Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
καμία σύνοψη επεξεργασίας
Σύμφωνα με την αρχαιότερη μορφή του ''χιλιασμού'', η επίγεια βασιλεία του [[Χριστός|Χριστού]], θα παρεμβληθεί μεταξύ μιας πρώτης αναστάσεως, αυτής των δικαίων (οι οποίοι ''"θά είναι οι μόνοι μέτοχοι των απολαύσεων της χιλιετούς βασιλείας"'') και μίας δεύτερης, η οποία αναμένει τους μέλλοντες να καταδικαστούν, ενώ θα ακολουθήσει η κρίση και η απόδοση των αιωνίων ποινών ([[Κόλαση]]) και απολαύσεων ([[Παράδεισος]])<ref>''ΘΗΕ'', τόμ. 12 (1968), στ. 129-130.</ref>.
==Επιρροές από την ιουδαϊκή εσχατολογία==
Αρκετά νωρίς, τον 2ο αιώνα, άρχισε ο αντίλογος απέναντι στον ''χιλιασμό''. Ο ''Γάιος'', πρεσβύτερος στη Ρώμη, που ''"βοήθησε θεολογικά την Εκκλησία στην αντιμετώπιση του αποκαλυπτικού κινήματος της εποχής του και της πληθώρας των απόκρυφων βιβλίων, που νόθευαν τον Κανόνα της Γραφής"'' καταπολεμά τη διδασκαλία ''"περί χιλιετούς βασιλείας του Χριστού στη γη"''. Η αντίδρασή του ήταν τόσο μεγάλη ώστε ''"προς αναίρεσιν των χιλιαστικών τούτων δοξασιών...ο Γάϊος απέρριψε την Αποκάλυψιν του Ιωάννου"'' την οποία απέδωσε στον [[Κήρινθος|Κήρινθο]]<ref>"Γάιος", ''ΘΗΕ'', τόμ. 4 (1964), στ. 148.</ref>. Κατά του ''Χιλιασμού'' ''"εξεδηλώθη και ο Ωριγένης χαρακτηρίζων τους εχομένους τούτου ως υπό σαρκικών επιθυμιών αγομένους...παραθεωρούντας δε τα όσα γράφει ο απόστολος Παύλος περί πνευματικού σώματος μετά την ανάστασιν"''<ref>Τρεμπέλας, ''Δογματική...'', τόμ. Γ', ό.π., σελ. 449, υποσημ. #26.</ref>. Ακολούθως, ο ''Διονύσιος επίσκοπος Αλεξανδρείας'' (248-264) ο ''"διδάσκαλος"'' της ''"καθολικής Εκκλησίας"''<ref>Αθανασίου, ''Περί Διονυσίων'', 6.1</ref>, καταπολέμησε τις χιλιαστικές αντιλήψεις που κυκλοφορούσαν στους κόλπους της Εκκλησίας<ref>Παπαδόπουλος Γ. Στυλιανός, ''Πατρολογία'', τόμ. Α', έκδ. 4η, Αθήνα 2000, σελ. 446</ref> ''"φέρνοντας την οριστική ρήξη με την χιλιαστική παράδοση"''<ref>Παναγόπουλος Ιωάννης, ''H Πατερική κατανόηση του Βιβλίου της Aποκαλύψεως'', στο "Εισηγήσεις ΣΤ' Συνάξεως Ορθοδόξων Βιβλικών θεολόγων", 1991, σελ. 360</ref>. Συνολικά, αρκετές ακόμα εξέχουσες φυσιογνωμίες του χριστιανικού χώρου, όπως ο [[Κλήμης ο Αλεξανδρεύς]], ο [[Ευσέβιος ο Καισαρείας]], ο [[Αυγουστίνος]], κ.ά., και εκκλησιαστικές σύνοδοι, ασχολήθηκαν με το ''χιλιασμό'' και την καταδίκη των ιδεών του, οι οποίες ούτως ή άλλως ''"ατόνησαν προοδευτικά μετά τα μέσα του Γ΄ αιώνα"''<ref>Φειδάς Ιω. Βλάσιος, ''Εκκλησιαστική Ιστορία - Απ' αρχής μέχρι την Εικονομαχία'', τόμ. Α', 3η έκδ., Αθήνα 2002, σελ. 151</ref>.
