Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
Όπως μας αναφέρει ο Ο ''Χ. Γιανναράς'', σημειώνει ότι το σχήμα αυτό δεν αποτελούσε εύκολο φιλοτουρκισμό, ούτε εθελοδουλία, αλλά ένα κοσμοείδωλο πλήρως διαφορετικό από το στενό εθνικιστικό οικοδόμημα του διαφωτισμού<ref>Χ. Γιανναράς, Ορθοδοξία και Δύση..., σελ. 187</ref>. Ένα οικουμενικό σύστημα, το οποίο είχε αρχίσει να αποδίδει καρπούς, αφού οι Έλληνες ήδη είχαν πλέον στελεχώσει νευραλγικές θέσεις του οθωμανικού κράτους, ενώ το εμπόριο και η ναυτιλία είχε κατά βάση περάσει στα ελληνικά χέρια. Πίστευαν οι Φαναριώτες και οι πιο συντηρητικές τάξεις σε μία εκ των έσω κατάληψη, μία ιδέα που στην εποχή του Αθανασίου ολοένα κέρδιζε έδαφος. Η σύγκρουση τελικά Κοραή και Αθανασίου, δεν αποτελούσε απλώς μία σύγκρουση προοδευτικών και συντηρητικών, αλλά την αντιπαράθεση δύο διαφορετικών πολιτικών οραμάτων που το καθένα ανταποκρινόταν σε διαφορετικό τύπου ελληνισμό. Τον Ελληνισμό του Γένους ή τον Ελληνισμό μίας εθνοφυλετικής ελληνικότητας που θα αντλούσε την ταυτότητά της απευθείας από την κλασσική Ελλάδα, διασκελίζοντας 10 αιώνες Βυζαντίου<ref>Χ. Γιανναράς, Ορθοδοξία και Δύση..., σελ. 187</ref>.
Όταν Έτσι, όταν ο ''Αθανάσιος'' τόνιζε πως ''"η έξω σοφία...δεν είναι από την ιδικήν της φύσιν, ούτε κακή, ούτε καλή. Αλλά ..αλλά από την μεταχείρισιν των εχόντων αυτήν γίνεται ή καλή ή κακή'"''<ref>''Αθανάσιος Πάριος'', ΘΗΕ, ό.π.</ref>, το πίστευε απόλυτα. Γνωρίζουμε άλλωστε την στάση που κράτησε: ''"ενώ καυτηρίαζε με έντονο τρόπο τις καινοφανείς φιλοσοφικές αντιλήψεις του'' [Διαφωτισμού], ''δε δίστασε να μεταφράσει επιλεκτικά ορισμένα έργα Ευρωπαίων διαφωτιστών και να τα χρησιμοποιήσει ως σχολικά εγχειρίδια"<ref>Βαλαής Διονύσιος, ''Πτυχές από την πνευματική κίνηση στον υπόδουλο και τον παροικιακό Ελληνισμό κατά την περίοδο του 18ου-19ου αιώνα'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 18.</ref>.
