Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Έριδα των Διονυσίων"
(Νέα σελίδα: Η '''έριδα των Διονυσίων''', ήταν μια εκκλησιαστική έριδα που απασχόλησε κατά τον [[3ος αιώνας|3ο αιώ...) |
μ |
||
| Γραμμή 7: | Γραμμή 7: | ||
==Η έριδα και η επίλυσή της== | ==Η έριδα και η επίλυσή της== | ||
| − | Η έριδα θεολογικά προκλήθηκε κατά κύριο λόγο από τον όρο «υπόσταση» και το πώς χρησιμοποιείτο ως όρος σε κάθε εκκλησία, καθώς στη Δύση αποδιδόταν με τον όρο | + | Η έριδα θεολογικά προκλήθηκε κατά κύριο λόγο από τον όρο «υπόσταση» και το πώς χρησιμοποιείτο ως όρος σε κάθε εκκλησία, καθώς στη Δύση αποδιδόταν με τον όρο «''substantia''» δηλαδή με το όρο που προσδιοριζόταν και η «ουσία», ενώ στη ανατολή υπήρχε σαφής διαχωρισμός. Ο Αλεξανδρείας ουσιαστικά διαιρούσε την ουσία της θεότητος σε 3 διαφορετικές υποστάσεις και έτσι ο Ρώμης Διονύσιος συγκάλεσε [[Σύνοδος (εκκλησιαστική)|Σύνοδο]], καταδικάζοντας τις ατυχείς διατυπώσεις του Αλεξανδρείας, δεχόμενος τη διατύπωση 3 πρόσωπα, μία υπόστασις<ref>Μ. Αθανασίου, Περί συνόδων, 43</ref> και ζητώντας εξηγήσεις για τις εκφράσεις τις οποίες διατύπωσε. Με νέα επιστολή του εξέφραζε επίσης τις απόψεις της εκκλησίας περί «μοναρχίας» της θεότητος. Ο Διονύσιος Αλεξανδρείας πριν λάβει όμως τις επιστολές, έστειλε δική του επιστολή στον Ρώμης, αντιλαμβανόμενος την αστοχία των δηλώσεών του<ref>M. Αθανασίου, Περί Διονυσίου, 4</ref>, χαρακτηρίζοντας τον Υιό «''Λόγον, Σοφία, ατμίδα και απαύγασμα του Πατρός''» και επιτέθηκε σε όσους τον διέβαλλαν, εξηγώντας γιατί προέβη σε αυτές τις ατυχείς διατυπώσεις. Με νέο έργο του, «Έλεγχος και απολογία» αντέκρουε τις πλάνες που του απέδιδαν, δεχόμενος και τις ατυχείς όμως διατυπώσεις, τονίζοντας πως ο Πατήρ είναι «''συναΐδιος''» και «''άναρχος''» και «''αειγενής''». Η απολογία του θεωρήθηκε από τη Ρώμη τελικά ορθόδοξος, όμως η έννοια «υπόστασις» μεταξύ ανατολικής και δυτικής θεολογίας παρέμεινε με διαφορετική έννοια, καθότι φαίνεται πως ο Διονύσιος Ρώμης δεν την αποδέχτηκε. Εν τέλει όμως οι άστοχες εκφράσεις του Διονυσίου Αλεξανδρείας κατέληξαν να χρησιμοποιηθούν απο τον [[Αρειανισμός|Αρειανισμό]] ως επιχειρήματα της διδασκαλίας του. |
==Υποσημειώσεις== | ==Υποσημειώσεις== | ||
Αναθεώρηση της 20:03, 31 Μαΐου 2008
Η έριδα των Διονυσίων, ήταν μια εκκλησιαστική έριδα που απασχόλησε κατά τον 3ο αιώνα τις εκκλησίες Αλεξανδρείας και Ρώμης. Η κόντρα αυτή ξεκίνησε με αφορμή τη διάδοση της διδασκαλίας του Σαβελλίου στην Αλεξάνδρεια και προκάλεσε θεολογική διαμάχη ανάμεσα στους δύο ομώνυμους επισκόπους των τοπικών εκκλησιών, με αφορμή τη προσπάθεια του Διονυσίου Αλεξανδρείας να αποδείξει, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικα το Σαβελλιανισμό, την υπόσταση του Υιού και τη διάκρισή Του από τον Πατέρα.
