12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
→Στο αποστολικό έργο
Σε μια λειτουργική σύναξη στην Αντιόχεια, ο Βαρνάβας και ο Παύλος ''"αφωρίσθησαν"'' και ''"απελύθησαν"'' από τη χριστιανική κοινότητα για ένα σημαντικό αποστολικό έργο μεταξύ των εθνικών.
==Η πρώτη αποστολική περιοδεία==
Τα γεγονότα της πρώτης αποστολικής περιοδείας που αποτελεί την πρώτη μεγάλη εξόρμηση του χριστιανισμού έξω από τα όρια της Παλαιστίνης, περιλαμβάνονται στα κεφ. 13 και 14 των ''Πράξεων των Αποστόλων'' και περιγράφουν πώς ο Παύλος και ο [[Απόστολος Βαρνάβας]], συνοδευόμενοι από τον ''ανεψιό'' του Βαρνάβα, [[Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον#Η παράδοση του Ευαγγελίου και του Ευαγγελιστή|Ιωάννη-Μάρκο]] (ο συγγραφέας του ''Κατά Μάρκον Ευαγγελίου''), ξεκινούν για την δύσκολη αποστολή. Στην Πέργη, ο Ιωάννης Μάρκος, για άγνωστους λόγους εγκατέλειψε την περιοδεία.
Το ταξίδι αυτό αρχίζει από την Αντιόχεια και περιλαμβάνει την Κύπρο, την Πέργη της Παμφυλίας, την Αντιόχεια της Πισιδίας και πόλεις της Λυκαονίας (ή Νότιας Γαλατίας), όπως το Ικόνιο, τα Λύστρα και τη Δέρβη. Μάλιστα στην περιοχή της Γαλατίας, οι κοινότητες που ιδρύονται περιλαμβάνουν χριστιανούς εξ Ιουδαίων και εξ εθνικών, οι οποίοι αρχικά συνυπάρχουν και συζούν αρμονικά, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.
Η μέθοδος που ακολούθησαν ήταν να απευθύνονται πρώτα στους Ιουδαίους στις συναγωγές. Όπως ήταν φυσικό, οι ομιλίες άρχιζαν πάντοτε από την [[Παλαιά Διαθήκη]] και τονιζόταν ότι οι προφητείες για την έλευση του Μεσσία πραγματοποιήθηκαν πλέον στο πρόσωπο του Ιησού, τον οποίο όμως η ανωτάτη θρησκευτική ηγεσία των Ιεροσολύμων παρεξήγησε και καταδίκασε σε [[Σταυρός|σταυρικό]] θάνατο με τη συνεργασία των ρωμαίων. Όμως ο Χριστός αναστήθηκε, εμφανίστηκε στους μαθητές του, και τους έδωσε εντολή να κηρύξουν τα γεγονότα αυτά σε όλα τα έθνη, ξεκινώντας από τους ιουδαίους.
Μετά από την εχθρότητα που συνάντησαν από μέρους των ιουδαίων, στράφηκαν προς τους εθνικούς, συνήθως μέσω των εθνικών που ήταν προσύλητοι στον Ιουδαϊσμό. Σε όλη την πορεία του ο Παύλος είχε αρκετούς συνεργάτες που προέρχονταν από Ελληνικές πόλεις ή ήταν ελληνιστές Ιουδαίοι:
* ο Τιμόθεος, από μητέρα ''"Ιουδαία πιστή"'' και Έλληνα πατέρα (''Πράξ. 16:1'')
* ο Τίτος, πιθανώς Έλληνας της Αντιόχειας (''Γαλ. 2:3'')
* ο Τρόφιμος (''Πράξ. 21:29'')
* ο Φιλήμων (''Φιλήμ. 1'')
* ο Σώπατρος (''Πράξ. 20:4'') ή Σωσίπατρος (''Ρωμ. 16:20'')
* ο Γάιος (''Πράξ. 19:29'')
* ο Αρίσταρχος (''Πράξ. 19:29'')
* ο Σεκούνδος (''Πράξ. 20:4'')
* ο Ονήσιμος (''Φιλήμ. 10'')
* ο Στεφανάς (''Α' Κορ. 1:16'')
* ο Επαφρόδιτος, (''Φιλ. 2:25'')
και φυσικά ο Ευαγγελιστής [[Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον|Λουκάς]] (''Κολ. 4:24'').