καμία σύνοψη επεξεργασίας
Ο Κοραής απαντά προσωπικά στο βιβλίο αυτό με την ''"Αδελφική Διδιασκαλία"'', στην οποία με οξείς προσωπικούς χαρακτηρισμούς προς τον Αθανάσιο, αλλά και τις γενικότερες ιδέες του, θέλει να πείσει πως αυτές οι ιδέες δεν απηχούν το σύνολο του Ελληνικού λαού. Εκεί ακριβώς αρχίζει να διαφαίνεται και η διαφορά δύο ολόκληρων κόσμων. Οι διαφωτιστές και ο Κοραής απηχούν τις ευρωπαϊκές ιδέες οι οποίες απαιτούν ένα καθαρά εθνικό κράτος, σύμφωνα με τα οράματα των ουμανιστών, με βάση μία αρχαιοελληνική γεωγραφική σύσταση των ορίων, ενώ ο Αθανάσιος και οι πιο συντηρητικοί το σχήμα ενός παραδοσιακού πολυεθνικού κράτους<ref>Χ. Γιανναράς, Ορθοδοξία και Δύση..., σελ. 183</ref>. Ο στόχος αυτού του σχήματος είναι να καταφέρουν να διασωθούν και οι μικρές μερίδες Ελλήνων που ήταν διάσπαρτες στα όρια του Οθωμανικού κράτους καθώς σε ένα στενά γεωγραφικό ελλαδικό σχήμα θα τις άφηνε εκτεθειμένες στις ορέξεις των Οθωμανών και τελικά στον αφανισμό της πολιτισμικής τους ταυτότητας. Έτσι στα μάτια του Αθανασίου η σύσταση του εθνικού κράτους σημαίνει άμεσο αφανισμό του Ελληνισμού<ref>ο.π.</ref>. Επιπρόσθετα στο μυαλό του υπάρχει και μια δεύτερη αιτία. Η οργάνωση του κράτους κάτω από το διαφωτιστικό κοσμοείδωλο σημαίνει εκκοσμίκευση του κοινού βίου, εφαρμογή του φυσικού δικαίου και του κανονιστικού ωφελιμισμού, με αποτέλεσμα να απειλούνται τα θεμέλια τα οποία διατήρησαν μέχρι την εποχή του την κοινή ελληνική συνείδηση ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες.
Όπως σημειώνει γράφει ο ''Νικόλαος Αρκάς'' στο σχετικό άρθρο της [[Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια|Θρησκευτικής και Ηθικής Εγκυκλοπαίδειας]] (ΘΗΕ), η αντίθεση του ''Αθανασίου'' προς τον ''Διαφωτισμό'' δεν ήταν αποτέλεσμα ούτε μονομέρειας, ούτε αντιγνωσιολογικής αντίληψης:
''"Δεν ήτο ο Αθανάσιος μονομερής. Δεν διεπνέετο από στενάς φανατικάς αντιγνωσιολογικάς αντιλήψεις. Ηγάπα την σοφίαν. Την γνώσιν και ευρυμάθειαν μέχρι τέλους του βίου εδίωκε και συνίστα. 'Δεν ημπορούμεν, λέγει εις την Αντιφώνησιν, να αρνηθώμεν πως είναι φυσικός ο πόθος της μαθήσεως και αξιωματική φωνή είναι εκείνη του Αριστοτέλους η λέγουσα ότι πάντες άνθρωποι του ειδέναι ορέγονται'. Ο ίδιος άλλως τε είναι γνωστόν, ότι και τα μαθήματα των σχολών του επολλαπλασίαζε και παν είδος της τότε σοφίας προσέφερεν εις τους τροφίμους των. Ως διευθυντής δε της Σχολής Χίου και εις Ευρώπην κατ' έτος τους αρίστους των μαθητών προς ευρυτέρας σπουδάς έστελλεν. Διότι παραδέχεται ότι και 'οι έχοντες την έξω σοφίαν, πολλοί, ωφέλησαν εις την Εκκλησίαν του Χριστού'. Η παρατήρησις άρα ότι 'ανήκει εις την παράταξιν των εμμενόντων εις την διατήρησιν της κακώς εννοούμενης 'παραδόσεως', καταπολεμούντων δε πάσαν πρόοδον και εξέλιξιν'...ουδόλως ευσταθεί...Επεδίωκε δε, κατά τρόπον απαράλλακτον μέχρις τέλους του βίου του και μετά της αυτής ζωτικότητος και θέρμης, να προσφέρη εις τον παιδαγωγούμενον τον σίτον της καθαράς γνώσεως"''<ref>''Αθανάσιος Πάριος'', ΘΗΕ, τόμ. 1 (1962), στ. 568.</ref>.
== Τα Συγγράμματά του ==