==Η Ορθόδοξη ερμηνεία της περί «χιλιασμού» περικοπής ''Αποκ. 20,1-10''==
Η περικοπή που αναφέρεται στη χιλιόχρονη βασιλεία, είναι:
'''''1.''' Και είδα ένα άγγελο να κατεβαίνει από τον ουρανό έχοντας το κλειδί της αβύσσου και μια μεγάλη αλυσίδα στο χέρι του. '''2.''' Και συνέλαβε το δράκοντα, τον όφι τον αρχαίο, που είναι ο Διάβολος και ο Σατανάς, που 'παραπλανάει την οικουμένη', και τον έδεσε για χίλια χρόνια. '''3.''' Και τον έριξε στην άβυσσο, την οποία έκλεισε και τη σφράγισε από επάνω του, για να μην παρασύρει πλέον σε πλάνη τα έθνη, μέχρι να συμπληρωθούν τα χίλια χρόνια (χρονιά δηλαδή μιας μακράς περιόδου που συμβολίζουν τα χίλια αυτά χρόνια). Μετά την πάροδο των χρόνων αυτών θα πρέπει να λυθεί για λίγο χρόνο. '''4.''' Και είδα θρόνους, και κάθησαν σ' αυτούς αυτοί στους οποίους δόθηκε η εξουσία να δικάσουν. Και είδα και τις ψυχές αυτών που είχαν πελεκηθεί με τσεκούρια (είχαν αποκεφαλισθεί δηλαδή) για τη μαρτυρία που έδωσαν για την πίστη τους στον Ιησού και για το λόγο του Θεού. Και οι οποίοι δεν προσκύνησαν το θηρίο, ούτε το ομοίωμα του και ούτε δέχθηκαν να πάρουν τ0 χάραγμα (του) στο μέτωπο τους και στο χέρι τους. Και έζησαν και βασίλεψαν με το Χριστό χίλια χρόνια. '''5.''' Και οι υπόλοιποι από τους νεκρούς δεν ξαναγύρισαν στη ζωή μέχρις ότου συμπληρωθούν τα χίλια χρόνια. Αυτή είναι η πρώτη ανάσταση. '''6.''' Μακάριος και άγιος είναι εκείνος που θα πάρει μέρος στην ανάσταση την πρώτη. Επάνω σ' αυτούς ο δεύτερος θάνατος δεν έχει καμιά εξουσία, αλλά θα είναι ιερείς του Θεοΰ και του Χριστού και θα βασιλέψουν μαζί του χίλια χρόνια. '''7.''' Και όταν θα συμπληρωθούν τα χίλια χρόνια, θα λυθεί ο σατανάς από τη φυλακή του '''8.''' και θα βγει για να πλανέψει τα έθνη, που βρίσκονται στις τέσσερες γωνίες της γης, τον Γώγ και τον Μαγώγ (το σκληρό βασιλιά δηλαδή Γώγ και το βάρβαρο λαό του Μαγώγ που αναφέρει ο προφήτης Ιεζεκιήλ (κεφ. λη΄ και λθ΄) και θα τους μαζέψει να πολεμήσουν (εναντίον του Χριστού), ο δε αριθμός τους είναι σαν την άμμο της θάλασσας (δηλαδή αμέτρητοι). '''9.''' Και ανέβηκαν (τα έθνη αυτά) στην επιφάνεια της γης και περικύκλωσαν το στρατόπεδο των αγίων και την αγαπημένη πόλη. Αλλά κατέβηκε φωτιά από τον ουρανό από το Θεό και τους κατέφαγε. '''10.''' Και ο διάβολος, που τους παραπλανούσε ρίχθηκε στη λίμνη της φωτιάς και του θειαφιού, όπου ήταν και το θηρίο και ο ψευδοπροφήτης και θα βασανίζονται μέρα και νύκτα στους αιώνες των αιώνων.''<ref>''Αποκ. 20,1-10'', Δεληκωστόπουλος Αθανάσιος, ''Η Καινή Διαθήκη σε Νεοελληνική Απόδοση'', 7η έκδ., Αθήνα 2003, σελ. 671-672.</ref>.
