Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
καμία σύνοψη επεξεργασίας
[[Τεσσαρακοστή]] ή απλά '''Σαρακοστή''' ονομάζεται στην [[Ορθόδοξη Εκκλησία]] η περίοδος [[Νηστεία|νηστείας]] διάρκειας σαράντα ημερών. Αν και υπάρχει αντίστοιχη περίοδος νηστείας πριν από τα [[Χριστούγεννα]] η οποία ονομάζεται ''Μικρή Τεσσαρακοστή''<ref>Μαλαβάκης Νίκος, ''Βυζαντινολόγιο-Λεξικό Εκκλησιαστικών και Θρησκευτικών όρων'', Αστήρ, Αθήνα 1999, σελ. 137. </ref> ή ''Σαρανταήμερο''<ref>"Τεσσαρακοστή", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 57, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].</ref>, με τον όρο ''Τεσσαρακοστή'' αναφερόμαστε κυρίως στην νηστεία της περίοδου πριν το [[Πάσχα]] που είναι αρχαιότερη και αυστηρότερη και ονομάζεται ''Μεγάλη Τεσσαρακοστή'' ή και ''Αγία Τεσσαρακοστή''<ref>"Τεσσαρακοστή", ''ΘΗΕ'', τόμ. 11, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1967, στ. 729.</ref>.
Η πρώτη φορά που μαρτυρείται η ονομασία ''Τεσσαρακοστή'' για τη νηστεία του [[Πάσχα]] είναι στις αρχές του 4ου αιώνα στον [[Α΄ Οικουμενική Σύνοδος (κανόνες)|5ο κανόνα της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου]] όπου αναφέρεται:
:''"Οι δε εν Ιλλυριοίς και όλη τη Ελλάδι, και οι εν Αλεξανδρεία, προ εβδομάδων εξ την προ του Πάσχα νηστείαν νηστεύουσι, Τεσσαρακοστήν αυτήν ονομάζοντες. Άλλοι δε παρά τούτους, οι προ επτά της εορτής εβδομάδων της νηστείας αρχόμενοι, και τρεις μόνας πενθημέρους εκ διαλειμμάτων νηστεύοντες, ουδέν ήττον και αυτοί Τεσσαρακοστήν τον χρόνον τούτον καλούσι. Και θαυμάσαι μοι έπεισι, πως ούτοι περί τον αριθμόν των ημερών διαφωνούντες Τεσσαρακοστήν αυτήν ονομάζουσι"''<ref>''PG'' 67,633Α.</ref>.
H νηστεία αυτή έχει θεσπιστεί κατά μίμηση της νηστείας του [[Χριστός|Χριστού]] στην έρημο<ref>Γεωργιάδης Βαρθολομαίος (Αρχιεπισκ. Κορινθίας), ''Επιτομή Λειτουργικής'', εκδ. 4η, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, 1995 (c1909), σελ. 71.</ref> όπως και ο αριθμός των σαράντα ημερών σχετίζεται με την χρονική διάρκεια της νηστείας εκείνης (''Ματθ. 4,2''). Η νηστεία αυτή διαρκεί από την ''Καθαρή Δευτέρα'' ως το ''Σάββατο του Λαζάρου'', μετά το οποίο αρχίζει η [[Μεγάλη εβδομάδα]]. Κατά τη [[νηστεία]] εντέλλεται η αποχή από κρέας, ψάρι, αυγό και γαλακτοκομικά, εκτός από την ''Κυριακή των Βαΐων'' όπου επιτρέπεται το ψάρι, όπως και την ημέρα του [[Ευαγγελισμός της Θεοτόκου|Ευαγγελισμού της Θεοτόκου]], αν δε συμπέσει με τη Μ. Εβδομάδα<ref>Παπαδόπουλος Αντώνιος, ''Αγιολογία'', τόμ. Ι - Θέματα γενικά, ειδικά και εορτολογίου, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1996, sel. 83.</ref>. Με την πάροδο του χρόνου, κάθε πολυήμερη περίοδος [[Νηστεία|νηστείας]] άρχισε να ονομάζεται ''Τεσσαρακοστή'' ή ''Σαρακοστή'' (και από την ονομασία αυτή, τα επιτρεπτά προς κατανάλωση τρόφιμα ονομάστηκαν ''"σαρακοστιανά"'')<ref>''ΘΗΕ'', τόμ. 11 (1967), στ. 730.</ref>. Ο ''Αναστάσιος ο Σιναΐτης'' αναφέρεται σε τρεις ''τεσσαρακοστές'' όπου σε αυτές του [[Πάσχα]] (49 ημέρες μαζί με τη [[Μεγάλη εβδομάδα]] όπου νηστεύουμε σε ανάμνηση των ''Παθών'' του Χριστού<ref>''ΘHE'', τόμ. 9 (1966), στ. 449.</ref>) και των [[Χριστούγεννα|Χριστουγέννων]] (40 ημέρες) εντάσσει και αυτή των ''Αγίων Αποστόλων''<ref>Γ. Ράλλη - Μ. Ποτλή, ''Σύνταγμα των θείων και Ιερών κανόνων'', τόμ. Δ΄, Αθήνησιν 1854, σελ. 580.</ref> (από την επομένη των [[Άγιοι Πάντες|Αγίων Πάντων]] μέχρι την 28η Ιουνίου<ref>Στύλιος Κ. Ευθύμιος Επίσκοπος, ''Μικρό Χριστιανικό Λεξικό'', 2η έκδ., Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1998, σελ. 141.</ref>). Σε αυτές θα πρέπει να προστεθεί και μία ακόμη σημαντική περίοδος [[Νηστεία|νηστείας]], αυτή του [[Δεκαπενταύγουστος|Δεκαπενταύγουστου]] (συνολικά 15 μέρες) όπου εορτάζεται [[Θεοτόκος|η Κοίμηση της Θεοτόκου]]<ref>''ΘΗΕ'', ό.π.</ref>.
==Υποσημειώσεις==
*"Τεσσαρακοστή", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 57, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].
*Γεωργιάδης Βαρθολομαίος (Αρχιεπισκ. Κορινθίας), ''Επιτομή Λειτουργικής'', εκδ. 4η, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, 1995 (c1909), σελ. 71 κ.ε.
*Παπαδόπουλος Αντώνιος, ''Αγιολογία'', τόμ. Ι - Θέματα γενικά, ειδικά και εορτολογίου, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1996, σελ. 81 κ.ε.
