωτικό του έργο και αποτελεί την ορατή απόδειξη της Προς Ρωμαίους επιστολής του Ιγνατίου στην Εκκλησιαστική Ιστορία τουαδιάκοπης παρουσίας Του στον κόσμο<ref>ΕκκλΚ. Σκουτέρης, Ιστορία 3των Δογμάτων Α΄, 36σελ. 187</ref>, όπου παρατίθεται το κεφ.5 της Προς Ρωμαίους επιστολής Η εκκλησία κατέχει ολόκληρη τη χάρη του Ιγνατίου, αποδίδοντας Θεού και παρέχει στους πιστούς την αλήθεια του ευαγγελίου. Η εκκλησία μάλιστα δεν αποτελεί απλώς το έργο του Ευσεβίου σε νοθευτή που εργάσθηκε μετά το 360. Όμως δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε περισσότερο με αυτή την υπόθεσηΘεού, «γιατί ανήκει μάλλον στο χώρο της ταχυδακτυλουργικήςαλλά υπάρχει αϊδίως στη βουλή Του, παρά της κριτικής», όπως γράφει επ’ αυτού η «Ελληνική Πατρολογία» μία άποψη που ασπάζονται και οι [[Κλήμης Ρώμης]] και ο [[Ποιμήν του Ερμά|Ποιμένας του Παναγιώτη ΧρήστουΕρμά]]<ref>Τόμος Β’Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 415-416187</ref>, . Η εκκλησία είναι ένα ζωντανό μέλος το οποίο βρισκεται σε ακατάλυτη ενότητα και έχει δίκιο, καθώς, όπως δείξαμε, δεν παραθέτει από τις επιστολές του Αγίου Ιγνατίου μόνο ο Ευσέβιος, αλλά πληρότητα και πολλοί άλλοι, αποτελεί ζωντανό σώμα. Η ενότητα αυτή αφείλεται στον Ιησού Χριστό που είναι το θεμέλιο και θα έπρεπε να αποδώσουμε και τα δικά τους συγγράμματα επίσης σε νοθευτή, αρνούμενοι έτσι ουσιαστικά όλη την πρωτο-Χριστιανική γραμματείαη κεφαλή της εκκλησίας.
Το πρόβλημα για Στην εκκλησία δεν υπάρχει ίδιον και αυτονομημένα άτομα, αλλά μία εσωτερική σύμπνοια και συμφωνία. Έτσι αποτελεί ''"μία προσευχή, μία δέησις, ένας νους, μία ελπίς εν αγάπη, εν τη χαρά αμώμω, ο εστίν Ιησούς Χριστός, ου άμεινον ουδέν εστίν. Πάντες ως εις ένα ναόν συντρέχουν Θεού, ως επί εν θυσιαστήριον, επί ένα Ιησούν Χριστόν, τον αφ ενός Πατρός προελθόντα και εις ένα όντα και χωρήσαντα"''<ref>Προς Μαγνησιείς 7, 1-2</ref>. Η ενότητα αυτή όμως έχει τον εξωτερικό, ιστορικό και ορατό της τύπο. Αυτός είναι η συμφωνία επισκόπου, πρεσβυτέρου και πιστών. Ο επίσκοπος δε, είναι το ποια παραλλαγή σύμβολο και η οδός της ενότητας<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των επιστολών Δογμάτων Α΄, σελ. 192</ref>, είναι γνήσια λύθηκεη δύναμη εκείνη που έχει τη χαρισματική ευθύνη της συνοχής και της συγκρότησης του σώματος<ref>Προς Φιλαδελφείς 9, συγκρίνοντάς τα 1</ref>. Αυτό συμβαίνει διότι αυτός είναι ο οικονόμος των μυστηρίων. Η πληρότητα της ζωής και η αγάπη μέσα στην εκκλησία εκφράζεται με τα αποσπάσματα που έχουν διατηρηθεί από σειρά συγγραφέων – από τον Κλήμεντα τον Αλεξανδρέα μέχρι τον Θεοδώρητο Κύρουτην [[Θεία Ευχαριστία]], διότι η εκκλησία είναι η συνέχεια του Κυριακού Δείπνου<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 194</ref>. Εξού και η εκκλησία κατά το θεοφόρο αυτό πατέρα σημαίνεται και πραγματώνεται στο ευχαριστιακό Δείπνο.