Η ''χιλιαστική'', [[αίρεση|αιρετική]] ερμηνεία των στίχων αυτών, προκύπτει όταν εκλαμβάνονται κατά γράμμα οι στίχοι 1-10 και αυτό γίνεται συνήθως ως εξής: τις τελευταίες ημέρες του κόσμου θα έλθει ο [[Αντίχριστος]]. Μετά την πτώση αυτού και των οπαδών του, και πριν από τη γενική μέλλουσα κρίση, θα βασιλεύσει ο [[Χριστός]] μαζί με τους μάρτυρες της πίστεως που θα αναστηθούν και κάποιους εκλεκτούς του για 1.000 χρόνια επί της γης. Μετά τα χίλια αυτά χρόνια, θα βγει από τη φυλακή του ο [[Σατανάς]], στην οποία παρέμενε δεμένος όλα αυτά τα χρόνια, και τότε θα πολεμήσει τον [[Χριστός|Χριστό]] για τελευταία φορά, όμως και ο πόλεμος αυτός θα κατάληξει σε αποτυχία του<ref>Γιαννακόπουλος Ιωήλ (Αρχιμ.), ''Ερμηνεία της Αποκαλύψεως'', 2η έκδ., Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1991, σελ. 212.</ref>. Μετά την αποτυχία αυτή, θα γίνει δεύτερη ανάσταση νεκρών, αυτή που επιφυλάσσεται στους μέλλοντες να καταδικαστούν, θα ακολουθήσει γενική Κρίση και απόδοση των αιωνίων ποινών ([[Κόλαση]]) και των αιωνίων απολαύσεων ([[Παράδεισος]])<ref>''ΘΗΕ'', τόμ. 12 (1968), στ. 130.</ref>.
Η παραπάνω ερμηνεία παρουσιάζει αρκετά προβλήματα, πρώτο από τα οποία είναι ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε κατά γράμμα την αναφορά του 20ου κεφ. της [[Αποκάλυψις Ιωάννου|Αποκαλύψεως]] ως χίλια πραγματικά χρόνια<ref>Βούλγαρης Σπ. Χρήστος, ''Υπόμνημα εις τας Καθολικάς Επιστολάς του Αποστόλου Πέτρου'', έκδ. 6η, εκδ. Κ. & Π. Σμπίλιας ΑΕΒΕ, Αθήνα 1996, σελ. 231.</ref>. Αυτά ''"τα 1000 χρόνια"'' είναι ''"συμβολικός αριθμός"'' που ''"σημαίνει μακρό χρονικό διάστημα"'' καθώς δεν θα πρέπει να ''"λησμονούμε ποτέ την παρατήρηση της Β΄ Πετρ. 3,8 πως 'χίλια έτη ως ημέρα μία παρά τω θεώ'"''<ref>Αγουρίδης Σάββας, ''Η Αποκάλυψη του Ιωάννη'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1994, σελ. 443</ref>, ούτε την αναφορά στην [[Παλαιά Διαθήκη]] όπου δηλώνεται ότι ''"χίλια έτη εν οφθαλμοίς σου Κύριε ως ημέρα"''<ref>''Ψαλμ. 89,4''</ref>. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να μιλήσουμε για κατά γράμμα χρονικό διάστημα, αλλά σύμφωνα και με το ''Πραξ. 17''<ref>''"Εσείς δεν μπορείτε να γνωρίζετε τον ακριβή χρόνο, αυτόν τον κρατάει ο Πατέρας στην αποκλειστική του εξουσία"'' (''Η Αγία Γραφή'', μετάφραση από τα πρωτότυπα κείμενα, Βιβλική Εταιρεία, Αθήνα 1997, σελ. 165).</ref> κατανοούμε ότι ''"ουδείς έτερος πλην του Θεού γνωρίζει την διάρκειαν των εσχάτων ημερών και την ημέραν της κρίσεως, 'ουδέ ο υιός'"'' όπως αναφέρεται στο [[Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον|Κατά Μάρκον]] ''13,32''<ref>Βούλγαρης, ''Υπόμνημα εις τας Καθολικάς...'', ό.π.</ref>.
