Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
καμία σύνοψη επεξεργασίας
Με τον όρο [[Συναξάρι]], ο οποίος ετυμολογείται από τη λέξη ''σύναξη'', που σημαίνει ''συνάθροιση'' των πιστών στους ναούς προς τιμή κάποιου αγίου ή κάποιου εκκλησιαστικού γεγονότος<ref>Παπαδόπουλος Αντώνιος, ''Αγιολογία'', τόμ. Ι - ''Θέματα γενικά, ειδικά και εορτολογίου'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1996, σελ. 18.</ref>, αναφερόμαστε σε μια διήγηση η οποία αφορά τη ζωή των [[Άγιος|αγίων]] ή διάφορες εορτές<ref>Τσάμης Γ. Δημητρίος, ''Αγιολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999, σελ. 32.</ref>. Τα ''Συναξάρια'' δημιουργήθηκαν από συντμήσεις [[Μάρτυρας|Μαρτυρίων]] και Βίων [[Άγιος|αγίων]] τα οποία γράφτηκαν από διάφορους ανώνυμους μεταγενέστερους συγγραφείς<ref>Τσάμης, ''Αγιολογία...'', ό.π.</ref>. Στο πλαίσιο αυτό, το ''συναξάρι'' είναι η διήγηση και η περιγραφή πρώτα του μαρτυρικού θανάτου του πιστού χριστιανού και δεύτερον του μαρτυρικού βίου όλων των [[Άγιος|Αγίων]] της εκκλησίας, που προέρχεται από τις συνέπειες της ομολογίας της ορθοδόξου πίστεως<ref>Κορακίδης Σ. Αλεξάνδρος, ''Αγιότητα και Μαρτύριο - Η Αγιολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας'', εκδ. Νεκτ. Παναγόπουλος, Αθήνα 2000, σελ. 122.</ref>, με αναφορές στα παθήματα για το όνομα του [[Χριστός|Χριστού]]<ref>Κορακίδης, ''Αγιότητα...'', ό.π., σελ. 123.</ref> αλλά και στην καθημερινή ζωή της προσευχής και της [[Νηστεία|νηστείας]], της [[Αγρυπνία|αγρυπνίας]], της [[ελεημοσύνη|ελεημοσύνης]] και της διαρκούς [[Μετάνοια|μετάνοιας]] για τις [[Αμαρτία|αμαρτίες]] της ζωής αυτής και τις ατέλειες της κάθε στιγμής<ref>Κορακίδης, ''Αγιότητα...'', ό.π., σελ. 124.</ref>.
Το ''Συναξάρι'', συχνά σημαίνει και το ''Μηνολόγιο'', δηλ. την συλλογή κειμένων που με ημερολογιακή σειρά παραθέτουν περιεχόμενο σχετικό με γιορτές και [[Άγιος|αγίους]]<ref>''ΘΗΕ'', τόμ. 11 (1967), στ. 554.</ref>. Η διαφορά τους είναι ότι στα ''Συναξάρια'' τα βιογραφικά στοιχεία και οι περιγραφές είναι συντομότερα<ref>Παπαδόπουλος, ''Αγιολογία'', ό.π., σελ. 19.</ref>.
Τα ''Συναξάρια'', εκτός των βίων και των μαρτυρίων αγίων, αναφέρονται επίσης σε γεγονότα από τη ζωή του [[Χριστός|Χριστού]] ή της [[Θεοτόκος|Θεοτόκου]], μνημονεύονται σε αυτά [[άγγελοι]], [[προφήτες]] και άλλα πρόσωπα της [[Παλαιά Διαθήκη|Π. Διαθήκης]], τιμούνται [[Κτήτορας|κτήτορες]] ή ανακαινιστές [[Μονή|μονών]], επίσης βασιλείς και αρχιερείς, αναφέρονται σε [[Θαύμα|θαύματα]] ή σημαντικά γεγονότα όπως η σύγκληση μιας [[Σύνοδος|Συνόδου]], η ανεύρεση ή μετακομιδή [[Ιερά Λείψανα|ιερού λειψάνου]] και τα εγκαίνια ναού, αλλά περιγράφουν επίσης και θλιβερά γεγονότα, όπως είναι ένας λοιμός ή ένας σεισμός, είτε μνημονεύουν τη σωτηρία μιας πόλεως και άλλα παρόμοια<ref>Παπαδόπουλος, ''Αγιολογία'', ό.π.</ref>. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά στο ''Μηνολόγιο'' του ''Βασιλείου Β΄'' όπου στις 7 Αυγούστου μνημονεύεται η κατάλυση ''"των Περσών και των Αβάρων"''<ref>''PG'' 117,573D.</ref>, γεγονός που αφορά τη λύτρωση από μια πολύ δύσκολη στιγμή για την [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] (επί αυτοκράτορα ''Ηρακλείου'', το έτος 626), κατά τη διάρκεια της οποίας ''"ο πατριάρχης Σέργιος με κηρύγματα, ολονύχτιες ακολουθίες και κατανυκτικές λιτανείες διατήρησε άγρυπνο τον θρησκευτικό ενθουσιασμό του πληθυσμού, και οι έμπειροι φρουροί αντέκρουσαν όλες τις επιθέσεις των εχθρών"''<ref>Ostrogorsky Georg, ''Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους'', τόμ. Α΄, 7η έκδ., Ιστορικές Εκδόσεις Στέφανος Δ. Βασιλόπουλος, Αθήνα 2002, σελ. 169.</ref>.