Αν και δεν έγινε δυνατό να δημιουργηθούν πολλές κοινότητες κατά το πρότυπο της Εκκλησίας της Αντιόχειας, όπου η πλειοψηφία των πιστών ήταν ιουδαίοι, δημιουργήθηκαν όμως χριστιανικές κοινότητες αποτελούμενες κατά το μεγαλύτερο μέρος από εθνικούς. Από την άποψη αυτή, η περιοδεία στέφθηκε από επιτυχία. Πολλές Εκκλησίες οργανώθηκαν (''Πράξ. 14:23''), αν και αυτό έγινε κάτω από διωγμούς και αρκετούς κινδύνους των Αποστόλων (''Β' Τιμ. 3:11'').
Ασφαλώς, η δημιουργία Εκκλησιών με τη συμμετοχή πολλών εθνικών αποτελεί σπουδαία επιτυχία της αποστολής του Παύλου, αποτέλεσε όμως και αιτία αναταραχής από την μεριά κάποιων ιουδαϊζόντων, οι οποίοι απαιτούσαν από τους εξ εθνών προσήλυτους να [[Περιτομή|περιτέμνονται]] πριν ενταχθούν στην Εκκλησία.
Αυτή η αναταραχή οδήγησε στην πρώτη ''Αποστολική Σύνοδο''.
===Η Αποστολική Σύνοδος===
Μετά την αποστολή του Βαρνάβα και του Παύλου από την εκκλησία της Αντιόχειας στην πρώτη αποστολική περιοδεία, επέστρεψαν και πάλι στο Ιεραποστολικό τους κέντρο την Αντιόχεια και αφού συγκέντρωσαν την εκκλησία, τους διηγήθηκαν όσα έκανε ο Θεός μ' αυτούς και ότι άνοιξε και στους εθνικούς την πόρτα της πίστεως.
:Ο Παύλος και ο [[Απόστολος Βαρνάβας|Βαρνάβας]] παρέμειναν στην Αντιόχεια για αρκετό καιρό με τους άλλους χριστιανούς (''Πράξ. 13:1 - 14,28''). Αυτή την περίοδο ήρθαν από την Ιουδαία στην Αντιόχεια μερικοί χριστιανοί που δίδασκαν τους πιστούς πως αν δεν περιτέμνονται, όπως ακριβώς προστάζει ο νόμος του Μωυσή, δεν μπορούν να σωθούν. Μια τέτοια διδασκαλία των ιουδαϊζόντων προκάλεσε την αντίδραση του Παύλου και του Βαρνάβα και έτσι δημιουργήθηκε αναστάτωση και συζήτηση μεγάλη ανάμεσα στις δύο μερίδες.
Αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης ήταν να ανέβουν ο Παύλος και ο Βαρνάβας και μερικοί άλλοι από τους χριστιανούς της Αντιόχειας στα [[Ιεροσόλυμα]], για να λύσουν το ζήτημα που δημιουργήθηκε με τους αποστόλους και τους πρεσβυτέρους:
:''"γενομένης δε στάσεως και ζητήσεως ουκ ολίγης τω Παύλω και τω Βαρνάβα προς αυτούς, έταξαν αναβαίνειν Παύλον και Βαρναβάν και τινας άλλους εξ αυτών προς τους αποστόλους και πρεσβυτέρους εις Ιερουσαλήμ περί του ζητήματος τούτου"'' (''Πράξ. 15:2'').
Αναχώρησαν έτσι από την εκκλησία της Αντιόχειας και όταν έφθασαν στην Ιερουσαλήμ ''"παρεδέχθησαν από της εκκλησίας και των αποστόλων και των πρεσβυτέρων"'' (''Πράξ. 15:4''), και μετά την υποδοχή, συγκροτήθηκε η ''Σύνοδος των Ιεροσολύμων'', η γνωστή ως '''Αποστολική Σύνοδος'''.
Σημαντικά πρόσωπα στη συζήτηση της Συνόδου ήταν οι [[Απόστολος Πέτρος|Πέτρος]], [[Απόστολος Βαρνάβας|Βαρνάβας]], Παύλος και [[Απόστολος Ιάκωβος|Ιάκωβος]]. Στην [[Επιστολή προς Γαλάτες|προς Γαλατάς επιστολή]] (''2:1-14''), ο Παύλος μάλιστα αναφέρεται στις κατ' ιδίαν διαβουλεύσεις που είχε με τους [[Απόστολοι|αποστόλους]], όπου τόνισε την απ' ευθείας κλήση του στο αποστολικό αξίωμα από τον Χριστό και τόνισε ότι ''"ουδέ Τίτος ο σύν εμοί, Έλλην ών, ηναγκάσθη περιτμηθήναι"''.
