Κτιστό

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Θεολογία, Κτιστό (ή και Κτίση) ονομάζεται ολόκληρη η δημιουργία του Θεού, "υλική και πνευματική"[1] στην οποία συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο το σύμπαν, ο ουρανός, ο γήινος κόσμος ή το σώμα του ανθρώπου, αλλά και ο κόσμος των αγγέλων όπως και αυτή η άυλη και πνευματική ψυχή"[2].

Ορθόδοξη Κτισιολογία και Φιλοσοφία

Σύμφωνα με την πατερική θεολογία, δεν γίνεται αποδεκτή η πλατωνική[3] διάκριση μεταξύ υλικού και πνευματικού ή σωματικού και ψυχικού που έχει μια σαφή διαρχική και δυαλιστική προέλευση[4] αλλά μόνο η "διάκριση ανάμεσα στον Δημιουργό και στη δημιουργία, ανάμεσα στο κτιστό και στο άκτιστο"[5]. Κατά συνέπεια, διαχωρίζεται το γεγονός ότι η κτίση είναι προϊόν των ενεργειών του Θεού, της "βούλησης και της δύναμης αυτού"[6] το οποίο είναι διαφορετικό "από την ουσία του Κτίστη"[7] και Δημιουργού Θεού.

Μέσα μάλιστα απο τα έργα των απολογητών των πρώτων αιώνων «είναι φανερό, οτι κοσμολογία...δεν είναι μια φιλοσοφική κοσμολογία, αλλά εκφράζει τη χριστιανική περι Θεού δημιουργού αντίληψη...απορρίπτουν τις φιλοσοφικές δυιστικές απόψεις..ενώ πρώτοι...επιχείρησαν να καταγράψουν τη θέση της Εκκλησίας για την αρχή και ύπαρξη του κόσμου και να την αντιπαραθέσουν στις φιλοσοφικές αντιλήψεις»[8]. Είναι άλλωστε πάγια αρχή για κάθε αναγνωρισμένο διδάσκαλο της Ορθοδοξίας να αποφεύγει "να απομακρύνηται της διδασκαλίας της Αγίας Γραφής και να παρασύρηται υπό της φιλοσοφίας[9], διότι τούτο "απαγορεύει ο θείος λόγος"[10]. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία καμμία άλλη χρήση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας δεν γίνεται αποδεκτή εκτός από αυτή του "απλού μέσου και οργάνου" διατύπωσης των αμετάβλητων "κατά την ουσίαν" αποκεκαλυμμένων δογμάτων, από το οποίο δεν είναι δυνατόν "να θιγή η ουσία του χριστιανισμού, ήτις έμεινεν αναλλοίωτος"[11]. Όπως και ο Iω. Ρωμανίδης επισημαίνει: «από τους θεουμένους προφήτας, αποστόλους και Πατέρας γνωρίζομεν ότι 1) "Θεόν φράσαι αδύνατον και νοήσαι αδυνατώτερον," 2) "ουδεμία ομοιότης υπάρχει μεταξύ των κτισμάτων και της ακτίστου δόξης του Θεού" και 3) "...άπαν, ό θεωρείται και λέγεται εν τη παναγία και ομοφυεί και ομοουσίω Τριάδι, ή κοινόν εστι πάντων, ή ενός και μόνου των τριών... τα τρία αξιώματα αυτά αποκλείουν την μεταφυσικήν οντολογίαν και τους βάσει αυτής στοχασμούς»[12].

Υποσημειώσεις

  1. Πατρώνος Π. Γεώργιος, Θεολογία και Ορθόδοξο βίωμα - Θέματα θεολογικού προβληματισμού και Ορθόδοξης πνευματικότητας, Δόμος, Αθήνα 1994, σελ. 79.
  2. ό.π..
  3. Σχόλιο του δογματολόγου Ν. Ματσούκα στην υποσημ. #9 του κεφ. Α' στο Δαμασκηνός Ιωάννης, Έκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως (μτφρ. Ν. Ματσούκα), Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 458.
  4. Πατρώνος, Θεολογία..., στο ίδιο.
  5. στο ίδιο, σελ. 78.
  6. Έκδοσις ακριβής..., ό.π., σελ. 51.
  7. ό.π..
  8. Κωνσταντίνου Σκουτέρη, «Ιστορία των Δογμάτων», Τόμος Α΄, Αθήνα 1998, σελίς 252
  9. βλ. Καρμίρης Ιω., λήμμ. "Δόγμα", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (Θ.Η.Ε.), τόμ. 05, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1964, στ. 135.
  10. "Απαγορεύει γάρ εν πρώτοις ο θείος λόγος πρός μηδέν τών γινωσκομένων ομοιούσθαι παρά τών ανθρώπων τό Θείον, ως παντός νοήματος, τού κατά τινα περιληπτικήν φαντασίαν εν περινοία τινί καί στοχασμώ τής θείας φύσεως γινομένου, είδωλον Θεού πλάσσοντος καί ου Θεόν καταγγέλλοντος." (Γρηγορίου Νύσσης, Θεωρία εις τον Μωϋσέως βίον, PG 44,377B).
  11. Θ.Η.Ε., ό.π., στ. 134.
  12. Ιωάννου Ρωμανίδου, Δογματική και Συμβολική Θεολογία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, Τόμος Ά, σελίς 254-255, Έκδοση Δ΄,Εκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1999.


Το παρόν λήμμα ή τμήμα του χρήζει επέκτασης (δηλ., περισσότερες πληροφορίες). Μπορείτε να βοηθήσετε το OrthodoxWiki επεκτείνοντάς το.