Προφανώς οι επτά σύντομες επιστολές της μικτής παραλλαγής είχαν αποτελέσει την αρχική συλλογή της Σμύρνης, που έγινε λίγο μετά την αναχώρηση του Ιγνατίου από εκεί.====Επίσκοπος====
== Συντηρητές της ενότητας είναι οι γνήσιοι εκκλησιαστικοί άρχοντες, οι φύλακες της παρακαταθήκης του Χριστού και οι συνεχιστές του έργου του. Εδώ βρίσκεται και η σπουδαία ιστορική μαρτυρία από τον Ιγνάτιο, ο οποίος μας μεταφέρει πως ήδη στην εποχή είχε αρχίσει η οριστική μετάβαση στο θεσμό του επισκόπου<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 426</ref>. Ο επίσκοπος, αναφέρει ο Ιγνάτιος, είναι εικόνα του Θεού<ref>Προς Μαγνησιείς 6, 1</ref> και όπου βρίσκεται, είναι σα να βρίσκεται ο Χριστός και μαζί του όλη η καθολική εκκλησία<ref>Προς Σμυρναίους 8, 2</ref>. Ο νοθευτής τών Μακροσκελών επίσκοπος λοιπόν είναι εις τύπο Θεού, διότι από το Θεό αντλεί το κύρος του και την εξουσία του. Η σχέση αυτή μάλιστα λειτουργεί κατά το άρρητο σχήμα της προέλευσης του Υιού και Λόγου από τον Πατέρα<ref>Προς Μαγνησιείς 7, 1</ref>. Έτσι λοιπόν όπως ο Υιός έχει την ίδια γνώμη με τον πατέρα και τον υπακούει, κατ αυτόν τον τρόπο το πλήρωμα της εκκλησίας πρέπει να έχει την ίδια υπακοή ώστε να υπάρχει η μία ενότητα. Ο τύπος φυσικά αυτός συνάδει με τη λειτουργική ιδιότητα του επισκόπου και ιδίως κατά την ευχαριστιακή σύναξη<ref>ο.π. 7</ref>, που είναι το κατ εξοχήν μέσο για τη διαφύλαξη της ενότητας των μελών της εκκλησίας μεταξύ τους και με το Θεό. Η ιδιότητα όμως αυτή του επισκόπου δεν είναι άνευ όρων. Πρέπει να πάντοτε να βρίσκεται σε συνάρτηση με την ορθή ομολογία πίστεως, όπως για παράδειγμα των Προσθέτων επιστολών ==δύο φύσεων του Χριστού<ref>Ν. Νικολαΐδης, Οι Αποστολικοί Πατέρες, σελ. 191</ref>.
Το γεγονός Ο επίσκοπος ως βεβαιότητα και σημείο αναφοράς της εκκλησιαστικής κοινότητας κατανοείται από τον Ιγνάτιο, ως διασφαλιστής της ταυτότητας της διδασκαλίας και της πίστεως στο εκκλησιαστικό σώμα<ref>Κ. Σκουτέρης, ενθ.αν., σελ. 192</ref>. Σκοπός του ρόλου του είναιη διασφάλιση της αυθεντικότητας της διδασκαλίας. Οι πιστοί μάλιστα αγκιστρώνονται στο εκκλησιαστικό σώμα, ότι παρά τις προαπάθειες διαφόρων Προτεσταντώνμη δυνάμενοι να πλανηθούν όταν είναι ''"αχώριστοι Θεού Ιησού Χριστού και του επισκόπου και των διαταγμάτων των αποστόλων"''. Τα σχίσματα τελικά διασπούν την ενότητα της εκκλησίας, αλλά δύναται να υποβαθμίσουν την ιστορική σημασία θεραπευτούν στο περί των επισκόπων συνέδριο. Η σύμπνοια δηλαδή των επιστολών τοπικών εκκλησιών είναι ο βασικός δείκτης της αρμονικής συνύπαρξης του Ιγνατίου, σήμερα γνωρίζουμε πλέον τον αίτιο λαού. Έτσι η ορθοδοξία των παραποιήσεων αυτών!τοπικών εκκλησιών είναι ο δείκτης και του ορθού φρονήματος του εκάστοτε επισκόπου της τοπικής εκκλησίας.
