Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
→Ανίχνευση των ευθυνών του Κύριλλου Αλεξανδρείας
Ο ''Ιωάννης Μαλάλας'', έναν αιώνα αργότερα, αναφέρει ότι ''"εκείνον δε τον καιρόν παρρησίαν λαβόντες υπό του επισκόπου"'' ''"οι Αλεξανδρείς"'', δολοφόνησαν την ''Υπατία''<ref>Ιωάννης Μαλάλας, ''Χρονογραφία'', '''''PG''''' 97,536Α.</ref>. Για το εδάφιο αυτό, υπάρχει η αντίληψη ότι αποτελεί ''"μια ασαφή πληροφορία"''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"vague scraps of information have reached the pages of Malalas"'' (J. M. Rist, ''Hypatia'', Phoenix, τόμ., 19, αρ. 3, (1965), σελ. 215).</ref>. Η ''Maria Dzielska'', έχει επισημάνει ότι ''"η πλέον αξιόπιστη πηγή"'' είναι ο σύγχρονος των γεγονότων ''Σωκράτης'' και ακόμα ότι ''"η μοναδική σαφής και ξεκάθαρη κατηγορία κατά του πατριάρχη και των χριστιανών της Αλεξάνδρειας αναφέρεται στο έργο του Δαμασκίου Ισιδώρου βίος"''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 44.</ref>. Το ίδιο σημειώνει και ο καθ. Στ. Παπαδόπουλος: ''"καμία ιστορική πηγή δεν αποδίδει άμεσα ευθύνη"'' στον ''Κύριλλο''<ref>Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, ''Άγιος Κύριλλος...'', ό.π., σελ. 30.</ref>. Αυτό ίσως σημαίνει, ότι ερμηνεύει την φράση του ''Μαλάλα'' στο ίδιο πνεύμα με τον ''J.C. Robertson'', ότι οι οπαδοί του ''Κύριλλου'' ήταν ενθαρρημένοι από την μέχρι τότε συμπεριφορά του<ref>Στο πρωτότυπο: ''"they had unquestionably drawn encouragement from his earlier proceedings"'' (Philip Schaff, ''History of the christian church'', Vol. 3 (Chapter X, §171. Cyril of alexandria), Wm. B. Eerdmans, Grand Rapids, Michigan 1910, σελ. 943, υποσημ. #1).</ref>. Διευκρινίζει όμως ο ''J.C. Robertson'' πως το γεγονός ''"ότι ο Κύριλλος είχε οποιαδήποτε συμμετοχή σε αυτή τη θηριωδία, δείχνει να αποτελεί μια αστήρικτη συκοφαντία"''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"That Cyril had any share in this atrocity appears to be an unsupported calumny"'' (Philip Schaff, ''History of the christian church'', ό.π.</ref>. Από τα παραπάνω φαίνεται πως το εδάφιο του ''Μαλάλα'' δεν έχει κατανοηθεί σαν να μιλά για σχεδιασμό ή συμμετοχή του ''Κύριλλου'' στο έγκλημα, αλλά περισσότερο σαν να τον αναφέρει ''"ως εξερεθίσαντα τον ευερέθιστον λαόν της Αλεξανδρείας"''<ref>Άρθρο ''Υπατία'', στο: Βουτυράς Σταύρος, ''Λεξικόν Ιστορίας και Γεωγραφίας πάντων των εθνών από των αρχαιοτάτων χρόνων'', τόμ. 9, εν Κωνσταντινουπόλει 1890, σελ. 23.</ref>. Όπως γράφει ο ''W. Bright'', αν δεν είχε γίνει η επίθεση κατά των ''Εβραίων'', δεν θα είχε γίνει και ο φόνος της ''Υπατίας'', χωρίς όμως να θεωρεί ότι ο ''Κύριλλος'' ήταν συμμέτοχος στην ''"φριχτή αυτή πράξη"''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"Cyril was no party to this hideous deed but it was the work of men whose passions he had originally called out. Had there been no onslaught on the synagogues, there would doubtless have been no murder of Hypatia."'' (William Bright, ''A History of the Church (313-451)'', Oxford, London 1860, σελ. 274-275).</ref>.