Ο πρόδεδρος της Συνόδου, Ιάκωβος (ο ''Αδελφόθεος''), συμφωνώντας με τους Πέτρο, Βαρνάβα και Παύλο, και βασισμένος στην προφητεία [[Βιβλίο Αμώς|Αμώς]] ''9:11-12'', πρότεινε ''"μη παρενοχλείν τοις από των εθνών επιστρέφουσιν επί τον Θεόν"'' (''Πράξ. 15:19'') και τη λήψη σχετικής αποφάσεως. Η απόφαση της Συνόδου συνιστά να μην επιβληθεί κανένα άλλο βάρος στους εξ εθνών χριστιανούς παρά:
:''"απέχεσθαι ειδωλοθύτων καί αίματος καί πνικτού καί πορνείας"'' (''Πράξ. 15:28-29'')
Αποφασίστηκε να διαβιβάσουν την απόφαση με επιστολή στους εξ εθνών χριστιανούς της Αντιόχειας, της Συρίας και της Κιλικίας, και η μεταφορά της ανατέθηκε ''"τώ Παύλω καί Βαρνάβα, Ιούδαν τον επικαλούμενον Βαρσαββάν καί Σίλαν, άνδρας ηγουμένους εν τοίς αδελφοίς"'' (''Πράξ. 15:22''), από τους οποίους οι δύο τελευταίοι είχαν εντολή να μεταφέρουν όσα συζητήθηκαν και ''"διά λόγου"'' (''Πράξ. 15:27'').
==Η δεύτερη αποστολική περιοδεία==
H δεύτερη περιοδεία του Παύλου, πραγματοποιείται μετά την Αποστολική Σύνοδο και συμπίπτει με τη νέα εποχή που αρχίζει στις σχέσεις Ελληνισμού και [[Χριστιανισμός|Χριστιανισμού]]. Αρχίζει από την Αντιόχεια με τη συνοδεία του Σίλα και όχι του [[Απόστολος Βαρνάβας|Βαρνάβα]] τη φορά αυτή, ο οποίος με τον ανεψιό του Ιωάννη Μάρκο αναλαμβάνει νέα αποστολή στην [[Κύπρος|Κύπρο]].
Μετά από επίσκεψη στις Εκκλησίες της Λυκαονίας με την προσθήκη στη συνοδεία του [[Απόστολος Τιμόθεος|Τιμοθέου]], που τον παραλαμβάνει στα Λύστρα, πηγαίνει στη Φρυγία και στη Γαλατική χώρα και στη συνέχεια στην Τρωάδα, από όπου ύστερα από ένα όραμα έρχεται στη [[Μακεδονία]]:
:''"Και στον Παύλο φάνηκε κατά τη νύχτα ένα όραμα: Ένας άνδρας Μακεδόνας στεκόταν όρθιος, παρακαλώντας τον και λέγοντας: Διάβα στη Μακεδονία, και βοήθησέ μας."'' (''Πράξ. 16:9'')
Στο σημείο αυτό προστίθεται στη συνοδεία και ο [[Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον|Λουκάς]], ο οποίος στη διήγηση των [[Πράξεις των ΑΠοστόλων|Πράξεων]] περιγράφει από το σημείο αυτό και εξής τα γεγονότα σε πρώτο πρόσωπο πληθυντικού αριθμού (τα λεγόμενα [[Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον#Η παράδοση και το περιεχόμενο του Ευαγγελίου|ημείς εδάφια]] των [[Πράξεις των Αποστόλων|Πράξεων]]).
Καθώς ο Παύλος ήθελε να ιδρύσει Εκκλησίες σε μεγάλα κέντρα επιρροής, σχεδίαζε να επισκεφθεί την Έφεσο, εμποδίστηκε όμως ''"από το Άγιο Πνεύμα"''. Έτσι κατευθύνθηκε προς τις μεγάλες πόλεις της Βιθυνίας στον Βορρά. Πιθανώς οι εξ εθνών Εκκλησίες της βόρειας Γαλατίας, στις οποίες απηύθυνε την [[Επιστολή προς Γαλάτες|Προς Γαλατάς Επιστολή]], να ιδρύθηκαν καθ' οδόν. Τα σχέδια του εμποδίστηκαν άλλη μία φορά και κατευθύνθηκε βορειοανατολικά προς την Τρωάδα, από την οποία, έπειτα από ένα όραμα, πέρασε διά θαλάσσης στην Μακεδονία.