Στην εποχή του 355-380 περίπου ήκμασε κι έδρασε Σε αυτό το σημείο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην έννοια της υπακοής που προτρέπει ο νέο-αρειανός ΙουλιανόςΙγνάτιος. Έζησε μάλλον στην ΑντιόχειαΗ υπακοή αυτή δεν εννοείται ως δουλικότητα, αναμίχτηκε καθώς ο τύπος της λειτουργίας της σχετίζεται με δικό το πνεύμα το υπακοής του σιωπηρό τρόπο στις θεολογικές συζητήσεις της εποχής κι έγινε υπομνηματιστήςΥιού με το Πατέρα<ref>Ν. Νικολαΐδης, ενθ.αν., συμπιλητής και φαλκιδευτής εκκλησιαστικών κειμένωνσελ. 436-437</ref>. Γνώριζε Έτσι λαμβάνει την ερμηνευτική παράδοση της Αλεξάνδρειας και της Αντιόχειαςκατά ''θεόν ομοήθειαν'', προβάλλοντας την κανονιστική γραμματεία της Εκκλησίας άρρητη προέλευση και τον τρόπο ένωση του Υιού με το Πατέρα. Παρόλα αυτά δε θα ήταν υπερβολή να κυκλοφορεί τις απόψεις ειπωθεί πως στο σύστημα του μέσω κειμένων Ιγνατίου υπάρχει μία έξαρση και προβολή του που επισκοπικού ρόλου. Η αντίληψη του Ιγνατίου δεν αναφέρουν εκφράζει προσωπικές αντιλήψεις όπως διαφαίνεται, αλλά είναι έκφραση και διερμηνεία της υπάρχουσας πίστης της εκκλησίας στο θεσμό και το όνομά ρόλο τουεπισκόπου<ref>Ν. Νικολαΐδης, ενθ.αν. Θεολογικά ήταν τοποθετημένος με τους νέο-αρειανούς (Αέτιο, Ευνόμιο) ή σελ. 447</ref>. Οι εκφράσεις ταπεινότητας άλλωστε που διατυπώνει για το λιγότερο κινήθηκε μεταξύ πρόσωπό του αλλά και η υπαγόρευση όλων αυτών και των όμοιων. Για την ζωή του δεν γνωρίζουμε τίποταδεδομένων προς ένα αντιστοίχου θεσμού πρόσωπο, ούτε μπορούμε να τον ταυτίσουμε με άλλον σύγχρονό Πολύκαρπο, δείχνει πως οι αναφορές του αποτελούν διευκρινιστική αναφορά του Ιουλιανόπροσώπου προς το θεσμό και το αξίωμα<ref>Ν. Νικολαΐδης, ενθ.αν., σελ. 448</ref>. Βασική πάντα παράμετρος είναι και η διαφύλαξη της ενότητας, από τις ποικιλώνυμες διασπαστικές προκλήσεις.