Κατά συνέπεια, μία από τις πρώτες σημαντικές διαφοροποιήσεις από την αίρεση είναι ότι ''"η εκκλησιαστική ορθοδοξία διαχώρισε το γνήσιο πυρήνα του χιλιασμού από τις αριθμοσοφικές περιττολογίες του...αποδέχθηκε τον εσχατολογικό δυναμισμό...απορρίπτοντας τόσο το ενθουσιαστικό στοιχείο του όσο και την αριθμολογία του"''<ref>Μπέγζος, ''Φαινομενολογία...'', ό.π., σελ. 189.</ref>. Ο χρόνος της ολοκλήρωσης της θείας οικονομίας με τη [[Δευτέρα Παρουσία]] του Κυρίου και τη συντέλεια των αιώνων είναι άγνωστος· τον αγνοούν ακόμη και οι άγγελοι και ο υιός του ανθρώπου (δηλ. ο [[Χριστός]] ως άνθρωπος)<ref>"Εσχατολογικές ομάδες", Τσιάκκας Χριστόφορος (αρχιμ.), ''Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Θρησκειών και Αιρέσεων'', έκδ. Ιεράς Μονής Τροοδιτίσσης, Λεμεσός 2002, σελ. 337.</ref> (βλ. ''Ματθ. 24,36''). Ιδιαίτερης σημασίας είναι ο στίχος ''5,3'' της [[Προς Θεσσαλονικείς Α'|πρώτης προς Θεσσαλονικείς επιστολής]] του οποίου ''"η μορφή, η ορολογία, το περιεχόμενο και ο σκοπός...έχουν πολλές ομοιότητες και με τα εσχατολογικά λόγια του Ιησού: α) στα Μρκ 13,21(=Μτθ 24,23) και Λκ 17,23(=Μτθ 24,25-26), όπου γίνεται λόγος για τα γνήσια και τα μη γνήσια προμηνύματα της δευτέρας παρουσίας"''<ref>Γαλάνης Λ. Ιωάννης, ''Η Πρώτη Επιστολή του Απ. Παύλου προς Θεσσαλονικείς'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 300.</ref> και δείχνει ότι ''"όποιος ασχολείται με τις χρονολογίες και τους προσδιορισμούς της Παρουσίας του Κυρίου βρίσκεται σε αντίθεση με το Ευαγγέλιο του Χριστού και άρα, στην πλάνη"''<ref>Τσιάκκας, ''Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Θρησκειών και Αιρέσεων'', ό.π.</ref>. Οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να εξετάζουν την ημέρα και την ώρα εκείνη, αλλά, να τηρούν τον λόγο του [[Χριστός|Χριστού]] που λέει: ''"υμείς γίνεσθε έτοιμοι, ότι ή ώρα ου δοκείτε ο υιός τού ανθρώπου έρχεται"'' (''Ματθ. 24,44'')<ref>Τσιάκκας, ''Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Θρησκειών και Αιρέσεων'', στο ίδιο.</ref>.