Ο Παύλος φτάνει δια μέσου της Αμφιπόλεως και της Απολλωνίας στη [[Θεσσαλονίκη]], την οποία αναγκάζεται λόγω των διωγμών να εγκατάλειψει γρήγορα, για να μεταβεί στη [[Βέροια]] (όπου μένει για μικρό χρονικό διάστημα, πάλι για τους ίδιους λόγους). Ίδρυσε όμως τις Εκκλησίες των Φιλίππων, της Θεσσαλονίκης και της Βέροιας και έτσι, στους Φιλίππους της [[Μακεδονία]]ς ιδρύεται η πρώτη επί ευρωπαϊκού εδάφους [[Εκκλησία]] που, όπως φαίνεται από τις επιστολές του Παύλου, του είναι ιδιαίτερα προσφιλής.
Κατόπιν, από τη Βέροια αναγκάστηκε να φύγει για την [[Αθήνα]]. Ο συγγραφέας των ''Πράξεων'' παραθέτει ομιλία του Παύλου στην [[Πνύκα]] και αναφέρει δύο ονόματα, τον Διονύσιο Αρεοπαγίτη και τη Δάμαρι μεταξύ των πενιχρών καρπών της επισκέψεως αυτής. H ιεραποστολική δράση του Παύλου στην Αθήνα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως επιτυχία. Το αντίθετο θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς. Ο Λουκάς έχει συνείδηση των προβλημάτων που παρουσιάστηκαν εκεί και των δυσχερειών που περικλείει το θέμα Ευαγγέλιο - Ελληνισμός. Γενικά παρατηρεί, ότι οι Αθηναίοι αντιμετώπισαν τον Παύλο με [[Σκεπτικισμός|σκεπτικισμό]] και με τη φράση ''"ακουσόμεθά σου πάλιν περί τούτου"''. Το κήρυγμα περί της αναστάσεως των νεκρών φαίνεται να υπήρξε, κατά τον Λουκά, η κύρια πέτρα του σκανδάλου για τους Αθηναίους [[Φιλοσοφία|φιλοσόφους]]. Στην ομιλία του όπως παραδίδεται στις Πράξεις, ο Παύλος προσπάθησε να ανταποκριθεί στις ανάγκες ενός ακροατηρίου με φιλοσοφική παιδεία, τελικά όμως, στην Αθήνα δεν ιδρύθηκε Εκκλησία.
Ο επόμενος σταθμός της περιοδείας είναι η εμπορική πόλη της [[Κόρινθος|Κορίνθου]] όπου γνώρισε τον [[Ακύλας και Πρίσκιλλα|Ακύλα]] και την [[Ακύλας και Πρίσκιλλα|Πρίσκιλλα]], ένα ανδρόγυνο Εβραίων, οι οποίοι ήταν επίσης σκηνοποιοί. Είχαν φθάσει πρόσφατα στην Κόρινθο από την [[Ρώμη]], έπειτα από ένα διάταγμα του αυτοκράτορα Κλαυδίου, με το οποίο απελάθηκαν οι Εβραίοι από την πρωτεύουσα. Στην Κόρινθο ο Παύλος παρέμεινε ενάμιση χρόνο κοντά στους Ακύλα και Πρίσκιλλα και έγραψε τις δύο [[επιστολές προς Θεσσαλονικείς]].
Στις Πράξεις αναφέρεται ένα επεισόδιο, κατά το οποίο ο Παύλος παρουσιάστηκε στον ανθύπατο Γαλλίωνα. Το στοιχείο αυτό είναι σημαντικό για την χρονολόγηση του βίου του Παύλου, διότι βάσει μιας επιγραφής, η οποία ανακαλύφθηκε στους [[Δελφοί|Δελφούς]], ο Γαλλίων ανέλαβε αυτό το αξίωμα το [[51]] μ.Χ.
Από την Κόρινθο μαζί με τον [[Ακύλας|Ακύλα]] και την Πρίσκιλλα φεύγουν για την Έφεσο, από την οποία επισκέπτεται την Καισαρεία της [[Παλαιστίνη]]ς και ίσως για λίγο και τα Ιεροσόλυμα, για να ξαναγυρίσει στην [[Αντιόχεια]], όπου δεν μένει πολύ και ούτε επανέρχεται.
