==Επιρροές από την ιουδαϊκή εσχατολογία==
Η περί ''χιλιασμού'' ιδεά δεν ήταν φαινόμενο που πρωτοεμφανίστηκε ''"επί του εδάφους, της αρχαίας του Χριστού Εκκλησίας"''<ref>Θεοδώρου Ανδρέας, ''Θέματα Ιστορίας Δογμάτων'', ΟΕΔΒ, Αθήνα 1986, σελ. 212-213.</ref>. Ανάλογες δοξασίες είχαν αρχικά υιοθετηθεί από τον ιουδαϊσμό της ''Παλαιστίνης'' και της διασποράς, με τα εξής χαρακτηριστικά<ref>Θεοδώρου, ''Θέματα...'', ό.π., σελ. 213.</ref>:
#Εθνικοθρησκευτική αποκατάσταση του [[Ισραήλ]] με κέντρο την Ιερουσαλήμ.
#Συντριβή και εκμηδένιση πάντων των έχθρων των Ιουδαίων.
#Έγκαθίδρυση στη γη ιουδαϊκής κοσμοκρατορίας με βασιλιά τον [[Μεσσίας|Μεσσία]].
#Χιλιετής βασιλεία ειρηνική και ένδοξη, αλλά και μεστή υλικών απολαύσεων καί αγαθών.
#Προσδοκία λαμπρού κοσμικού μέλλοντος για τον περιούσιο λαό του θεού.
Αυτές οι χιλιαστικές δοξασίες αναπτύχθηκαν με εμφανείς τις από τον 2ο π.Χ. αιώνα<ref>"Εσχατολογία", ''ΘΗΕ'', τόμ. 5 (1964), στ. 937.</ref> ''"επιδράσεις της αποκαλυπτικής γραμματείας του Ιουδαϊσμού"''<ref>Θεοδώρου Ανδρέας, ''Ιστορία των Δογμάτων'', τόμ. 1, μέρος 2ο. ''Η ιστορία του δόγματος από της εποχής των Απολογητών μέχρι του 318 μ.Χ.'', Γρηγόρης, Αθήνα 1978, σελ. 518.</ref><ref>βλ. και F. L. Cross and Elizabeth A. Livingstone, ''The Oxford Dictionary of the Christian Church'', 3rd ed., Oxford University Press 2005, σελ. 1093</ref>. Τέτοια έργα ήταν τα ''"Δ' Έσδρα (κεφ. 5,7,10,12), Ενώχ (45,50, 51,61), Βαρούχ<ref>βλ. και David Noel Freedman, ''The Anchor Bible Dictionary'', New York: Doubleday 1992), τόμ. 1, σελ. 908</ref> (29,40,53,72), Ιωβηλαίων (1,13, 20,23), Ψαλμ. Σολομώντος (17), Αποκ. Πέτρου κ.ά.."'' που ''"συνεδέοντο δε και με την έξαρση του μεταγενέστερου Ιουδαϊκού μεσσιανισμού, ήτοι με την έντονη Ιουδαϊκή προσδοκία της ελεύσεως του Μεσσία για την εγκαθίδρυση στη γη χιλιετούς Ιουδαϊκής βασιλείας με κέντρο την Ιερουσαλήμ, στην οποία θα υποτάσσοντο όλοι οι λαοί της γης."''<ref>Φειδάς Ιω. Βλάσιος, ''Εκκλησιαστική Ιστορία - Απ' αρχής μέχρι την Εικονομαχία'', τόμ. Α', 3η έκδ., Αθήνα 2002, σελ. 149.</ref>.
==Ο Χιλιασμός στην αρχαία Εκκλησία==
Στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες φαίνεται να ακμάζει το χιλιαστικό φαινόμενο και σε αυτό συνέτειναν τρεις κυρίως παράγοντες<ref>Μπέγζος, ''Φαινομενολογία...'', ό.π., σελ. 188.</ref><ref>Θεοδώρου Ανδρέας, ''Θέματα Ιστορίας Δογμάτων...'', ΟΕΔΒ, Αθήνα 1986ό.π., σελ. 211.</ref>:
#Η επίδραση των εσχατολογικών απόψεων του ιουδαϊσμού.
#Η ατμόσφαιρα των διωγμών, η οποία ενέτεινε την αναμονή του Μεσσία-Χριστού με την πρόρρηση του τέλους της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Στην πραγματικότητα, η χιλιαστική ιδεά ''"ποτέ δεν κέρδισε την αποδοχή όλης της εκκλησίας"''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"Millenarianism never gained acceptance by the whole church"'' (Erwin Fahlbusch and Geoffrey William Bromiley, ''The Encyclopedia of Christianity'', Wm. B. Eerdmans 1999-2003, τόμ. 3, σελ. 538).</ref>. Την ''"ενεκολπώθησαν πολλοί ιεροί συγγραφείς...ενώ άλλοι είτε ετήρουν σιγήν περί αυτής είτε και την κατεπολέμησαν"''<ref>Θεοδώρου Ανδρέας, ''Ιστορία των Δογμάτων'', τόμ. 1, μέρος 2ο.. ''Η ιστορία του δόγματος από της εποχής των Απολογητών μέχρι του 318 μ, ό.Χπ.'', Γρηγόρης, Αθήνα 1978, σελ. 518.</ref>. Όπως παραδέχεται ο [[Ιουστίνος]], υπέρμαχος χιλιαστικών απόψεων, στην εποχή του υπήρχαν πολλοί χριστιανοί ''"καθαράς και ευσεβούς γνώμης"'', ''"οι οποίοι δεν συνεμερίζοντο τας περί χιλιασμού αντιλήψεις"''<ref>Θεοδώρου, ''Ιστορία...'', ό.π., σελ. 109.</ref>.
==Υποσημειώσεις==