Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
→Ανίχνευση των ευθυνών του Κύριλλου Αλεξανδρείας
Και συμπληρώνει: για τον λόγο αυτό, ''"για τον ιστορικό, πολύ πειστικότερος από τον Δαμάσκιο είναι ο Σωκράτης"''<ref>Chuvin Pierre, ''Οι τελευταίοι εθνικοί...'', ό.π.</ref>. Επιπλέον, ο ''J.M. Rist'' σημειώνει ότι δεν υπάρχει τίποτα στην επισκοπική πορεία του Κύριλλου που να αφήνει να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να οργανώσει μια δολοφονία από καθαρό φθόνο για την αυξημένη δημοτικότητα κάποιου<ref>Στο πρωτότυπο: ''"there is nothing in his career which would suggest that he would plot a murder through mere envy of someone else's popularity"'' (J. M. Rist, ''Hypatia'', ό.π., σελ. 222).</ref>.
Ο ''Ιωάννης Μαλάλας'', έναν αιώνα αργότερα, αναφέρει ότι ''"εκείνον δε τον καιρόν παρρησίαν λαβόντες υπό του επισκόπου"'' ''"οι Αλεξανδρείς"'', δολοφόνησαν την ''Υπατία''<ref>Ιωάννης Μαλάλας, ''Χρονογραφία'', '''''PG''''' 97,536Α.</ref>. Για το εδάφιο αυτό, το οποίο στη βιβλιογραφία δεν φαίνεται να χρησιμοποιείται ιδιαίτερα, υπάρχει η αντίληψη ότι αποτελεί ''"μια ασαφή πληροφορία"''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"vague scraps of information have reached the pages of Malalas"'' (J. M. Rist, ''Hypatia'', Phoenix, τόμ., 19, αρ. 3, (Φθινόπωρο 1965), σελ. 215).</ref>. Η ''Maria Dzielska'', έχει επισημάνει ότι ''"η πλέον αξιόπιστη πηγή"'' είναι ο σύγχρονος των γεγονότων ''Σωκράτης'' και ακόμα ότι ''"η μοναδική σαφής και ξεκάθαρη κατηγορία κατά του πατριάρχη και των χριστιανών της Αλεξάνδρειας αναφέρεται στο έργο του Δαμασκίου Ισιδώρου βίος"''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 44.</ref>. Το ίδιο σημειώνει και ο καθ. Στ. Παπαδόπουλος: ''"καμία ιστορική πηγή δεν αποδίδει άμεσα ευθύνη"'' στον ''Κύριλλο''<ref>Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, ''Άγιος Κύριλλος...'', ό.π., σελ. 30.</ref>. Αυτό ίσως σημαίνει, ότι ερμηνεύει την φράση του ''Μαλάλα'' στο ίδιο πνεύμα με τον ''J.C. Robertson'', ότι οι οπαδοί του ''Κύριλλου'' ήταν ενθαρρημένοι από την μέχρι τότε συμπεριφορά του<ref>Στο πρωτότυπο: ''"they had unquestionably drawn encouragement from his earlier proceedings"'' (Philip Schaff, ''History of the christian church'', Vol. 3 (Chapter X, §171. Cyril of alexandria), Wm. B. Eerdmans, Grand Rapids, Michigan 1910, σελ. 943, υποσημ. #1).</ref>. Διευκρινίζει όμως ο ''J.C. Robertson'' πως το γεγονός ''"ότι ο Κύριλλος είχε οποιαδήποτε συμμετοχή σε αυτή τη θηριωδία, φαίνεται δείχνει να αποτελεί μια αστήρικτη συκοφαντία"''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"That Cyril had any share in this atrocity appears to be an unsupported calumny"'' (Philip Schaff, ''History of the christian church'', ό.π.</ref>. Από τα παραπάνω φαίνεται πως το εδάφιο του ''Μαλάλα'' δεν έχει κατανοηθεί σαν να μιλά για σχεδιασμό ή συμμετοχή του ''Κύριλλου'' στο έγκλημα, αλλά περισσότερο σαν να τον αναφέρει ''"ως εξερεθίσαντα τον ευερέθιστον λαόν της Αλεξανδρείας"''<ref>Άρθρο ''Υπατία'', στο: Βουτυράς Σταύρος, ''Λεξικόν Ιστορίας και Γεωγραφίας πάντων των εθνών από των αρχαιοτάτων χρόνων'', τόμ. 9, εν Κωνσταντινουπόλει 1890, σελ. 23.