==Η τρίτη αποστολική περιοδεία==
Ο Παύλος την εποχή αυτή είχε πλέον ιδρύσει Εκκλησίες στην Μικρά Ασία και στην Ελλάδα με ένα σημαντικό κέντρο στην Κόρινθο και είχε αρχίσει να εργάζεται στην επίσης σημαντική Έφεσο. Ακολούθησε μια περίοδος σταθεροποίησης.
Μετά την επιστροφή του στην Αντιόχεια και αφού παρέμεινε εκεί ένα διάστημα, ο Παύλος έφυγε για τη Γαλατική χώρα και τη Φρυγία για να στηρίξει τις εκκλησίες που είχε ιδρύσει κατά την προηγούμενη περιοδεία του. Κατόπιν, περιόδευσε στη δυτική περιοχή της Βιθυνίας και κατέληξε στην Έφεσο, το ορμητήριο της τρίτης περιοδείας του, στην οποία έφτασε διά ξηράς μέσω της περιοχής της Φρυγίας. Την εποχή αυτή πρέπει να ίδρυσε Εκκλησίες στις Κολοσσές, στην Ιεράπολη και στην Λαοδίκεια.
Από την Έφεσο, ο Παύλος επισκέπτεται τη Μικρά Ασία και την Ελλάδα. Κατά το διάστημα αυτό γράφονται πιθανώτατα στην Έφεσο, όπου φυλακίζεται ο Παύλος, όλες ή μερικές από τις λεγόμενες "επιστολές της αιχμαλωσίας" (προς Φιλιππησίους, Κολοσσαείς, Φιλήμονα, Εφεσίους), αν και η παράδοση τις τοποθετεί στο χρονικό διάστημα της φυλακίσεως του Παύλου στη Ρώμη μετά μια πενταετία.
Για όλη την περιοδο αυτή οι ''Πράξεις'' δίνουν ελλιπείς πληροφορίες, τις οποίες τελικά αντλούμε από τις επιστολές του Παύλου. Για παράδειγμα, δεν αναφέρονται στις ''Πράξεις'' οι κίνδυνοι που πέρασε ο Παύλος και μαρτυρούνται στα ''Α' Κορ. 15:32'' ή ''Β' Κορ. 1:8-10'' και η σωτηρία του από βέβαιο θάνατο με την αυτοθυσία των [[Ακύλας και Πρίσκιλλα|Ακύλα και Πρίσκιλλας]] (''Ρωμ. 16:3-4''). Τα περιστατικά που περιγράφονται (''"εθηριομάχησα"'', ''"το απάκριμα του θανάτου"'', ''"τον εαυτών τράχηλον υπέθηκαν"'') ίσως σημαίνουν σημαίνουν, μία ή και δύο φυλακίσεις του Παύλου στην Έφεσο.
Αναφέρονται πάντως κάποια σημαντικά γεγονότα όπως η ύπαρξη κάποιων αιρέσεων στην Έφεσο, όπως οι αγνοούντες το [[Άγιο Πνεύμα]] πρώην οπαδοί του [[Ιωάννης βαπτιστής|Ιωάννη του Βαπτιστή]] (''Πράξ. 19:2''), οι ιουδαίοι που έκαναν εξορκισμούς στο όνομα του Ιησού (''19:13''), όπως και μια αναταραχή που προκλήθηκε από κάποιον αργυροχόο που λεγόταν Δημήτριος, επειδή πολλοί μεταστρέφονταν από τα κυρήγματα του Παύλου και έτσι υπήρχε κίνδυνος να μείνουν χωρίς δουλειά οι τεχνίτες που ζούσαν από τις πωλήσεις ομοιωμάτων του ναού της Άρτεμης στην Έφεσο (''Πράξ. 19:23-41'').
Από τη δραστηριότητα του Παύλου κατά το διάστημα της περιοδείας αυτής ξεχωρίζουν οι σχέσεις του με την Εκκλησία της Κορίνθου, που προκαλούν τα επανειλημμένα του ταξίδια εκεί και την αλληλογραφία (Α και Β επιστολές προς Κορινθίους).
