Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Έριδα των Διονυσίων"
μ (ορος και ορος) |
μ (→Η έριδα και η επίλυσή της) |
||
| Γραμμή 7: | Γραμμή 7: | ||
==Η έριδα και η επίλυσή της== | ==Η έριδα και η επίλυσή της== | ||
| − | Η έριδα θεολογικά προκλήθηκε κατά κύριο λόγο από τον όρο «υπόσταση» και ιδίως από τη θεολογική έννοια που λάμβανε σε κάθε εκκλησία. Στη Δύση αποδιδόταν με τη ''substantia'' δηλαδή με τον όρο που προσδιοριζόταν και η «ουσία», ενώ στη ανατολή υπήρχε σαφής διαχωρισμός από τον αντίστοιχο όρο. Ο Αλεξανδρείας ουσιαστικά διαιρούσε την ουσία της θεότητος σε 3 διαφορετικές υποστάσεις και έτσι ο Ρώμης Διονύσιος συγκάλεσε [[Σύνοδος (εκκλησιαστική)|Σύνοδο]], καταδικάζοντας τις ατυχείς διατυπώσεις του Αλεξανδρείας, δεχόμενος τη διατύπωση 3 πρόσωπα, μία υπόστασις<ref>Μ. Αθανασίου, Περί συνόδων, 43</ref> και ζητώντας εξηγήσεις για τις εκφράσεις τις οποίες διατύπωσε. Με νέα επιστολή του εξέφραζε επίσης τις απόψεις της εκκλησίας περί «μοναρχίας» της θεότητος. Ο Διονύσιος Αλεξανδρείας πριν λάβει όμως τις επιστολές, έστειλε δική του επιστολή στον Ρώμης, αντιλαμβανόμενος την αστοχία των δηλώσεών του<ref>M. Αθανασίου, Περί Διονυσίου, 4</ref>, χαρακτηρίζοντας τον Υιό ''"Λόγον, Σοφία, ατμίδα και απαύγασμα του Πατρός"'' και επιτέθηκε σε όσους τον διέβαλαν, εξηγώντας γιατί προέβη σε αυτές τις ατυχείς διατυπώσεις. Με νέο έργο του δε, ''"Έλεγχος και απολογία"'' αντέκρουε τις πλάνες που του απέδιδαν, δεχόμενος και τις ατυχείς όμως διατυπώσεις, τονίζοντας πως ο Πατήρ είναι ''"συναΐδιος"'' και ''"άναρχος"'' και ''"αειγενής"''. Η απολογία του θεωρήθηκε από τη Ρώμη τελικά ορθόδοξος, όμως η έννοια «υπόστασις» μεταξύ ανατολικής και δυτικής θεολογίας παρέμεινε με διαφορετική έννοια, καθότι φαίνεται πως ο Διονύσιος Ρώμης δεν την αποδέχτηκε. | + | Η έριδα θεολογικά προκλήθηκε κατά κύριο λόγο από τον όρο «υπόσταση» και ιδίως από τη θεολογική έννοια που λάμβανε σε κάθε εκκλησία. Στη Δύση αποδιδόταν με τη λέξη ''substantia'', δηλαδή με τον όρο που προσδιοριζόταν και η «ουσία», ενώ στη ανατολή υπήρχε σαφής διαχωρισμός από τον αντίστοιχο όρο. Ο Αλεξανδρείας ουσιαστικά διαιρούσε την ουσία της θεότητος σε 3 διαφορετικές υποστάσεις και έτσι ο Ρώμης Διονύσιος συγκάλεσε [[Σύνοδος (εκκλησιαστική)|Σύνοδο]], καταδικάζοντας τις ατυχείς διατυπώσεις του Αλεξανδρείας, δεχόμενος τη διατύπωση 3 πρόσωπα, μία υπόστασις<ref>Μ. Αθανασίου, Περί συνόδων, 43</ref> και ζητώντας εξηγήσεις για τις εκφράσεις τις οποίες διατύπωσε. Με νέα επιστολή του εξέφραζε επίσης τις απόψεις της εκκλησίας περί «μοναρχίας» της θεότητος. Ο Διονύσιος Αλεξανδρείας πριν λάβει όμως τις επιστολές, έστειλε δική του επιστολή στον Ρώμης, αντιλαμβανόμενος την αστοχία των δηλώσεών του<ref>M. Αθανασίου, Περί Διονυσίου, 4</ref>, χαρακτηρίζοντας τον Υιό ''"Λόγον, Σοφία, ατμίδα και απαύγασμα του Πατρός"'' και επιτέθηκε σε όσους τον διέβαλαν, εξηγώντας γιατί προέβη σε αυτές τις ατυχείς διατυπώσεις. Με νέο έργο του δε, ''"Έλεγχος και απολογία"'' αντέκρουε τις πλάνες που του απέδιδαν, δεχόμενος και τις ατυχείς όμως διατυπώσεις, τονίζοντας πως ο Πατήρ είναι ''"συναΐδιος"'' και ''"άναρχος"'' και ''"αειγενής"''. Η απολογία του θεωρήθηκε από τη Ρώμη τελικά ορθόδοξος, όμως η έννοια «υπόστασις» μεταξύ ανατολικής και δυτικής θεολογίας παρέμεινε με διαφορετική έννοια, καθότι φαίνεται πως ο Διονύσιος Ρώμης δεν την αποδέχτηκε. |
==Υποσημειώσεις== | ==Υποσημειώσεις== | ||
Αναθεώρηση της 21:25, 9 Μαρτίου 2009
Η έριδα των Διονυσίων, ήταν μια εκκλησιαστική έριδα που απασχόλησε κατά τον 3ο αιώνα τις εκκλησίες Αλεξανδρείας και Ρώμης. Η κόντρα αυτή ξεκίνησε με αφορμή τη διάδοση της διδασκαλίας του Σαβελλίου στην Αλεξάνδρεια και προκάλεσε θεολογική διαμάχη ανάμεσα στους δύο ομώνυμους επισκόπους των τοπικών εκκλησιών, με αφορμή τη προσπάθεια του Διονυσίου Αλεξανδρείας να αποδείξει, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικα το Σαβελλιανισμό, την υπόσταση του Υιού και τη διάκρισή Του από τον Πατέρα.