Δεύτερο σημαντικό πρόβλημα της κατά γράμμα χιλιαστικής ερμηνείας, είναι η αποδοχή δύο περιόδων αναστάσεως: μία για τους δίκαιους και μία για τους αμαρτωλούς, ξεχωριστά. Όμως, η φράση ''"ανάστασις η πρώτη"'' εμφανίζεται μόνο στο εν λόγω απόσπασμα και μόνο στο βιβλίο της ''Αποκάλυψης'', ενώ η διδασκαλία περί μίας μόνο γενικής αναστάσεως εμφανίζεται σε πολλά και διάφορα σημεία: ''Ματθ. 22,30-31'', ''Ιω. 5,28-29. 11,24'', ''Πράξ. 24,15'', ''Α΄ Θεσ. 4,16-17'')<ref>"Ανάστασις", ''ΘΗΕ'', τόμ. 2 (1963), στ. 604.</ref>. Θα πρέπει επιπλέον να παρατηρήσουμε ότι, το κείμενο δεν αναφέρει ότι οι άγιοι πρώτα αναστήθηκαν και κατόπιν έζησαν με τον Χριστό χίλια χρόνια, αλλά ''"χωρίς καν να ομιλή περί προηγηθείσης αναστάσεως"'' λέει ότι ''"'έζησαν και εβασίλευσαν μετά του Χριστού χίλια ετη"'' και ''"εν συνεχεία παραθέτει την εξήγησιν: 'αύτη η ανάστασις η πρώτη· μακάριος και άγιος ο έχων μέρος εν τη αναστάσει τη πρώτη· επί τούτων ο δεύτερος θάνατος ουκ έχει εξουσίαν'"''<ref>"Ανάστασις", ''ΘΗΕ'', τόμ. 2 (1963), στ. 605.</ref>.
Σύμφωνα με την Ορθόδοξη ερμηνεία<ref>Για την ερμηνεία που ακολουθεί βλ. Γιαννακόπουλος, ''Ερμηνεία της Αποκαλύψεως'', ό.π., σελ. 210-211.</ref><ref>Βλ. και Τσιάκκας, ''Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Θρησκειών και Αιρέσεων'', ό.π., σελ. 337-338.</ref>, ''πρώτος θάνατος'' ή ''σωματικός'', είναι ο χωρισμός του σώματος από την ψυχή ενώ ''δεύτερος θάνατος'' ή ''πνευματικός'', είναι ο χωρισμός της ψυχής από το Θεό. Κατ' αναλογία, υπάρχουν και δύο αναστάσεις, δύο ζωές, Η πρώτη ζωή, είναι η ένωση ψυχής και σώματος, ενώ η δεύτερη, η ένωση της ψυχής με τον Θεό. Για τον ψυχικό θάνατο και την πνευματική νέκρωση γίνεται λόγος στο ''Ιω. 5,24-25''. Άρα, η ''χιλιετής βασιλεία'', είναι η βασιλεία του Χριστού από την ανάσταση Του ''"εως της συντέλειας του αιώνος"'' (''Ματθ. 28,18-20''. Βλ. και ''Λουκ. 17,20-21''). Στην περίοδο αυτή, πραγματοποιείται η ''πρώτη ανάσταση'', δηλαδή η ανάσταση των πιστών από τη δουλεία της αμαρτίας, η αναγέννηση τους στο σώμα του Χριστού (''Ιω. 3,3-55'', ''Γαλ. 3,26-29'', ''Ρωμ. 8,14-17''). Η κατάσταση της αμαρτωλής ζωής είναι πνευματικός θάνατος (''Λουκ. 15,24-32'', ''Ρωμ. 11,15'', ''Εφεσ. 5,14'', ''Α΄ Ιω. 3,14-15'', ''Αποκ. 3,1'') και συνεπώς, η απαλλαγή από την αμαρτωλή κατάσταση, είναι ανάσταση. Όσοι έλαβαν μέρος σ' αυτή την ''πρώτη ανάσταση'' θα βασιλεύσουν με τον [[Χριστός|Χριστό]] και δεν θα γνωρίσουν το ''δεύτερο θάνατο'', δηλαδή τον πνευματικό (''Αποκ. 2,11''. ''20,6-14''. ''21,8''). Όλοι αυτοί, θα λάβουν μέρος στη ''δεύτερη ανάσταση'', που είναι η μία και μοναδική, γενική ανάσταση των σωμάτων, θα ενωθούν με τους πιστούς που θα ζουν κατά την ημέρα του Κυρίου και θα ενδυθούν αφθαρσία και αθανασία, για να είναι ''"πάντοτε μετά του Κυρίου"'' (''Α΄ θεσ. 4,16-17'').