</ref>. Δεν Όπως γράφει ο ''W. Bright'', αν δεν είχε γίνει η επίθεση κατά των ''Εβραίων'', δεν θα πρέπει επίσης είχε γίνει και ο φόνος της ''Υπατίας'', χωρίς όμως να ξεχνάμε θεωρεί ότι ο ''Κύριλλος'' ήταν συμμέτοχος στην ''"φριχτή αυτή πράξη"''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"Cyril was no party to this hideous deed but it was the work of men whose passions he had originally called out. Had there been no onslaught on the synagogues, there would doubtless have been no murder of Hypatia."'' (Philip Schaff, ''History of the christian church'', στο ίδιο).</ref>. Αυτή την ευθύνη ίσως καταλογίζει στον ''Κύριλλο'' ο σύγχρονος της ''Υπατίας'', ιστορικός ''Σωκράτης'', και γι' αυτό μένει στην διαπίστωση ότι η δολοφονία της ''Υπατίας'' αποτέλεσε μομφή/όνειδος για τον ''Κύριλλο'' και την Εκκλησία της ''Αλεξάνδρειας'', όμως δεν απαγγέλει όμως κατηγορίες κατηγορία συνενοχής στον ''Κύριλλο'' αλλά και εξιστορεί πως στο συμπέρασμα ότι η ''Υπατία'' εμπόδιζε τη συμφιλίωση ''Ορέστη'' και ''Κύριλλου'' το έγκλημα διέπραξαν κάποιοι ''"κατέληξαν ορισμένοι από αυτούς που τη μισούσαν, τους οποίους κατηύθυνε κάποιος Πέτρος"'', και όχι ο ίδιος ο ''Κύριλλος''. Επιπλέον -έχοντας υπόψη βέβαια ότι τα εδάφια μας τα διασώζει ο ''Φώτιος''-, ο αρειανιστής ''Φιλοστόργιος'', επίσης σύγχρονος της ''Υπατίας'', ενώ καταγγέλει τους ''Ορθοδόξους'' γενικά (''αυτούς που πρεσβεύουν το ομοούσιον''<ref>Φιλοστόργιος, ''Εκκλ. Ιστορ.'' VIII, 9 ('''''PG''''' 65,564).</ref>), εντούτοις δεν κατονομάζει τον δογματικό του αντίπαλο ''Κύριλλο''<ref>Ο οποίος μάλιστα έγραψε κείμενα όπως το ''Θησαυρός περί της Αγ. καί Ομοουσίου Τριάδος'' ('''''PG''''' 75,23 κ.ε.), ''"το συστηματικώτερον εξ όλων των κατά του αρειανισμού γραφέντων συγγραμμάτων"'' (Χρήστου Παν., ''Κύριλλος Αλεξανδρείας'', ''ΘΗΕ'' τόμ. 7 (1965), στ. 1167).</ref>. Η απουσία αναφοράς στο όνομα του ''Κύριλλου'' από τον ''Φιλοστόργιο'', αποκτάει μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε περίπτωση που ισχύουν και κατά ένα μέρος έστω, όσα του καταλογίζει ο [[Φώτιος Α΄ ο Μέγας|Φώτιος]] στη ''Βιβλιοθήκη'' του: ''"Εξαίρει συλλήβδην τους αρειανίζοντες, περιλούζει με ύβρεις τους ορθοδόξους, έτσι που η ιστορία του να μην είναι ιστορία αλλά μάλλον εγκώμιο, αφενός, των αιρετικών, απροκάλυπτος ψόγος αφετέρου και «κατηγορώ» κατά των ορθοδόξων"''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"Εξαίρει τους Αρειανίζοντας άπαντας, λοιδορίαις πλύνει τους ορθοδόξους, ως είναι την ιστορίαν αυτού μη ιστορίαν μάλλον αλλ' εγκώμιον μεν των αιρετικών, ψόγον δε γυμνόν και κατηγορίαν των ορθοδόξων"'' (Πρωτότυπο και μετάφραση του αποσπάσματος στο: Φώτιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ''Βιβλιοθήκη - Όσα της ιστορίας'' (μτφρ. Ευθυμιάδης Στέφανος), εκδ. Κανάκη, Αθήνα 2000, σελ. 76.77).</ref>. Ο επίσης μεταγενέστερος των γεγονότων ''Θεοφάνης'', αναφέρει ότι την ''Υπατία'' σκότωσαν ''"κάποιοι"'' (''"τινές ανείλον"''<ref>Θεοφάνους, ''Χρονικόν'', '''''PG''''' 108,225.</ref>).
