Σάββας ο ηγιασμένος

Τοιχογραφία του Αγίου Σάββα

Ο Όσιος Σάββας ο ηγιασμένος, αποτελεί Άγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας που έδρασε στην Παλαιστίνη κατά τον 5ο και 6ο αιώνα και εμφαίνει ως σήμερα, ως μία εκ των κορυφαίων μορφών του μοναστικού κινήματος. Γεννήθηκε το 439 επί υπατίας Θεοδοσίου στην Καππαδοκία. Στην ηλικία των 17 ετών αναχωρεί για τα Ιεροσόλυμα, μαζί με τον όσιο Ευθύμιο, ο οποίος είχε αρνηθεί τον ερμητικό μοναχισμό, προτιμώντας τον κοινοβιακό. Στην ηλικία των 30 ατών αποφασίζει να ασπαστεί τον ερμητικό μοναχισμό και διαμένει σε διάφορα σημεία στην έρημο του Ιούδα. Από το 478 αρχίζει να δέχεται μαθητές και τελικά λίγο αργότερα χτίζει την περίφημη μονή του, 10 χιλιόμετρα Ανατολικά της Βηθλεέμ.

Στις 12/12/490 ο Ιουβενάλης χτίζει ναό στη Λαύρα του Αγίου Σάββα, οπότε και χειροτονείται ιερέας. Λίγο αργότερα καλείται άρχων και νομοθέτης του κοινοβιακού και μοναστικού κινήματος. Από το σημείο αυτό και μετά ο μοναχισμός γνωρίζει μεγάλη άνθιση. Κατά τις αρχές του 6ου αιώνα και κατά τη διάρκεια των ωριγενιστικών ερίδων της εποχής, αναδεικνύεται ως συμφιλιωτής των δύο πλευρών και τον Αύγουστο του 511, ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Ηλίας, τον αποστέλλει στην Κωνσταντινούπολη, ώστε να επιτύχει καταδίκη των αντιχαλκηδόνιων στη σύνοδο της Σιδώνος (512). Εν συνεχεία, κατεβαίνοντας προς τα Ιεροσόλυμα επιτυγχάνει καταδίκη του Σεβήρου. Το 516 όμως, ο επίσκοπος Ηλίας, εξορίζεται και αντικαθίσταται προσωρινώς από τον διάκονο Ιωάννη. Ο Σάββας επεμβαίνει προς ενίσχυση της τοπικής εκκλησίας και έτσι επιχειρείται διωγμός, τόσο του ιδίου όσο και του διακόνου Ιωάννη. Ο Σάββας ζητά από τον Αυτοκράτορα να επέμβει, αλλά ο ίδιος πεθαίνει πριν την επέμβασή του. Η άνοδος στο θρόνο του Ιουστίνου του Α΄ επιφέρει τελικά ένα αποδεκτό Χαλκηδόνιο όρο, με αποτέλεσμα την επιτυχή έκβαση των προσπαθειών και του Αγίου Σάββα.

Αργότερα, το 531, αποστέλλεται και πάλι στην Πόλη από τον επίσκοπο Ιεροσολύμων Πέτρο. Η εκεί χριστιανική εκκλησία έχει δεχτεί σφοδρές επιθέσεις από Σαμαρείτες και σκοπό που επιτυγχάνει, κάνει να παύσουν οι πληρωμές φόρων για δύο χρόνια. Έτσι και εκοιμήθη στη Μεγίστη Λαύρα -την οποία και δημιούργησε και αποτελεί ένα από τα πλέον φημισμένα μοναστήρια της Ορθοδοξίας- εν ειρήνη το έτος 532. Η μνήμη του τιμάται στις 5 Δεκεμβρίου.

Πηγές

• Τσολακίδης Χρήστος, "Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας", Χ.Δ. Τσολακίδης, Αθήνα 2001.
• Λήμμα Σάββας, ΘΗΕ, Μαρτίνος, Αθήνα, 1962-1968.