Επιπλέον, στο ''Αποκ. 20,2'' όπου η βασιλεία του [[Χριστός|Χριστού]] ξεκινά με το ''δέσιμο'' του σατανά, οι ''χιλιαστές'' εκλαμβάνουν ως απόλυτη τη δέσμευση κατά την ''χιλιετή βασιλεία'' που σύμφωνα με την ορθόδοξη ερμηνεία ξεκινά από την [[Ανάσταση]] του Κυρίου. Όμως η δέσμευση αυτή πρέπει να θεωρείται σχετική και πρόσκαιρη. Η [[Καινή Διαθήκη]] δείχνει ότι ναι μεν ο [[Χριστός]] έδωσε εξουσία στους δικούς του να υποτάσσουν το διάβολο και να τον δεσμεύουν στο όνομά Του (''Ματθ. 12,28-29'', ''Α΄ Ιω. 4,4'', ''Εβρ. 2,14-15'', ''Πραξ. 26,18'' κ.ά.), όμως ο σατανάς παρά τη δέσμευση εξακολουθεί να εξασκεί επιρροή και εξουσία στους ανθρώπους (''Α΄ Πετρ. 5,8'', ''Ιακ. 4,7'' κ.ά.)<ref>Κόκορης Θ. Δημήτριος, ''Ορθοδοξία και Κακοδοξία'', τόμ. Γ΄, Αθήνα 1993, σελ. 226-229.</ref>.
Στα παραπάνω, θα πρέπει να προστεθούν και άλλες ερμηνευτικές δυσκολίες της χιλιαστικής ερμηνείας:
*Πως να δεχτούμε ότι θα βασιλεύσει στη γη ο [[Χριστός]] πριν από τη μέλλουσα κρίση με τους δίκαιους μόνο, όταν έχουμε την ρητή διδασκαλία ότι ''"οι καλοί και οι κακοί θα συνυπάρχωσι μέχρι συντέλειας των αιώνων"'' (''Ματθ. 13,47-50'') και το ίδιο ''"επαναλαμβάνεται και εις την παραβολήν των ζιζανίων"'' (''Ματθ. 13,29'') και αυτό σημαίνει ότι ''"εν τη συντελεία των αιώνων...θα γίνη ο χωρισμός δικαίων και αδίκων και ουχί προ ταύτης ως λέγουσι οι χιλιασταί"''<ref>Γιαννακόπουλος, ''Ερμηνεία της Αποκαλύψεως'', ό.π., σελ. 213.</ref>;
*Πως να δεχτούμε ότι θα τολμούσαν τα αντιχριστιανικά έθνη να πολεμήσουν τους δικαίους όταν θα ξέρουν ότι βασιλεύει επ' αυτών ο ίδιος ο [[Χριστός]]; Και σε ποιο αποτέλεσμα θα ελπίζουν οι πολέμιοι, όταν οι αναστημένοι δίκαιοι θα αποτελούν πλέον ένα στράτευμα αθάνατων ισαγγέλων (''Λουκ. 20,35-36'': ''"Εκείνοι όμως που θ' αξιωθούν ν' απολαύσουν τη μέλλουσα ζωή και θα αναστηθούν από τους νεκρούς...ούτε θα είναι δυνατόν πλέον να πεθάνουν γιατί θά είναι ίσοι μέ τους αγγέλους..."'')<ref>Γιαννακόπουλος, ''Ερμηνεία της Αποκαλύψεως'', ό.π., σελ. 214.</ref>;
==Υποσημειώσεις==
