Αλλαγές

Η σύγχρονη ιστοριογραφία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας ακολουθεί τη διαίρεση που αναγνωρίζει τρεις ή τέσσερις περιόδους<ref>Στοιχεία από το Nesselrath Heinz-Gunther, ''Εισαγωγή στην Αρχαιογνωσία'' (τόμ. Α'-Αρχαία Ελλάδα), 2η έκδ., Παπαδήμας, Αθήνα 2003, σελ. 511.</ref>:

:* την ''Προσωκρατική φιλοσοφία'' που τελειώνει με τον διαφωτισμό του 5ου αιώνα.:* την ''Αττική φιλοσοφία'' (Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης).:* την ''μετα-Αριστοτελική φιλοσοφία'' που μπορεί να υποδιαιρεθεί:::* στην ''Ελληνιστική φιλοσοφία'' (Στοά, Επίκουρος, Σκεπτικοί) και::* τη ''φιλοσοφία της Αυτοκρατορικής περιόδου'' (μέσος πλατωνισμός και νεοπλατωνισμός).

Από εκεί και πέρα, μετά τους ''Δαμάσκιο'' και ''Σιμπλίκιο'', τους τελευταίους εκπροσώπους του ''Νεοπλατωνισμού'', ακολουθούν, συχνά επικαλυπτόμενες<ref>Βορέας Θεόφιλος, ''Εισαγωγή εις την φιλοσοφίαν'' (Ακαδημεικά 3), 2η έκδ., ΟΕΔΒ, εν Αθήναις 1972 (c1935), σελ. 407-437 / "Φιλοσοφία", ''Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'' (ΘΗΕ), τόμ. 11, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1967, στ. 1140-1150 / Ματσούκας Α. Νίκος, ''Ιστορία της Φιλοσοφίας'', 7η έκδ., Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 317-409.</ref>: :*η περίοδος της λεγόμενης ''Βυζαντινής Φιλοσοφίας'' μέσα στην οποία συμπεριλαμβάνονται οι Έλληνες [[Πατρολογία|Πατέρες της Εκκλησίας]] και εκκλησιαστικοί συγγραφείς, από τον 2ο μέχρι τον 14ο αιώνα μ.Χ..:*η περίοδος των λατίνων πατέρων και εκκλησιαστικών συγγραφέων, από τον 2ο αιώνα μ.Χ. έως τον 7ο αιώνα. :*η περίοδος της ''Αραβικής Φιλοσοφίας'', 9ος έως 12ος αιώνας μ.Χ..:*η περίοδος της ''Ιουδαϊκής Φιλοσοφίας'', από τον 9ο έως τον 14ο αιώνα μ.Χ..:*η εποχή του ''Σχολαστικισμού'' (σχολαστική φιλοσοφία), από τον 8ο μέχρι τον 15ο αιώνα. :*η εποχή της ''Αναγέννησης'', που περιλαμβάνει την περίοδο ανανέωσης των αρχαίων ελληνικών φιλοσοφημάτων, τους ανθρωπιστές, την φιλοσοφία του δικαίου και της πολιτείας, τους φυσικούς και τους σκεπτικούς, από τον 15ο μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα.:*η εποχή του ''Διαφωτισμού'', τον 18ο αιώνα.:*η εποχή του ''Θετικισμού'', του ''Ρομαντισμού'' και του ''Ιδεαλισμού'', κατά τον 19ο αιώνα.:*η εποχή της ''Φαινομενολογίας'', της ''Κριτικής Σχολής'', της ''Υπαρξιακής Φιλοσοφίας'', της ''αναλυτικής φιλοσοφίας'' κ.ά. κατά τον 20ο αιωνα. Ο σκοπός της φιλοσοφίας ήταν και είναι πολυεπίπεδος αφού πολλές και διαφορετικές ήταν είναι οι μορφές της ελληνικής και ευρωπαϊκής φιλοσοφίαςπου αναπτύχθηκαν. Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε ότι η φιλοσοφία (σοφία) είναι η ανώτερη, αρχιτεκτονική μορφή της γνώσης (επιστήμη). Η γνώση προκύπτει από την αναζήτηση των αιτιών. Αντικείμενο της φιλοσοφίας είναι οι ανώτερες αρχές ή αιτίες που μπορεί να είναι οι έσχατες αρχές του σύμπαντος ή τα θεμέλια της γνώσης ή ο απώτερος σκοπός των ανθρώπινων πράξεων. Ως μεθοδική αναζήτηση των θεμελίων της γνώσης και ως έλεγχος των γενικά αποδεκτών αντιλήψεων η φιλοσοφία προσπαθεί να διαφωτίζει ασκώντας κριτική στην ηθική και τη θρησκεία ενώ ως αναζήτηση των αιτιών των φυσικών φαινομένων η φιλοσοφία αποτελεί την αρχή των φυσικών επιστημών<ref>Nesselrath, ''Εισαγωγή...'', ό.π..</ref>.