Τα ''Συναξάρια'', εκτός από ψυχωφελείς διηγήσεις για τους πιστούς<ref>Παπαδόπουλος, ''Αγιολογία'', ό.π., σελ. 19.</ref> αποτελούν συχνά και ''"σπουδαιοτάτην πηγήν και διά την εξωτερικήν και διά την εσωτερικήν κυρίως ιστορίαν του Βυζαντίου"'' αν και παρουσιάζουν αρκετές δυσκολίες οι οποίες πρέπει να μελετηθούν και σχετίζονται με την παράδοση των κειμένων αυτών και την ορθή τους αποκατάσταση<ref>Καραγιαννόπουλος Ιωάννης, ''Πηγαί της Βυζαντινής Ιστορίας'', 5η έκδ., Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1987, σελ. 64.</ref>. Επίσης αποτελούν σπουδαιότατη πηγή για τη γνώση του λαϊκού βίου, των κοινωνικών σχέσεων, του πολιτισμού γενικότερα, αλλά και για την κρατική οργάνωση, τις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας, την αγροτική οικονομία, τις εμπορικές σχέσεις, το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας, τις πολιτιστικές εκδηλώσεις, και για πολεμικά γεγονότα ακόμη<ref>Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, 'Πηγές Εκκλησιαστικής Ιστορίας', Αρμός, Αθήνα 1989, σελ. 142.</ref>.
Σημαντικές πηγές για τα κείμενα αυτά αποτελούν το πολύτομο έργο ''Acta Sanctorum'' (AASS), edd. Socii Bollandiani, Antverpiae 1643 κ.ε. (μέσα στους τόμους του οποίου έχει εκδοθεί και το περίφημο ''Συναξάρι της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως'', που διαμορφώθηκε τον 10ο αιώνα<ref>Τσάμης, ''Αγιολογία...'', ό.π., σελ. 32.</ref>), το ειδικό περιοδικό των ''Βολλανδιστών'' (Ρωμαιοκαθολικοί μοναχοί του βελγικού Ιησουιτικού τάγματος, με επιστημονικό, αγιολογικό έργο) με τίτλο ''Analecta Bollandiana'' (δημοσιεύεται από το 1882 κ.ε.) αλλά και η συλλογή του Jacques-Paul Migne, ''Patrologia Graeca'' (161 τόμοι)<ref>Καραγιαννόπουλος, ''Πηγαί...'', ό.π.</ref>. Το πιο γνωστό νεότερο ''Συναξάρι'' συντάχθηκε από τον [[Νικόδημος Αγιορείτης|Νικόδημο τον Αγιορείτη]] (''Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, Βενετία 1819''), ενώ, με προσθήκες στον ''Συναξαριστή'' του Νικόδημου εκδόθηκε ο ''Μέγας Συναξαριστής'' (τόμοι 12, Αθήνα 1889-1896 και σε νεότερη έκδοση με διορθώσεις και αλλαγές από τον Βίκτ. Ματθαίου, το 1964), ενώ σημαντική είναι και η εργασία του ''Σωφρ. Ευστρατιάδη'' που εκδόθηκε με τίτλο ''Αγιολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας'' (πρώτη έκδοση 1935)<ref>Τσάμης, ''Αγιολογία...'', ό.π., σελ. 33.</ref>.
==Υποσημειώσεις==
