Αλλαγές

Όπως επισημαίνει η ''Dzielska Maria'' , τελικά ''"ο Σωκράτης...αφήνει αναπάντητο το ερώτημα της συνενοχής του Κυρίλλου στο έγκλημα"'' ενώ <ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 44.</ref>. Κάτι όμως που θα πρέπει να σημειωθεί, είναι η πεποίθηση του καθ. ''Αλέξη Σαββίδη'' ο οποίος, με μια εντελώς αντίθετη ερμηνεία, γράφει ότι ο ''Κύριλλος'' ''"έβαλε έμπιστους ανθρώπους του να τη δολοφονήσουν, όπως αφηγείται ο Σωκράτης"''<ref>Σαββίδης Αλέξης, ''Τα Χρόνια Σχηματοποίησης του Βυζαντίου, 284-518 μ.Χ.'', Ιστορικές Εκδόσεις Στέφανος Δ. Βασιλόπουλος, Αθήνα 1983, σελ. 82.</ref>. Αυτή η απλοποίηση των πραγμάτων πάντως, έρχεται σε αντίθεση με το γεγονός ότι ο ''Σωκράτης'' ουδέποτε διατύπωσε τέτοια ευθεία καταδίκη κατά του ''Κυρίλλου'' αφού γνωρίζουμε πως ''"η μοναδική σαφής και ξεκάθαρη κατηγορία κατά του πατριάρχη και των χριστιανών της Αλεξάνδρειας αναφέρεται στο έργο του Δαμασκίου Ισιδώρου βίος"''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 44.</ref>. Το Και πάλι όμως, στην περίπτωση αυτή, το ζήτημα όμως είναι ότι, πως ο ισχυρισμός του ''Δαμασκίου'' στη ''Σούδα'' περί προσωπικού φθόνου του ''Κυρίλλου'' κατά της ''Υπατίας'', άποψη η οποία καταγράφεται στη ''Σούδα'', εκτός από το γεγονός ότι διατυπώνεται με τρόπο που δείχνει προκατάληψη κατά του ιεράρχη (βλ. παραπάνω άποψη του ''J.M. Rist''), επιπλέον εντάσσει την εξιστόρηση σ' ένα μυθιστοριματικό πλαίσιο. Όπως σημειώνει ο ''Pierre Chuvin'': ''"Σύμφωνα με τον Εθνικό Δαμάσκιο, που γράφει στις αρχές του 6ου αι., ο επίσκοπος, περνώντας μπροστά από το σπίτι της Υπατίας και βλέποντας το πλήθος που συνωστιζόταν, ανακάλυψε τυχαία τη δημοτικότητα της φιλοσόφου. Η εκδοχή αυτή ενοχοποιεί άμεσα τον επίσκοπο και παρουσιάζει τον φόνο ως μια σαφή έκφραση της έχθρας ανάμεσα στον χριστιανισμό και την εθνική φιλοσοφία. Βέβαια, είναι μάλλον απίθανο ο Κύριλλος, που χειροτονήθηκε επίσκοπος τον Οκτώβριο του 412, να πληροφορήθηκε τη δημοτικότητα της Υπατίας τον Μάρτιο του 415· Η Υπατία ήταν διάσημη εδώ και μία -αν όχι δύο-δεκαετίες"''<ref>Chuvin Pierre, ''Οι τελευταίοι εθνικοί...'', ό.π., σελ. 111.</ref>. Για τον λόγο αυτό, ''"για τον ιστορικό, πολύ πειστικότερος από τον Δαμάσκιο είναι ο Σωκράτης"''<ref>Chuvin Pierre, ''Οι τελευταίοι εθνικοί...'', ό.π.</ref>. Ο ''Σωκράτης'' μένει στην διαπίστωση ότι η δολοφονία της ''Υπατίας'' αποτέλεσε μομφή/όνειδος για τον ''Κύριλλο'' και την Εκκλησία της ''Αλεξάνδρειας'', δεν απαγγέλει όμως κατηγορίες συνενοχής στον ''Κύριλλο'' αλλά εξιστορεί πως στο συμπέρασμα ότι η ''Υπατία'' εμπόδιζε τη συμφιλίωση ''Ορέστη'' και ''Κύριλλου'' ''"κατέληξαν ορισμένοι από αυτούς που τη μισούσαν, τους οποίους κατηύθυνε κάποιος Πέτρος"'' και όχι ο ίδιος ο ''Κύριλλος'', αν και μοιάζει βέβαιο ότι οι ένοχοι ήταν οπαδοί του. Έτσι, στο ''"The Oxford dictionary of the Christian Church"'', στα δύο άρθρα που αναφέρονται στο γεγονός, μεταφέρεται η σχετική αβεβαιότητα για τη συμμετοχή του ''Κύριλλου'': ''α)'' άρθρο ''Cyril'': ''"Ο Κύριλλος [...] άνοιξε διαμάχη με [...] τον αυτοκρατορικό έπαρχο, Ορέστη, και αν αυτός ο ίδιος δεν έφερε καμία προσωπική ευθύνη για το θάνατο της διακεκριμένης φιλοσόφου Υπατίας, η δολοφονία της ήταν σίγουρα έργο των υποστηρικτών του."''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"Cyril [...] opened warfare with [...] the Imperial prefect, Orestes, and if he himself bore no personal responsibility for the death of the distinguished philosopher Hypatia, her murder was certainly the work of his supporters."'' (Cross F. L.-Livingstone E. A., ''The Oxford dictionary of the Christian Church'', 3rd ed., Oxford University Press, New York 1997, σελ. 446).</ref>, ''β)'' άρθρο ''Hypatia'': ''"δέχθηκε επίθεση από έναν χριστιανικό όχλο υπό τον έλεγχο Πέτρου του Αναγνώστη και θανατώθηκε. Ο αρχιεπίσκοπος, Κύριλλος, θεωρούνταν ύποπτος για ανάμιξη, αλλά η ευθύνη του, δεν αποδείχθηκε ποτέ."''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"she was attacked by a Christian mob under Peter the Reader and put to death. The archbishop, Cyril, was suspected of complicity, but his responsibility was never proved."'' (Cross F. L.-Livingstone E. A., ''The Oxford dictionary of the Christian Church'', 3rd ed., Oxford University Press, New York 1997, σελ. 817).</ref>.    

*Σαββίδης Αλέξης, ''Τα Χρόνια Σχηματοποίησης του Βυζαντίου'', 284-518 μ.Χ.'', Ιστορικές Εκδόσεις Στέφανος Δ. Βασιλόπουλος, Αθήνα 1983, σελ. 82-83.