Το όνομα του Ιουλιανού βρίσκεται στις ερμηνευτικές Σειρές στον Ιώβ. Ταυτίζοντας μ' ευκολία το πλήθος ερμηνευτικών αποσπασμάτων, που φέρουν το όνομα τούτο, με το ανώνυμα παραδιδόμενο στα χειρόγραφα (Paris gr. 454 και 169) υπόμνημα στον Ιώβ, έχουμε τον συντάκτη του τελευταίου, που από παρανόηση είχε θεωρηθεί έργο του Ιουλιανού Αλικ(αρνασσέα) ή του Ωριγένη. Ο D. Hagedorn, βάσει των παραπάνω χειρογράφων και των Σειρών, εξέδωσε κριτικά (1973) το υπόμνημα τούτο και με συγκριτική μελέτη στερέωσε την παλαιότερη υπόθεση ότι ο συντάκτης του Ιουλιανός ταυτίζεται με τον ανώνυμο συμπιλητή της κανονιστικής συλλογής Διαταγαί των Αποστόλων, όπως και με τον ανώνυμο συντάκτη των λεγόμενων εκτενών ψευδο-Ιγνατιανών Επιστολών. Πράγματι τα παράλληλα χωρία στα κείμενα αυτά είναι πολλές φορές εντυπωσιακά. Το ίδιο παρατηρείται και για θεολογικά σημεία τους. Επομένως η πρόταση του Hagedorn είναι δικαιολογημένη και μας υποχρεώνει να περιλάβουμε τα τρία κείμενα στο παρόν κεφάλαιο. Το ασθενές σημείο της προτάσεως είναι η έλλειψη κοινής για τα τρία έργα ορολογίας, κάτι που ίσως εξηγεί ο συμπιληματικός χαρακτήρας της επεμβάσεως του Ιουλιανού σε υλικό παλαιότερο. Διατυπώθηκε ακόμα η μη ευλογοφανής υπόθεση ότι τα τρία κείμενα συμπιλήθηκαν σε οργανωμένο εργαστήριο κατασκευής ψευδεπίγραφων, όπου εργαζόταν ολόκληρη ομάδα ειδικών με κάποιον επικεφαλής (Μ. Metzger).  == Το Μαρτύριο του Ιγνατίου Υποσημειώσεις== Για το Μαρτύριο του Ιγνατίου, έχουμε πέντε "Μαρτύρια", από τα οποία αρχαιότερο θεωρείται αυτό που εκδόθηκε το 1689, από τον Th. Ruinart, από χειρόγραφο του 10οου αιώνα, της Κολβερτινής βιβλιοθήκης των Παρισίων, γι' αυτό και λέγεται συνήθως "Κολβερτινόν Μαρτύριον". Αυτό είναι αναντίρρητα έργο του 4ου ή του 5ου αιώνα, αν και προβάλλει την αξίωση ότι γράφθηκε από αυτόπτες μάρτυρες. Φυσικά δεν ανήκει στα έγκυρα συγγράμματα του αγίου Ιγνατίου.  == Εκδόσεις επιστολών == '''Εκδόσεις επιστολών:''' Από τις επιστολές του Ιγνατίου, γνήσιες και νόθες, εκδόθηκαν αρχικά 3 νόθες, οι εξής: "Προς τον Απόστολο Ιωάννη", "Προς την Παρθένο Μαρία", και η "απάντησή της" (Παρίσι 1495). Η Εκτενής Παραλλαγή, εκτυπώθηκε Λατινικά το 1489 και Ελληνικά το 1555, και προκάλεσε διχασμό των κριτικών, οφειλόμενο αρχικά και στις αντιθέσεις μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Προτεσταντών ως προς την αρχαιότητα του θεσμού του Επισκόπου.  Το 1498 εκδόθηκε στο Παρίσι αρχικά, η νοθευμένη συλλογή των 7 γνησίων επιστολών, και οι νόθες, σε Λατινική μετάφραση.  Το Ελληνικό τους κείμενο, εκδόθηκε το 1557 από τον V. Hariung, στο Dillingen. Στον Migne E. Π. 5, 643 - 960, βρίσκονται οι 7 γνήσιες επιστολές στον νοθευμένο εκτενέστερο τύπο, και οι 6 νόθες. Η συντομότερη και προφανώς αρχική μορφή των 7 γνησίων επιστολών μαζί με τις 5 νόθες, εκδόθηκαν αρχικά στα Λατινικά στην Οξφόρδη, το 1644. Στα Ελληνικά εκδόθηκαν από τον J. Voss, στο Άμστερνταμ, το 1646, από μοναδικό φλωρεντινό χειρόγραφο του 11ου αιώνα, από το οποίο λείπει το τέλος. Η έκδοση του σύντομου τύπου των 3ών Συριακών επιστολών, έγινε αρχικά από τον W. Cureton το 1845 στο Λονδίνο.  '''Μονογραφίες:''' Για τις επιστολές του Ιγνατίου γράφτηκαν πολλές μονογραφίες, εκ των οποίων μερικές είναι οι εξής: Th. Zahn, Ign. v. ant., Gotha 1873. A. Harnack, Die Zeit des J. v. A. 1883. E. Bruston, Ign. d' An., Paris 1897. Delafosse, Nouvel examen des Lettres d' Ign. d' ant., στο Revue d' hist. et de Litt. religieuses, Paris 1922, 303 - 337 και 477 - 533.