Στη Δύση, οι ιστορικές συγκυρίες οδήγησαν σε μια άκαμπτη στάση της θεολογίας. Η ''πολιτεία του Θεού'', έργο του Αυγουστίνου (354-430), αντίδραση προς την πτώση της Ρώμης από τα φύλα των εισβολέων, δημιούργησε ένα πρότυπο αναφοράς για τη διοίκηση της πολιτείας από την εκκλησία. Όταν η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατέρρευσε από τις βαρβαρικές επιδρομές (5ος αιώνας μ.Χ.) η μόνη εναπομείνασα μορφωμένη τάξη ήταν ο κλήρος ο οποίος δεν περιορίσθηκε μόνο στο καθήκον του να μεταστρέψει στον Χριστιανισμό τους εισβολείς αλλά επιπλέον προμήθευσε τους νέους άρχοντες με εγγραμμάτους υπαλλήλους και ιδιαίτερα νομικούς. Οι Ρωμαίοι θεολόγοι απαιτούσαν ακριβείς φόρμουλες καί λογικά επιχειρήματα, για την εφαρμογή του χριστιανισμού από τους βάρβαρους αυτούς λαούς<ref>Βλ. Runciman Steven, "Ορθοδοξία και ΕΛληνισμός", στο ''Ορθοδοξία - Ελληνισμός, Πορεία στην τρίτη χιλιετία'', τόμ. Α', έκδ. Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου, 2η έκδ., Άγιον Όρος 2002, σελ. 44.</ref>. Έπειτα από τον ''Αυγουστίνο'', οι συγγραφείς του 11ου αιώνα όπως ο Άνσελμος (1033-1109) είχαν εμπνευστεί κυρίως από τον Πλάτωνα, ενώ στην πορεία επικάτησε στον μεσαιωνικό Σχολαστικισμό, η παράδοση του Αριστοτέλη, κυρίως στην επιβλητική φιλοσοφική και θεολογική σύνθεση του ''Θωμά του Ακινάτη'' (1224-1274), ενώ η συνεχής χρήση της διαλεκτικής, έδωσε στον άνθρωπο της Δύσης την συνήθεια της ακρίβειας στις διατυπώσεις των χριστιανικών διδασκαλιών. Η Βεβαίως, ως το 10ο αιώνα που αναπτύσσονται οι τρεις μεγάλες αυτοκρατορίες του τότε κόσμου α) του Καρόλου του Μεγάλου, β) του Βυζαντίου και γ) των Αράβων της Ανατολής και της Μεσογείου, η Δύση δέχεται κάποια επίδραση των φιλοσοφικών και θεολογικών έργων της Ανατολής, διαμέσου και των Αράβων. Πάντως, η σχολαστική φιλοσοφία ήταν αυτή που είχε αποθεώσει τον λόγο, ο οποίος όμως παρέμενε υπηρέτης της εκκλησιαστικής αυθεντίας και της θεολογίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και η δυτική θεολογία δεν ήταν ταυτόχρονα υποταγμένη στο λόγο<ref>Ματσούκας Α. Νίκος, ''Ιστορία της Φιλοσοφίας'', 7η έκδό.π., Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 317.</ref>.