Η αλληλογραφία του με την Κόρινθο αποκαλύπτει τις μεγάλες δυσκολίες οι οποίες μπορούσαν να ανακύψουν. Ο Παύλος είχε την πρόθεση να κηρύξει στην Τρωάδα, αλλά είχε τόση αγωνία για την Κόρινθο, ώστε έφυγε για την Μακεδονία, ελπίζοντας να συναντηθεί με τον Τίτο κατά την επιστροφή του. Τον συναντά τελικά μάλλον στους Φιλίππους καθώς εκείνος επέστρεφε φέρνοντας καλά νέα και ότι η επιστολή είχε θετικά αποτελέσματα. Με αισθήματα μεγάλης ανακούφισης ο Παύλος έγραψε την Β' επιστολή προς Κορινθίους η οποία διαπνέεται από το θέμα της συμφιλίωσης. Ένα άλλο θέμα της [[Επιστολές προς Κορινθίους|Β' προς Κορινθίους]] είναι ο έρανος για τους φτωχούς της Εκκλησίας της Ιερουσαλήμ ως ένα δώρο το οποίο ο Παύλος θεωρούσε σύμβολο τής ενότητας μεταξύ τών εξ Ιουδαίων και των εξ εθνών Εκκλησιών. Ήταν άλλωστε πραγματικότητα, το συνεχιζόμενο πρόβλημα που δημιουργούσε μια ομάδα η οποία υποστήριζε πως οι εξ εθνών χριστιανοί της Γαλατίας έπρεπε να περιτμηθούν και να τηρούν τον Νόμο. Το πρόβλημα αυτό προβάλλεται στην [[Επιστολή προς Γαλάτες|Προς Γαλατάς Επιστολή]].
Από τις προϋποθέσεις και το περιεχόμενο των επιστολών ''προς Κορινθίους'', διαφαίνεται η φύση των προβλημάτων που προκάλεσε στον εκεί Ελληνισμό το κήρυγμα του Χριστιανισμού. Η ατομοκρατία που χαρακτηρίζει τους Έλληνες στην ιστορική τους ζωή δημιουργεί προβλήματα στην ενότητα της Εκκλησίας της Κορίνθου με τις διαιρέσεις πού παρουσιάζονται εκεί. Η ροπή προς τη "γνώση" και τη "σοφία" συνδυασμένη με την ατομοκρατία υποχρεώνει τον Παύλο να τονίσει τη "μωρία του σταυρού", να αντιπαράταξει στην ανθρωποκεντρική ελληνική σοφία τη "σοφία του Θεού" και να θέσει την αγάπη που "οικοδομεί" παραπάνω από τη γνώση που "φυσιοί".
Όλα αυτά μαζί με μια ηθική εμπνευσμένη από την ιδέα του "σώματος", στην εκκλησιολογική του σημασία, και της αναστάσεως των νεκρών απηχούν την πρώτη προσπάθεια του Χριστιανισμού να προσαρμόσει τον Ελληνισμό σε μια θρησκεία ιουδαϊκής προελεύσεως και τις δυσκολίες πού είχε η προσπάθεια αυτή.
Κατά το χρονικό αυτό διάστημα και μάλιστα κατά την τρίτη επίσκεψη του Παύλου στην Κόρινθο όπου έμεινε τρεις μήνες, γράφεται και η [[Επιστολή προς Ρωμαίους|Προς Ρωμαίους επιστολή]], ένα βαθύτατα θεολογικό κείμενο, που αποκαλύπτει μεταξύ άλλων την τοποθέτηση του Παύλου στο ζήτημα της ακριβούς θέσεως των εθνικών στον κορμό του Χριστιανισμού. Από την άποψη αυτή το κείμενο ενδιαφέρει άμεσα τη σχέση Χριστιανισμού και Ελληνισμού στους πρώτους χρόνους. Ίσως ο Παύλος επεδίωκε να δημιουργήσει κάποιο έρισμα που θα του επέτρεπε να χρησιμοποίηση τη Ρώμη ως βάση για μια εξόρμηση προς δυσμάς.
Κατόπιν και ενώ είχε σκοπό να αναχωρήσει με πλοίο για την Ιερουσαλήμ, την τελευταία στιγμή αποκαλύφθηκε σχέδιο δολοφονίας του Παύλου, από τους Ιουδαίους και έτσι αποφασίσθηκε η μετάβαση στην Ιερουσαλήμ ''"διά Μακεδονίας"'' (''Πράξ. 20:3''). Πριν φτάσει στην Ιερουσαλήμ έμεινε μερικές ημέρες στην Καισάρεια όπου κάποιος προφήτης που λεγόταν ''Άγαβος'', προέβλεψε τη σύλληψη του Παύλου στα Ιεροσόλυμα, όπου τελικά πήγε ο Παύλος συνοδευόμενος από χριστιανούς της Καισάρειας και έτσι έληξε η τρίτη αποστολική περιοδεία.