Τα αίτια της έριδας
Ο Διονύσιος Αλεξανδρείας (247-265) ήταν ένας δραστήριος επίσκοπος, ο οποίος, κατά το Μέγα Αθανάσιο, διακρινόταν στην εποχή του για την άρτια θεολογική του κατάρτιση και τη σημαντική αντιμετώπιση των κυριοτέρων εκκλησιαστικών ζητημάτων που είχαν προκύψει στην τοπική εκκλησία, σε ότι αφορά τη μετάνοια των πεπτωκότων, τον εορτασμό του Πάσχα, του Σαβελλιανισμού και του δυναμικού Μοναρχιανού Παύλου Σαμοσατέα. Υπήρξε μαθητής του Ωριγένη και σφοδρός πολέμιος του Σαβελλιανισμού, γράφοντας πλήθος επιστολών[1]. Στην προσπάθειά του να αντικρούσει τον Σαβελλιανισμό και την πεποίθηση που εξέφραζε πως ο Υιός και ο Πατήρ είναι ως υποστάσεις το ίδιο και το αυτό, προχώρησε στη διατύπωση ότι ο «Υιός ουκ ήν πριν γέννηται» και πως σε σχέση με τον Πατέρα «μήτε φύση ίδιος» και «ξένος κατ'ουσίαν και ποίημα και κτίσμα»[2], ουσιαστικά υιοθετώντας παρεμφερείς, Ωριγενιστικές απόψεις. Ο Διονύσιος μάλιστα απέφυγε επιμελώς την διατύπωση «πρόσωπο», που ήταν προσφιλής στους μοναρχιανούς, χρησιμοποιώντας τον όρο «υπόσταση». Αυτή η διδασκαλία του, αλλά και η επιτυχής αντιμετώπιση του Σαβελλιανισμού, τον είχαν καταστήσει ιδιαίτερα αντιπαθή ανάμεσα στους Σαβελλιανιστές. Έτσι, οι οπαδοί του Σαβελλίου διεμήνυσαν στον Ρώμης Διονύσιο τις απόψεις που εξέφρασε ο Διονύσιος Αλεξανδρείας, συνακολουθούμενοι και από πολλούς πιστούς της εκκλησίας που διαφωνούσαν με τις απόψεις αυτές[3].
Η έριδα και η επίλυσή της
Η έριδα θεολογικά προκλήθηκε κατά κύριο λόγο από τον όρο «υπόσταση» και το πώς χρησιμοποιείτο ως όρος σε κάθε εκκλησία, καθώς στη Δύση αποδιδόταν με τον όρο «substantia» δηλαδή με το όρο που προσδιοριζόταν και η «ουσία», ενώ στη ανατολή υπήρχε σαφής διαχωρισμός. Ο Αλεξανδρείας ουσιαστικά διαιρούσε την ουσία της θεότητος σε 3 διαφορετικές υποστάσεις και έτσι ο Ρώμης Διονύσιος συγκάλεσε Σύνοδο, καταδικάζοντας τις ατυχείς διατυπώσεις του Αλεξανδρείας, δεχόμενος τη διατύπωση 3 πρόσωπα, μία υπόστασις[4] και ζητώντας εξηγήσεις για τις εκφράσεις τις οποίες διατύπωσε. Με νέα επιστολή του εξέφραζε επίσης τις απόψεις της εκκλησίας περί «μοναρχίας» της θεότητος. Ο Διονύσιος Αλεξανδρείας πριν λάβει όμως τις επιστολές, έστειλε δική του επιστολή στον Ρώμης, αντιλαμβανόμενος την αστοχία των δηλώσεών του[5], χαρακτηρίζοντας τον Υιό «Λόγον, Σοφία, ατμίδα και απαύγασμα του Πατρός» και επιτέθηκε σε όσους τον διέβαλλαν, εξηγώντας γιατί προέβη σε αυτές τις ατυχείς διατυπώσεις. Με νέο έργο του, «Έλεγχος και απολογία» αντέκρουε τις πλάνες που του απέδιδαν, δεχόμενος και τις ατυχείς όμως διατυπώσεις, τονίζοντας πως ο Πατήρ είναι «συναΐδιος» και «άναρχος» και «αειγενής». Η απολογία του θεωρήθηκε από τη Ρώμη τελικά ορθόδοξος, όμως η έννοια «υπόστασις» μεταξύ ανατολικής και δυτικής θεολογίας παρέμεινε με διαφορετική έννοια, καθότι φαίνεται πως ο Διονύσιος Ρώμης δεν την αποδέχτηκε. Εν τέλει όμως οι άστοχες εκφράσεις του Διονυσίου Αλεξανδρείας κατέληξαν να χρησιμοποιηθούν απο τον Αρειανισμό ως επιχειρήματα της διδασκαλίας του.
Υποσημειώσεις
Βιβλιογραφία
- Βλασίου Φειδά, Εκκλησιαστική Ιστορία, Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2002.