Αυτό που μοιάζει βέβαιο στις κρίσεις των ερευνητών, είναι ότι οι ένοχοι ήταν οπαδοί του ''Κύριλλου''. Στο ''"The Oxford dictionary of the Christian Church"'', στα δύο άρθρα που αναφέρονται στο γεγονός, μεταφέρεται η σχετική αβεβαιότητα για τη συμμετοχή του ''Κύριλλου'', και η βεβαιότητα ότι επρόκειτο για υποστηρικτές του: ''α)'' άρθρο ''Cyril'': ''"Ο Κύριλλος'' [...] ''άνοιξε διαμάχη με'' [...] ''τον αυτοκρατορικό έπαρχο, Ορέστη, και αν αυτός ο ίδιος δεν έφερε καμία προσωπική ευθύνη για το θάνατο της διακεκριμένης φιλοσόφου Υπατίας, η δολοφονία της ήταν σίγουρα έργο των υποστηρικτών του."''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"Cyril'' [...] ''opened warfare with'' [...] ''the Imperial prefect, Orestes, and if he himself bore no personal responsibility for the death of the distinguished philosopher Hypatia, her murder was certainly the work of his supporters."'' (Cross F. L.-Livingstone E. A., ''The Oxford dictionary of the Christian Church'', 3rd ed., Oxford University Press, New York 1997, σελ. 446).</ref>, ''β)'' άρθρο ''Hypatia'': ''"δέχθηκε επίθεση από έναν χριστιανικό όχλο υπό τον έλεγχο Πέτρου του Αναγνώστη και θανατώθηκε. Ο αρχιεπίσκοπος, Κύριλλος, θεωρήθηκε ύποπτος για ανάμιξη, αλλά η ευθύνη του, δεν αποδείχθηκε ποτέ."''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"she was attacked by a Christian mob under Peter the Reader and put to death. The archbishop, Cyril, was suspected of complicity, but his responsibility was never proved."'' (Cross F. L.-Livingstone E. A., ''The Oxford dictionary of the Christian Church'', 3rd ed., Oxford University Press, New York 1997, σελ. 817).</ref>.
Ο ιστορικός ''Philip Schaff'' θεωρεί ότι τα στοιχεία δεν επαρκούν ώστε να υπάρξουν ισχυρισμοί περί άμεσης ευθύνης του ''Κύριλλου''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"Walch, Schrockh, Gibbon, and Milman incline to hold Cyril responsible for the murder of Hypatia, which was perpetrated under the direction of a reader of his church, by the name of Peter. But the evidence is not sufficient."'' (Philip Schaff, ''History of the christian church'', ό.π.</ref>. Αυτή η αδυναμία είναι φανερή στις διατυπώσεις των μελετητών. Σύμφωνα με τον ''Pierre Chuvin'' ''"είναι φανερό ότι τα χέρια του'' [Κύριλλου] ''δεν θα μπορούσε να είναι καθαρά σε ένα έγκλημα που διαπράχθηκε μέσα στον ίδιο τον πατριαρχικό ναό του"''<ref>Chuvin Pierre, ''Οι τελευταίοι εθνικοί...'', ό.π., σελ. 111.</ref>, από την άλλη μεριά όμως, θεωρεί ότι ''"δεν μπορούμε να υπολογίσουμε με ακρίβεια την ευθύνη του επισκόπου σε αυτήν την τραγική εξέλιξη"''<ref>Chuvin Pierre, ''Οι τελευταίοι εθνικοί...'', ό.π., σελ. 111.</ref>.