Τα αίτια της έριδας
Ο Διονύσιος Αλεξανδρείας (247-265) ήταν ένας δραστήριος επίσκοπος, ο οποίος, κατά το Μέγα Αθανάσιο, διακρινόταν στην εποχή του για την άρτια θεολογική του κατάρτιση. Συνάμα υπήρξε και αρωγός στην αντιμετώπιση των κυριοτέρων εκκλησιαστικών ζητημάτων που είχαν προκύψει στην τοπική εκκλησία και ειδικώς σε ότι αφορούσε τη μετάνοια των πεπτωκότων, τον εορτασμό του Πάσχα, του Σαβελλιανισμού και του δυναμικού Μοναρχιανού Παύλου Σαμοσατέα. Υπήρξε μαθητής του Ωριγένη και σφοδρός πολέμιος του Σαβελλιανισμού, γράφοντας πλήθος επιστολών[1]. Στην προσπάθειά του να αντικρούσει τον Σαβελλιανισμό και την πεποίθηση που εξέφραζε πως ο Υιός και ο Πατήρ είναι ως υποστάσεις το ίδιο και το αυτό πρόσωπο, προχώρησε στη διατύπωση ότι ο "Υιός ουκ ήν πριν γέννηται" και πως σε σχέση με τον Πατέρα "μήτε φύση ίδιος" και "ξένος κατ'ουσίαν και ποίημα και κτίσμα"[2], ουσιαστικά υιοθετώντας παρεμφερείς, Ωριγενιστικές απόψεις. Ο Διονύσιος μάλιστα απέφυγε επιμελώς την διατύπωση του όρου «πρόσωπο», που ήταν προσφιλής στους μοναρχιανούς, χρησιμοποιώντας τον όρο «υπόσταση». Αυτή η διδασκαλία του, αλλά και η επιτυχής αντιμετώπιση του Σαβελλιανισμού, τον είχαν καταστήσει ιδιαίτερα αντιπαθή ανάμεσα στους Σαβελλιανιστές. Έτσι, οι οπαδοί του Σαβελλίου διεμήνυσαν στον Ρώμης Διονύσιο τις απόψεις που εξέφρασε ο Διονύσιος Αλεξανδρείας, συνακολουθούμενοι και από πιστούς της τοπικής εκκλησίας που διαφωνούσαν με τις απόψεις του[3].
Η έριδα και η επίλυσή της
Η έριδα θεολογικά προκλήθηκε κατά κύριο λόγο από τον όρο «υπόσταση» και ιδίως από τη θεολογική έννοια που λάμβανε σε κάθε εκκλησία. Στη Δύση αποδιδόταν με τη λέξη substantia, δηλαδή με τον όρο που προσδιοριζόταν και η «ουσία», ενώ στη ανατολή υπήρχε σαφής διαχωρισμός από τον αντίστοιχο όρο. Ο Αλεξανδρείας ουσιαστικά διαιρούσε την ουσία της θεότητος σε 3 διαφορετικές υποστάσεις και έτσι ο Ρώμης Διονύσιος συγκάλεσε Σύνοδο, καταδικάζοντας τις ατυχείς διατυπώσεις του Αλεξανδρείας, δεχόμενος τη διατύπωση 3 πρόσωπα, μία υπόστασις[4] και ζητώντας εξηγήσεις για τις εκφράσεις τις οποίες διατύπωσε. Με νέα επιστολή του εξέφραζε επίσης τις απόψεις της εκκλησίας περί «μοναρχίας» της θεότητος. Ο Διονύσιος Αλεξανδρείας πριν λάβει όμως τις επιστολές, έστειλε δική του επιστολή στον Ρώμης, αντιλαμβανόμενος την αστοχία των δηλώσεών του[5], χαρακτηρίζοντας τον Υιό "Λόγον, Σοφία, ατμίδα και απαύγασμα του Πατρός" και επιτέθηκε σε όσους τον διέβαλαν, εξηγώντας γιατί προέβη σε αυτές τις ατυχείς διατυπώσεις. Με νέο έργο του δε, "Έλεγχος και απολογία" αντέκρουε τις πλάνες που του απέδιδαν, δεχόμενος και τις ατυχείς όμως διατυπώσεις, τονίζοντας πως ο Πατήρ είναι "συναΐδιος" και "άναρχος" και "αειγενής". Η απολογία του θεωρήθηκε από τη Ρώμη τελικά ορθόδοξος, όμως η έννοια «υπόστασις» μεταξύ ανατολικής και δυτικής θεολογίας παρέμεινε με διαφορετική έννοια, καθότι φαίνεται πως ο Διονύσιος Ρώμης δεν την αποδέχτηκε.
Υποσημειώσεις
Βιβλιογραφία
- Βλασίου Φειδά, Εκκλησιαστική Ιστορία, Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2002.