<div style="font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references /></div>
== Βιβλιογραφία ==
Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων: Κλήμης τόμ*Παπαδόπουλος Γ. Β΄Στυλιανός, σελ. 261 - 263. ''"Πατρολογία Δημητρίου Σ"'', τομ. ΜπαλάνουΑ΄ και Β΄, Αθήνα 1930 σελ. 43. και εξής2000. *Χρήστου Παναγιώτης, ''"Ελληνική Πατρολογία Στυλιανού Γ"'', τόμ. ΠαπαδόπουλουΒ΄, Καθηγητού Πανεπιστημίου ΑθηνώνΚυρομάνος, Τόμος Α’ – Αθήνα 1982 Β΄ Έκδοση, σελ. 173 - 179 2005 (c1976). Πατρολογία Στυλιανού Γ*Νικολαΐδης Ι. ΠαπαδόπουλουΝίκος, Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών''"Αποστολικοί Πατέρες, Τόμος Β’ – Αθήνα 1990 – σελ. 436-437. «Ελληνική Πατρολογία» Παναγιώτη ΧρήστουΓραμματολογική και Θεολογική προσέγγιση"'', Τόμος Β’Πουρναράς, σελΘεσσαλονίκη 2002. 415-416 *Κρικώνης Χρήστος, ''"Αποστολικοί Πατέρες" του διδάκτορα Θεολογίας Νίκου Νικολαϊδη'', τ. Α΄, Εκδόσεων ΠουρνάραUniversity Studio Press, με υπότιτλο "Γραμματολογική και Θεολογική Προσέγγιση"Θεσσαλονίκη 1995.  ==Υποσημειώσεις== <div style=*Σκουτέρης Κωνσταντίνος, ''"font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;Ιστορία των Δογμάτων"><references /></div>'', τ. Α΄, Αθήνα 1998.
== Εξωτερικοί Δεσμοί ==
*[http://www.oodegr.com/oode/pateres1/ignat_theof/aksiopistia_epistolwn1.htm Η αξιοπιστία των επιστολών του Αγίου Ιγνατίου]{{Αποστολικοί Πατέρες}}
[[Κατηγορία:Άγιοι|Ι]]
[[Κατηγορία:Πατρολογία|Ι]]
[[Κατηγορία:Επίσκοποι|Ι]]
[[κατηγορία:Αποστολικοί Πατέρες|Ι]]
[[Κατηγορία:Μάρτυρες|Ι]]
[[Κατηγορία:Εκκλησιαστικοί Συγγραφείς|Ι]]
[[Κατηγορία:Εκκλησιαστικοί Πατέρες|Ι]]
[[Κατηγορία:Ζωτικά Άρθρα|Ι]]
[[Κατηγορία:2ος αιώνας|Ι]]
[[Κατηγορίαar:Άγιοιإغناطيوس النوراني]][[Κατηγορίαbg:ΠατρολογίαИгнатий Богоносец]][[en:Ignatius of Antioch]][[fr:Ignace d'Antioche]][[pt:Inácio de Antioquia]][[ro:Ignatie Teoforul]]
EGobi
11.779
επεξεργασίες
Ανακτήθηκε από «https://el.orthodoxwiki.org/Ειδικό:MobileDiff/1754...20828»

Μενού πλοήγησης