Παρομοίως, και η ''Maria Dzielska'' γράφει ότι ''"είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε κάποια ενοχή του Κυρίλλου. Δεν μπορούμε να φτάσουμε τόσο μακριά όσο ο Σέφερ που τον απαλλάσσει πλήρως και επιρρίπτει την ευθύνη στον Ορέστη''...[και] ''ανεξαρτήτως αν ήταν άμεσα ή έμμεσα αναμεμιγμένος, ο Κύριλλος παραβίασε τις αρχές της χριστιανικής ηθικής τάξης"''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 182.</ref>. Και προσθέτει: ''"δεν υπάρχει αμφιβολία ότι'' [ο ''Κύριλλος''] ''ήταν ο βασικός υποκινητής της εκστρατείας εναντίον της Υπατίας, υποδαυλίζοντας την προκατάληψη και την εχθρότητα εναντίον της φιλοσόφου"'', παρά ταύτα όμως, η ίδια πάλι σημειώνει ότι ''"δεν μπορεί να θεωρηθεί νομικά υπεύθυνος για τον σχεδιασμό του εγκλήματος"''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 182.</ref>. Σε μια προσπάθεια ανίχνευσης της ευθύνης του ''Κύριλλου'', ο ''W. Bright'' σημειώνει ότι όπως ακριβώς δεν έγιναν σφαγές από την πλευρά των χριστιανών στα γεγονόταν εκδίωξης των Εβραίων, έτσι θα μπορούσε και ο φόνος της ''Υπατίας'' αναμφίβολα να αποφευχθεί (προφανώς εννοεί, αν ήθελε ο ''Κύριλλος'')<ref>Στο πρωτότυπο: ''"Had there been no onslaught on the synagogues, there would doubtless have been no murder of Hypatia."'' (Philip Schaff, ''History of the christian church'', στο ίδιο.</ref>. Από το συμπέρασμα του ''W. Bright'' φαίνεται να προκύπτει μία ακόμη παράμετρος· η τυχόν, εγκληματική φύση του ''Κύριλλου'', θα μπορούσε ευκολότερα να εκδηλωθεί στα γεγονότα των Συναγωγών, τα οποία έγιναν εν θερμώ, ως επακόλουθα μιας σφαγής. Το πλήθος όμως των χριστιανών υπό τον ''Κύριλλο'', κατόρθωσε να φέρει εις πέρας την εκδίωξη των Εβραίων αναίμακτα -παρά το γεγονός ότι προηγήθηκε αιματηρή επίθεση με αρκετά θύματα-, και αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να συνδυαστεί με την μαρτυρία του ''Σωκράτη'', ότι τους δολοφόνους της ''Υπατίας'' τους ''"κατηύθυνε κάποιος Πέτρος"'' και όχι ο ''Κύριλλος''. Όπως είχε γράψει ο ''Crawford'', θα μπορούσε το έγκλημα κάλλιστα να συντελέστηκε με πρωτοβουλία μερίδας του λαού της ''Αλεξάνδρειας''<ref>Dzielska Maria, ''Υπατία η Αλεξανδρινή'', ό.π., σελ. 192, υποσημ. #1.</ref>.
Το γεγονός πάντως, ''"στερείται κάθε ουσιαστικής αποδείξεως που να συνδέει τον Αγ. Κύριλλο άμεσα με το επεισόδιο"'' γράφει ο ''Γεώργιος Φλορόφσκυ''<ref>Φλορόφσκυ Γεώργιος, ''Οι Βυζαντινοί Πατέρες...'', ό.π., σελ. 457.</ref> και ο ''J.M. Rist'' συμφωνεί: ''"δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος να εμπλακεί ο Κύριλλος στον φόνο αυτό καθαυτό"''<ref>Στο πρωτότυπο: ''"There appears no reason to implicate Cyril in the murder itself"'' (J. M. Rist, ''Hypatia'', ό.π., σελ. 224).</ref>. Σύμφωνα με τον ''Στ. Παπαδόπουλο'', η ευθύνη του ''Κύριλλου'', ''"αν υπάρχει, πρέπει να περιορισθεί στο ότι δεν κατόρθωσε ν' απομονώσει ή ν' αποθαρρύνει τους φανατικούς χριστιανούς"''<ref>Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, ''Άγιος Κύριλλος...'', ό.π., σελ. 31.</ref>.
