Αλλαγές

'''Αθηναγόρας Αθηναίος απολογητής.''' Κατά τούς τους χρόνους του Μάρκου Αυρηλίου και του υιού αυτού Κομμόδου (161-180) ήκμασεν έτερος απολογητής ο Αθηναγόρας<ref>Τα έργα του Aθηναγόρα εν Β.Ε.Π.Ε.Σ. τόμ. 4, σ. 282-331 και βιογραφικά μετά βιβλιογραφίας αυτόθι σ. ι79 - 81 και παρά Altaner σ. 98-99.</ref> «Αθηναίος φιλόσοφος χριστιανός», ως καλείται εν τω αρχέτυπο, του κωδικός των έργων του, τα οποία δεν μνημονεύονται, ως και ό ίδιος υπό ουδενός εκκλησιαστικού συγγραφέως ούτε του Ευσεβίου εξαιρουμένου, πλην του Μεθοδίου του Ολύμπου (311).

Του Αθηναγόρα σώζονται: α) Πρεσβεία περί Χριστιανών, ήτοι απολογία προς τον Μάρκον Αυρήλιον και τον υίόν του (177 μ. Χ.), εν ή η απο¬κρούει ως συκοφαντικός και ως ψευδείς τας κατά των χριστιανών κατηγορίας ε π! αθεΐα (κεφ. 4-31), θυεστείοις δείπνοις και οιδιποδείοις μίξεσιν (32-36). Ταύτας χαρακτηρίζει ως διαβολάς, οι οποΐαι εάν αλήθευαν θα ήτο δεδικαιολογημένον να τούς τους θανάτωση «σύν «συν γυναιξί και παισί προρρίζους».

Ό Άθηναγόρας διαμαρτύρεται, διότι ενώ πάντες λατρεύουσιν δ',τι «αν θέλωσιν άνθρωποι και μυστήρια», ως π. χ. οί Αθηναίοι «Έρεχθεΐ Ποσειδώνι θύει και Αγραύλω Αθηναίοι και τελετάς και μυστήρια Αθηναίοι άγουσι και Πανδρόσω», ό δε Λακεδαιμόνιος «Αγαμέμνονα Δία», οι δε Αιγύπτιοι και αίλουρους» και εν γένει ουδείς φοβείται «δίκην» «καν γελοία ή» η» οι χριστιανοί διώκονται «επί μόνω ονόματι», καίτοι ευσεβέστατα διάκεινται «προς τε το θείον και την βασιλείαν». Διά Δια την ηθικότητα των χριστιανών εξαίρει οτι δεν παρίστανται είς εις θηριομαχίας και οτι θεωροΰσι τον β' γάμο «ευπρεπή μοιχίαν» (πρβλ. 32-33).Τό Το 2ον σωζόμενον έργον είναι το «περί Αναστάσεως νεκρών», το οποίο θεωρείται ως το άριστον γραφέν παρά τοις αρχαίοις περί του θέματος. Εν αιτώ αποκρούων τας ενστάσεις των εθνικών δεικνύει πώς ή πως η ανάστασις είναι δυνατή εκ τής της παντοδυναμίας του Θεού (1-10), ζητεί δε ν' απόδειξη ταύτην εύλογον και λογικώς αναγκαία διά δια των συλλογισμών" 1) ότι ό προορι¬σμός παντός λογικού όντος είναι «ή «η εν αφθαρσία διαμονή», 2) ή η σύστασις τού του άνθρωπου εκ σώματος και ψυχής απαιτεί και την εν τη μελλούση ζωή συνύπαρξιν των δύο τούτων συστατικών (κεφ. 15), ίνα 3) συναπολαύση ή η συντιμωρηθή μετ' αυτής (κεφ. 22), ό δε 4) προορισμός του ανθρώπου μη εκπληρούμενος εν τω κόσμω τούτω δεν δύναται παρά να εκπληρωθή εν τω μέλλοντι κόσμω (κεφ. 24).

Ο Αθηναγόρας θεωρείται ως εξαίρετος τής της περί τριάδος διδασκαλίας θιασώτης προ τής της Νικαίας, επιχειρεί δε την περί ενότητας διδασκαλίαν να κατάδειξη φιλοσοφικώς (Πρβλ. κεφ. 8). Διέκειτο ευμενώς προς τον Πλατωνισμόν.

Ο Αθηναγόρας διακρίνεται των άλλων απολογητών διά δια το έπιμεμελημένον του ύφους του, καίτοι έχει μακράς προτάσεις, την πλουσίαν γνώσιν τής της ελληνικής φιλολογίας, μυθολογίας και φιλοσοφίας, για αυτό και δικαίως θεωρείται «ως ο πλέον μεμετρημένος και ο έλληνικώτατος πάντων τών των απολογητών».

*Γεράσιμος Ι. Κονιδάρης. « ''Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος, από της ιδρύσεως των Εκκλησιών αυτής υπό του Αποστόλου Παύλου μέχρι σήμερον'' », Τόμος ἈΑ΄, Εν εν Αθήναις 1954 -1960.