Αλλαγές

Η ιστορία της μονής, όπως και των άλλων αθωνικών μοναστηριών, παρουσιάζει περιόδους ακμής αλλά και περιόδους παρακμής, σε σημείο να καταστεί σχεδόν έρημη. Από τα μέσα του 11ου αιώνα, οπότε είχε 700 περίπου μοναχούς, μέχρι τον 14ο, περνά μια καλή περίοδο, από εκεί και πέρα όμως, εξαιτίας των καταστροφών από τις διάφορες πειρατικές επιδρομές, ανακόπηκε η ακμή της και ο αριθμός των Λαυριωτών άρχισε να μειώνεται αισθητά με αποτέλεσμα στις αρχές του 17ου αιώνα να διαθέτει μόνο 5 ή 6 μοναχούς, ενώ από οικονομική άποψη βρισκόταν σε τραγική κατάσταση σχεδόν μέχρι το 1655, οπότε ενισχύθηκε οικονομικά από τον πατριάρχη ''Διονύσιο Γ΄''<ref>Καδάς Σωτήρης, ''Το Άγιον Όρος. Τα μοναστήρια και οι θησαυροί τους'', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995, σελ. 36.</ref>. Η Μονή μετείχε στον αγώνα του 1821 και υπέστη πολλές ζημιές<ref>''ΘΗΕ'', τόμ. 8 (1966), στ. 884.</ref>.

Η ''Μεγίστη Λαύρα'' αποτελούσε πάντα φυτώριο παιδείας και ανέδειξε πρόσωπα που διακρίθηκαν στην εκκλησιαστική μουσική και τα γράμματα. Η βιβλιοθήκη της μονής είναι πλουσιωτάτη σε χειρόγραφα και έντυπα, ενώ το αρχείο της είναι πλούσιο σε έγγραφα. Στα κειμήλια της μονής περιλαμβάνονται πλήθος έργων τέχνης, εικόνων, σκευών κ.ά.<ref>''ΘΗΕ'', τόμ. 8 (1966), στ. 885.</ref>.

Το ''Καθολικό'', που είναι αφιερωμένο στον ''Άγιο Αθανάσιο'', είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα της βυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Οι τοιχογραφίες του Καθολικού είναι έργο του ζωγράφου ''Θεοφάνη'', της Κρητικής Σχολής, και χρονολογούνται από το 1535.

==Υποσημειώσεις==