Αυτή την ευθύνη ίσως καταλογίζει στον ''Κύριλλο'' ο σύγχρονος της ''Υπατίας'', ιστορικός ''Σωκράτης'', και γι' αυτό μένει στην διαπίστωση ότι η δολοφονία της ''Υπατίας'' αποτέλεσε μομφή/όνειδος για τον ''Κύριλλο'' και την Εκκλησία της ''Αλεξάνδρειας'', όμως δεν απαγγέλει κατηγορία συνενοχής στον ''Κύριλλο'' και εξιστορεί ότι το έγκλημα διέπραξαν κάποιοι ''"τους οποίους κατηύθυνε κάποιος Πέτρος"'', και όχι ο ίδιος ο ''Κύριλλος''. Η ακριβής φράση που χρησιμοποιεί ο ''Σωκράτης'' είναι: ''"Τούτο ου μικρόν μώμον Κυρίλλω και τη Αλεξανδρέων εκκλησία ειργάσατο"''<ref>Σωκράτoυς, ''Εκκλ. Ιστορία'', '''''PG''''' 67,769Α.</ref>. Είναι άξιο προσοχής, πως εδώ δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί ότι υπονοείται άμεση εμπλοκή του ''Κύριλλου'', καθώς ο ίδιος ακριβώς ''"μώμος"'' (μομφή/όνειδος) απευθύνεται και σε ολόκληρη την Εκκλησία της ''Αλεξάνδρειας'' και όπως σχολιάζει ο ''W. Bright'', ''"κανείς όμως δεν θα έλεγε ότι η Εκκλησία αυτή ήταν ένοχη για το έγκλημα"''<ref>Βλ. υποσημείωση-σχόλιο στη φράση αυτή του ''Σωκράτη'' στο William Bright, ''A History of the Church (313-451)'', Oxford, London 1860, σελ. 275.</ref>. Επιπλέον -έχοντας υπόψη βέβαια ότι τα εδάφια μας τα διασώζει ο ''Φώτιος''-, ο αρειανιστής ''Φιλοστόργιος'', επίσης σύγχρονος της ''Υπατίας'', ενώ καταγγέλει τους ''Ορθοδόξους'' γενικά (''αυτούς που πρεσβεύουν το ομοούσιον''<ref>Φιλοστόργιος, ''Εκκλ. Ιστορ.'' VIII, 9 ('''''PG''''' 65,564).</ref>), εντούτοις δεν κατονομάζει τον δογματικό του αντίπαλο ''Κύριλλο''<ref>Ο οποίος μάλιστα έγραψε κείμενα όπως το ''Θησαυρός περί της Αγ. καί Ομοουσίου Τριάδος'' ('''''PG''''' 75,23 κ.ε.), ''"το συστηματικώτερον εξ όλων των κατά του αρειανισμού γραφέντων συγγραμμάτων"'' (Χρήστου Παν., ''Κύριλλος Αλεξανδρείας'', ''ΘΗΕ'' τόμ. 7 (1965), στ. 1167).</ref>. Η απουσία αναφοράς στο όνομα του ''Κύριλλου'' από τον ''Φιλοστόργιο'', αποκτάει μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε περίπτωση που ισχύουν και κατά ένα μέρος έστω, όσα του καταλογίζει ο [[Φώτιος Α΄ ο Μέγας|Φώτιος]] στη ''Βιβλιοθήκη'' του: ''"Εξαίρει συλλήβδην τους αρειανίζοντες, περιλούζει με ύβρεις τους ορθοδόξους, έτσι που η ιστορία του να μην είναι ιστορία αλλά μάλλον εγκώμιο, αφενός, των αιρετικών, απροκάλυπτος ψόγος αφετέρου και «κατηγορώ» κατά των ορθοδόξων"''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"Εξαίρει τους Αρειανίζοντας άπαντας, λοιδορίαις πλύνει τους ορθοδόξους, ως είναι την ιστορίαν αυτού μη ιστορίαν μάλλον αλλ' εγκώμιον μεν των αιρετικών, ψόγον δε γυμνόν και κατηγορίαν των ορθοδόξων"'' (Πρωτότυπο και μετάφραση του αποσπάσματος στο: Φώτιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ''Βιβλιοθήκη - Όσα της ιστορίας'' (μτφρ. Ευθυμιάδης Στέφανος), εκδ. Κανάκη, Αθήνα 2000, σελ. 76.77).</ref>. Ο επίσης μεταγενέστερος των γεγονότων ''Θεοφάνης'', αναφέρει ότι την ''Υπατία'' σκότωσαν ''"κάποιοι"'' (''"τινές ανείλον"''<ref>Θεοφάνους, ''Χρονικόν'', '''''PG''''' 108,225.</ref>).
Αυτό που μοιάζει βέβαιο στις κρίσεις των ερευνητών, είναι ότι οι ένοχοι ήταν οπαδοί του ''Κύριλλου''. Στο ''"The Oxford dictionary of the Christian Church"'', στα δύο άρθρα που αναφέρονται στο γεγονός, μεταφέρεται η σχετική αβεβαιότητα για τη συμμετοχή του ''Κύριλλου'', και η βεβαιότητα ότι επρόκειτο για υποστηρικτές του: ''α)'' άρθρο ''Cyril'': ''"Ο Κύριλλος'' [...] ''άνοιξε διαμάχη με'' [...] ''τον αυτοκρατορικό έπαρχο, Ορέστη, και αν αυτός ο ίδιος δεν έφερε καμία προσωπική ευθύνη για το θάνατο της διακεκριμένης φιλοσόφου Υπατίας, η δολοφονία της ήταν σίγουρα έργο των υποστηρικτών του."''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"Cyril'' [...] ''opened warfare with'' [...] ''the Imperial prefect, Orestes, and if he himself bore no personal responsibility for the death of the distinguished philosopher Hypatia, her murder was certainly the work of his supporters."'' (Cross F. L.-Livingstone E. A., ''The Oxford dictionary of the Christian Church'', 3rd ed., Oxford University Press, New York 1997, σελ. 446).</ref>, ''β)'' άρθρο ''Hypatia'': ''"δέχθηκε επίθεση από έναν χριστιανικό όχλο υπό τον έλεγχο Πέτρου του Αναγνώστη και θανατώθηκε. Ο αρχιεπίσκοπος, Κύριλλος, θεωρήθηκε ύποπτος για ανάμιξη, αλλά η ευθύνη του, δεν αποδείχθηκε ποτέ."''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"she was attacked by a Christian mob under Peter the Reader and put to death. The archbishop, Cyril, was suspected of complicity, but his responsibility was never proved."'' (Cross F. L.-Livingstone E. A., ''The Oxford dictionary of the Christian Church'', 3rd ed., Oxford University Press, New York 1997, σελ. 817).</ref>.
