Γέρων Ιάκωβος Τσαλίκης

Ο Γέρων Ιάκωβος Τσαλίκης (1920-1991) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του μοναχικού χώρου στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα. Ξεχώρισε για τον ασκητικό οσιακό του βίο, καθώς και για τα χαρίσματα τα οποία ανέπτυξε και τα οποία τον κατατάσσουν στις σύγχρονες μορφές αγιότητας της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ήταν μικρασιατικής καταγωγής, το μεγαλύτερο όμως μέρος της μοναχικής του ζωής, το πέρασε σε μοναστήρι στην Εύβοια. Εκοιμήθη τελικά το 1991, σε ηλικία 71 ετών.

Ο βίος του

Νεανικά χρόνια

Ο Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης γεννήθηκε στο Λιβίσι της Μικράς Ασίας στις 5 Νοεμβρίου του 1920. Ήταν μέλος χριστιανικής οικογένειας (η μητέρα του είχε γεννήσει 9 παιδιά, αλλά από τις κακουχίες είχαν επιζήσει μόλις τα τρία), που στα παιδικά του χρόνια έζησε τον ξεριζωμό των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία. Αρχικά εγκαταστάθηκε στο χωριό Άγιος Γεώργιος Άμφισσας, όπου από μικρή ηλικία διδάχτηκε τα εκκλησιαστικά γράμματα. Οι συνθήκες διαβίωσής του ήταν πολύ δύσκολες, κυριολεκτικά στα όρια της ανέχειας. Το 1925 η οικογένειά του μετακινήθηκε στα Φάρακλα της βόρειας Εύβοιας. Εκεί ο Γέροντας Ιάκωβος, διδάχτηκε και τα θύραθεν γράμματα, στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής του χωριού.

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες της εποχής ο μικρός Ιάκωβος έδειχνε από την τη νεανική του ηλικία κλίση προς το μοναχισμό. Είναι χαρακτηριστικό πως πολλοί ήδη τον αποκαλούσα καλόγερο, ένεκα του ασκητικού βίου που διήγαγε καθώς και εξ αιτίας των πρώτων χαρισμάτων που είχαν αρχίσει να διαφαίνονται. Η συνάντησή του δε, με την Αγία παρασκευή την ίδια περίοδο τον στιγμάτισε και τελικά αποφάσισε ότι θα ακολουθήσει τον μοναχικό βίο. Σε ότι αφορά την εκπαίδευσή του, ο Γέροντας Ιάκωβος δεν κατάφερε να παρακολουθήσει το Γυμνάσιο, εξ αιτίας των οικονομικών αναγκών της οικογένειάς του, με αποτέλεσμα να εργάζεται από μικρή ηλικία σε οικοδομή.

Σε ηλικία 15 ετών ασθένησε σοβαρά, αλλά τελικά επέζησε. 5 χρόνια αργότερα θα ξεσπάσει ο Β΄ παγκόσμιος Πόλεμος. Και αυτή την εποχή δοκιμάστηκε η υγεία του, ενώ έχασε και τη μητέρα του το 1942. Το επόμενο έτος ο Ιάκωβος θα πιαστεί αιχμάλωτος με πολλούς συγχωριανούς του από Γερμανούς, που τους οδήγησαν στο χωριό Στροφιλιά. Τα χρόνια του εμφυλίου η πείνα και οι κακουχίες ήταν μεγάλο πρόβλημα που ταλάνισε και δοκίμασε όλο τον Ελληνισμό, όπως και την οικογένεια του Ιακώβου. Το 1947 κλήθηκε στο στρατό και το 1949 απολύθηκε. Ήταν η χρονιά που πέθανε και ο πατέρας του.

Η μοναστική ζωή

Το 1951 και αφού παντρεύτηκε η αδελφή του, οδηγήθηκε στη μοναχική ζωή. Επέλεξε να εισέλθει στη μονή του Οσίου Δαβίδ στην Εύβοια, που την εποχή εκείνη είχε τρεις μοναχούς. Η κατάσταση εκεί όμως ήταν δύσκολη. Αφενός το μοναστήρι ήταν εγκαταλελειμμένο, αφετέρου οι μοναχοί δεν του έδωσαν ιδιαίτερη σημασία, με αποτέλεσμα να γυρίζει πίσω στα Φάρακλα. Τελικά, παρά τις αντίθετες πιέσεις ξανά πήγε στο Μοναστήρι. Οι συνθήκες που βίωσε εκεί ως δόκιμος μοναχός ήταν πολύ δύσκολες εξ αιτίας της φτώχειας της μονής. Στις 31 Νοεμβρίου του 1952 εκάρη μοναχός και στις 17 Δεκεμβρίου στη Χαλκίδα διάκονος και δύο ημέρες μετά ιερέας. Το 1975 ανέλαβε την Ηγουμενία της Μονής. Ήδη όμως και ιδίως μετά το 1970 είχε γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής με αποτέλεσμα αρκετός κόσμος να εισέρχεται στη Μονή για εξομολόγηση και ποιμαντική καθοδήγηση. Το αποτέλεσμα ήταν να εισέρχονται σημαντικοί οικονομικοί πόροι τους οποίους ο Γέροντας του χρησιμοποιούσε για σημαντικό φιλανθρωπικό έργο.

Η σκληρή άσκηση του Γέροντα του επιδείνωνε συχνά την την υγεία του. Έτσι από τα πρώτα χρόνια εμφανίστηκαν σημαντικά προβλήματα στον Γέροντα. Τέτοια ήταν ένα σημαντικό πρόβλημα στη μέση που τον ταλαιπωρούσε από το 1956. Το 1964 εμφάνισε πρόβλημα στις αμυγδαλές σε σημείο να ασθενήσουν και τα νεφρά του. Ο Γέροντας ήταν πολύ εργατικός και εξ αιτίας αυτού λόγου συνέβαιναν και άλλα προβλήματα. Το 1967, έκανε εγχείρηση βουβωνοκήλης, ενώ από το 1974 απέκτησε πρόβλημα φλεβίτιδας. Το 1980 του διαγνώστηκε καρδιακή ανεπάρκεια.

Βιβλιογραφία

• Στυλιανός Παπαδόπουλος, "Ο μακαριστός Ιάκωβος Τσαλίκης", Ακρίτας, Αθήνα 2009..