Σύμβολο των Αποστόλων
Το Σύμβολο των Αποστόλων είναι το παλαιότερο Σύμβολο της χριστιανικής πίστης. Σύμφωνα με την Ιερά Παράδοση, το έχουν γράψει οι ίδιοι οι δώδεκα Απόστολοι μετά την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος την Πεντηκοστή και μάλιστα ο καθένας τους να έχει προσθέσει από έναν στίχο.
Περιεχόμενα
Προέλευση και ιστορική καταγραφή
Η πρώτη φορά που καταγράφεται αδιαμφισβήτητα η ύπαρξη του Συμβόλου των Αποστόλων, είναι σε επιστολή της Συνόδου του Μιλάνου προς τον Πάπα Σιρίκιο. η μαρτυρία της επιστολής αυτής καταδεικνύει πως το Σύμβολο αυτό είναι παλαιότερο από την εποχή του. Φαίνεται να προέρχεται από τη νοτιοδυτική Γαλλία και να δημιουργήθηκε εκεί τον στ΄ ή ζ΄αι. Πιθανώς επιβλήθηκε στο φραγκικό κράτος από διάφορους ηγεμόνες και ιδιαίτερα τον Καρλομάγνο, παρότι αποδιδόταν στον Αυγουστίνο[1].
Το συγκεκριμένο σύμβολο δίνει έμφαση στην πραγματική παρουσία και πάθος του Χριστού επάνω στη γη, σα να απαντά στη γνωστικιστική δοξασία ότι ο Λόγος μόνο φαινομενικά πήρε ανθρώπινο σώμα, και δεν έπαθε, ούτε θανατώθηκε στην πραγματικότητα. Πάντως δεν έχει σαφείς τριαδολογικές διατυπώσεις γι' αυτό και γίνεται δεκτό και από κάποιους αντιτριαδιστές.
Κείμενο
Πιστεύω εἰς θεòν πατέρα παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς.
Καὶ εἰς Ἰησοῦν Χριστòν, υἱὸν αὐτοῦ τòν μονογενῆ, τòν κύριον ἡμῶν, τòν συλληφθέντα ἐκ πνεύματος ἁγίου, γεννηθέντα ἐκ Μαρίας τῆς παρθένου, παθόντα ὑπὸ Ποντίου Πιλάτου, σταυρωθέντα, θανόντα, καὶ ταφέντα, κατελθόντα εἰς τὰ κατώτατα, τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστάντα ἀπò τῶν νεκρῶν, ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανούς, καθεζόμενον ἐν δεξιᾷ θεοῦ πατρὸς παντοδυνάμου, ἐκεῖθεν ἐρχόμενον κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς.
Πιστεύω εἰς τò Πνεῦμα τò ἅγιον, ἁγίαν καθολικὴν ἐκκλησίαν, ἁγίων κοινωνίαν, ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, σαρκὸς ἀνάστασιν, ζωὴν αἰώνιον. Αμήν.
(Triglot Concordia, St. Louis: Concordia Publishing House, 1921, p. 12)
Η σημασία του στην Ορθόδοξη Εκκλησία
Το Σύβολο των Αποστόλων απουσιάζει από την Ορθόδοξη παράδοση. Όπως καταγράφει ο Ι. Καρμίρης,
"η ορθόδοξος Ανατολή ηγνόει εντελώς τον ανωτέρω περί Αποστολικού Συμβόλου μύθον, έχουσα εν γενική χρήσει το γνήσιον Σύμβολον Νικαίας-Κων/πόλεως, παλαιότερον δε τα αρχαία βαπτιστήρια σύμβολα, ως είδομεν. Ως εκ τούτου, όταν εν τη εν Φερράρα ενωτική Συνόδω τω 1438 οι Λατίνοι επεκαλέσθησαν το λεγόμενον Σύμβολον των Αποστόλων, οι Έλληνες δια του Μάρκου Εφέσου του Ευγενικού απήντησαν:
"Ημείς ούτε έχομεν, ούτε είδομεν σύμβολον των Αποστόλων"...
...ολόκληρος η Ανατολική Εκκλησία, ως εδήλωσαν οι αντιπρόσωποι αυτής εν Φερράρα, αγνοεί παντελώς την ομολογίαν της πίστεως ταύτην ως Σύμβολον των 'Αποστόλων...έτι δε και πάντες οι από της μεταποστολικής εποχής αρχαίοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς και οι Πατέρες και αα Σύνοδοι της Ανατολικής Εκκλησίας..."
Όμως παράλληλα, ο Καρμίρης αποδέχεται μια σχετική αξία του εν λόγω συμβόλου, βασιζόμενος στη γνώμη του Μεσολωρά:
"Καίτοι δε το σύμβολον τούτο μυθώδη και άγνωστον έτι την γένεσιν έχει, ουχ ήττον αποδίδομεν αυτώ σχετικήν τινα αξίαν, διότι είναι αρχαία, σαφής καί σύντομος ομολογία της χριστιανικής πίστεως, δι' ης τοσούτοι κατηχήθησαν εις Χριστόν, και εν ικανόν πλήθος μαρτύρων και απολογητών ενώπιον εθνών και βασιλέων ωμολόγησαν, εν τη Δυτική κυρίως Εκκλησία".[2]
Υποσημειώσεις
- ↑ Βλ. Καρμίρης Ιωάννης,'Τα δογματικά και συμβολικά μνημεία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, τόμ. Α', 2η έκδ., Αθήνα 1960, σελ. 47-51: "Φαίνεται πιθανόν, ότι το Αποστολικόν Σύμβολον ως τόπον μεν καταγωγής έχει την νοτιοδυτικήν Γαλλίαν, ως χρόνον δε τον στ' ή ζ' αιώνα. Εν αρχή επεβλήθη ως βαπτιστήριον και λειτουργικόν σύμβολον εν τω Φραγκικώ κράτει δια των επιδιωκόντων λειτουργικήν ομοιομορφίαν εν αυτώ Φράγκων ηγεμόνων και μάλιστα τοϋ Καρλομάγνου...η ανωτέρω μυθώδης παράδοσις περί της αρχής και γενέσεως του Συμβόλου συνεπληρώθη βραδύτερον και δια νέων φανταστικών στοιχείων, ιδίως εν τοις αποδιδομένοις κακώς εις τον Αυγουστίνον".
- ↑ Βλ. Καρμίρης Ιωάννης,'Τα δογματικά και συμβολικά μνημεία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, τόμ. Α', 2η έκδ., Αθήνα 1960, σελ. 47-51.
