Σύμφωνα με το άρθρ. 105 του Συντάγματος<ref>Το κείμενο βασίζεται στο άρθρο του Βαβούσκου Κωνσταντίνου, ''Η Νομική θέσις του Αγίου Όρους εντός των ορίων της Ελληνικής Επικρατείας'', Διεθνές Συμπόσιο, Το Άγιον Όρος Χθες-Σήμερα-Αύριο, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (29 Οκτωβρίου - 1 Νοεμβρίου) Θεσσαλονίκη 1993.</ref>, η χερσόνησος του ''Άθω'' είναι αυτοδιοίκητο τμήμα του ελληνικού κράτους διοικούμενη δι' αντιπροσώπων των Ιερών Μονών, όπως προβλέπει το αρχαίο προνομιακό καθεστώς της. Η κυριαρχία του ελληνικού κράτους επί της χερσονήσου παραμένει άθικτη ενώ από άποψη πνευματική, η Χερσόνησος διατελεί υπό την άμεση δικαιοδοσία του [[Οικουμενικό Πατριαρχείο|Οικουμενικού Πατριαρχείου]]. Ως προς την ιθαγένεια των εκεί μοναζόντων, το ίδιο άρθρο ορίζει ότι, όλοι αποκτούν χωρίς άλλες ενέργειες την ελληνική ιθαγένεια όσο διαρκεί η παρουσία τους εκεί ως δόκιμοι ή μοναχοί.
Ο καθορισμός των αγιορείτικων καθεστώτων ''Αγίου Όρους'' και ο τρόπος λειτουργίας τους γίνεται με τον σχετικό ''Καταστατικό χάρτη'' (το σύνολο των νόμων, με τους οποίους ιδρύεται ένας οργανισμός ή καθεστώς), τον οποίο με την σύμπραξιν του αντιπροσώπου του ελληνικού κράτους συντάσσουν και ψηφίζουν οι είκοσι ιερές Μονές του ''Αγίου Όρους'' και επικυρώνουν το ''Οικουμενικό Πατριαρχείο'' και η ''Βουλή των Ελλήνων''. Όσον αφορά στην τήρηση αυτών των αγιορείτικων καθεστώτων, ως προς μεν το πνευματικόν μέρος υφίσταται η ανώτατη εποπτεία του ''Οικουμενικού Πατριαρχείου'', ενώ, ως προς το διοικητικό μέρος, τελεί υπό την εποπτεία του κράτους, η οποία ασκείται από τον διοικητή, ο οποίος έχει βαθμό νομάρχη και υπάγεται στο ''Υπουργείο Εξωτερικών''. Στο ελληνικό κράτος ανήκει αποκλειστικά και η διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας.
Ο ισχύων ''Καταστατικός Χάρτης'' ψηφίσθηκε στην πρωτεύουσα του ''Αγίου Όρους'', τις ''[[Καρυές]], στις 10 Μαΐου 1924 από την Έκτακτη σύναξη των είκοσι Ιερών Μονών και κυρώθηκε με το ΝΔ της 10/16ης Σεπτεμβρίου 1926. Το ''Οικουμενικό Πατριαρχείο'' τον ενέκρινε με το υπ' αρ. 181/1925 έγγραφο.