Αλλαγές

Ο όρος ''Θεοτόκος'', για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ''"είναι κάτι παραπάνω από ένα όνομα ή ένα τιμητικό τίτλο. Είναι μάλλον ένας δογματικός ορισμός σε μια μονάχα λέξι"'' και ''"διακριτικό σημάδι της Ορθοδοξίας ακόμη και πριν από τη [[Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος|σύνοδο της Εφέσου]]"'' (431)<ref>Φλορόφσκυ Γεώργιος, ''Θέματα Ορθοδόξου Θεολογίας'', 2η έκδ., Άρτος Ζωής, Αθήνα 1989, σελ. 125.</ref>. Ήδη από τον 4ο αιώνα, ο άγ. [[Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός]] προειδοποιεί: ''"Εάν ένας δεν αναγνωρίζη τη Μαρία σαν Θεοτόκο είναι αποξενωμένος απ' το Θεό"''<ref>Μεταφρασμένο παράθεμα από την ''Επιστολή'' #101, στο Φλορόφσκυ, ''Θέματα...'', ό.π.</ref>. Ασφαλώς, από πλευράς [[Οικουμενικές Σύνοδοι|Οικουμενικής επικυρώσεως]], ''"πρώτη η εν Εφέσω Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος...κατακρίνασα το φρόνημα του Νεστορίου, κατά το οποίον η αγία Παρθένος υπήρξεν ανθρωποτόκος...ανεκήρυξε «την αγίαν Παρθένον Θεοτόκον...»"'' και την ''"ονομασίαν ταύτην της μητρός του Κυρίου επανέλαβεν...και η εν Χαλκηδόνι Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος"''<ref>Τρεμπέλας Ν. Παν., ''Δογματική της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας'', τόμ. Β', 3η έκδ., Ο Σωτήρ, Αθήναι 2003, σελ. 205.</ref> (βλ. περισσότερα στα άρθρα: [[Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος]] και [[Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος]]). Παρά ταύτα όμως, ο όρος ''Θεοτόκος'' χρησιμοποιήθηκε από τους εκπροσώπους εκκλησιαστικής συνειδήσεως αρκετά νωρίτερα, μαρτυρούμενος κατά το πρώτο μισό του 3ου αιώνα ''"υπό του Ωριγένους και του Ιππολύτου Ρώμης ως όρος ήδη της παραδόσεως"''<ref>"Μαρία", ''ΘΗΕ'', τόμ. 8 (1966), στ. 671.</ref>. Στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ''"πλατειά από τους Πατέρες του τετάρτου αιώνος"'' όταν καταφέρονταν ενάντια στον [[Νεστόριος|Νεστόριο]] και τους οπαδούς του, οι οποίοι δίδασκαν ενάντια στην [[Ιερά Παράδοση]]<ref>Φλορόφσκυ, ό.π.</ref>. χρησιμοποιώντας για τη ''Μαρία'' τους όρους ''ανθρωποτόκος'' και ''χριστοτόκος''<ref>Τρεμπέλας, ''Δογματική...'', Β', ό.π., σελ. 205.</ref>. Αν και η λέξη ''Θεοτόκος'' δεν υπάρχει μέσα στην [[Αγία Γραφή]], αυτό δεν σημαίνει ότι η Εκκλησία καινοτόμησε και επέβαλλε ένα νέο άρθρο πίστεως, αλλά αντιθέτως, εξέφρασε και προστάτευσε ''"μια εκ παραδόσεως πίστι και μια κοινή πεποίθησι αιώνων"''<ref>Φλορόφσκυ, στο ίδιο.</ref>: μόλις τον 1ο αιώνα, ο [[Ιγνάτιος ο Θεοφόρος]] ''"ομολογεί...ότι «ο θεός ημών Ιησούς Χριστός εκυοφορήθη υπό Μαρίας κατ' οικονομίαν Θεού»"'' και μιλάει ''"περί του Ιησού Χριστού...«εκ Μαρίας, ος αληθώς εγεννήθη...»"'', όπου με τη λέξη ''αληθώς'' εκφράζεται ενάντια στην [[αίρεση]] του [[Δοκητισμός|Δοκητισμού]] η οποία πρέσβευε ότι ο [[Χριστός]] μόνο φαινομενικά, και όχι πραγματικά, γεννήθηκε, έπαθε κ.λπ.<ref>"Μαρία", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), τόμ. 8, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1966, στ. 667.</ref>.