Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
Σύμφωνα με τον Βασίλειο Στεφανίδη, ''"το αειπάρθενον της Θεοτόκου επεκράτησε την 4ην εκ]ρίδα"''<ref>Στεφανίδης Βασ. (Αρχιμ.), ''Εκκλησιαστική Ιστορία - Απ' αρχής μέχρι σήμερον'', 6η έκδ. (ανατύπωση της β' έκδοσης του 1959), Παπαδημητρίου, Αθήνα 1998, σελ. 47, υποσημ. #6.</ref>, οπότε είχαν πλέον εκλείψει όλες οι σχετικές κακοδοξίες. Μια τέτοια περίπτωση ήταν του [[Τερτυλλιανός|Τερτυλλιανού]], ο οποίος οδηγήθηκε σε υπερβολές για να απαντήσει στο [[γνωστικισμός|γνωστικό]] περιβάλλον στο οποίο έδρασε, και προκειμένου να τονίσει την πραγματική και όχι φαινομενική γέννηση του [[Χριστός|Χριστού]], υποστήριξε ότι ''"η Μαρία μετά τόν τόκον αυτής απώλεσε την παρθενίαν της"''<ref>Θεοδώρου Ανδρέας, ''Ιστορία των Δογμάτων'', τόμ. 1ος, μέρος 2ον (Η ιστορία του δόγματος από της εποχής των Απολογητών μέχρι του 318 μ.Χ.), Γρηγόρης, Αθήνα, 1978, σελ. 228.</ref> και ναι μεν ''"παρθένος συνέλαβεν, αλλ' ουχί και παρθένος εγέννησεν"''<ref>Τρεμπέλας, Δογματική..., Β', ό.π., σελ. 210.</ref>. Αυτό ήταν ''"κατά τόν Τερτυλλιανό σπουδαίο επιχείρημα κατά των αντιλήψεων των Δοκητών. Ήταν επιβεβαίωση ότι ο Υιός του Θεού πέρασε από όλες τις διαδικασίες της ανθρώπινης γεννήσεως"''<ref>Σκουτέρης Β. Κωνσταντίνος, 'Ιστορία Δογμάτων', τόμ. Α', Αθήνα 1998, σελ. 417.</ref>. Είναι όμως σαφές ότι πολύ πριν τον [[Τερτυλλιανός|Τερτυλλιανό]], στα έργα του [[Ιγνάτιος ο Θεοφόρος|Ιγνατίου]], βρίσκουμε μαρτυρίες για την διατήρηση της παρθενίας της ''Θεοτόκου'' και κατά τον τόκο<ref>"Αειπαρθενία της Θεοτόκου", ΘΗΕ, τόμ. 1 (1962), στ. 468.</ref> και γίνεται λόγος για τον Ιησού ''"γεγενημένον αληθώς εκ Παρθένου"''<ref>Ιγνατίου, ''Επιστολή προς Σμυρναίους'', ''PG'' 5,708.</ref>. Για το ζήτημα της γέννησης άλλων παιδιών από τη ''Μαρία'', μετά τον [[Χριστός|Ιησού]], ενδιαφέρουσα είναι η θέση που εκφράζει ο Ωριγένης, σύμφωνα με τον οποίο, καμμία απόδειξη, ούτε στήριγμα στη [[Αγία Γραφή|Γραφή]] έχουν όσοι το ισχυρίζονται:
:''"Αλλ' ουδέ έχουσιν αυτήν αποδείξαι, ότι συνουσία εχρήσατο μετά την απότεξιν του σωτήρος· οι γαρ υιοί Ιωσήφ ουκ ήσαν από της Μαρίας, ουδέ έχει τις τούτο παραστήσαι από της γραφής"''<ref>Ωριγένους, ''Ομιλία ζ΄ στον Λουκά'', 44. Βλ. και ''ΘΗΕ'', τόμ. 1, στ. 469.</ref>.
→Η αειπαρθενία της Θεοτόκου
====Η σημασία της Παρθενίας στην Ορθόδοξη διδασκαλία====
Η σημασία της [[Παρθενία|παρθενίας]] στην [[Ορθόδοξη Εκκλησία]] δεν σχετίζεται με κάποιον ηθικισμό ή πουριτανισμό, αλλά έχει οντολογικό περιεχόμενο<ref>Δαμασκηνός Ιωάννης, ''Έκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως'' (μτφρ. Ν. Ματσούκα), Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 496 (υποσημ. #297).</ref> καθώς ο [[Ιωάννης Δαμασκηνός]] λέει ότι ''"η παρθενία είναι το πολίτευμα των αγγέλων, το ιδίωμα κάθε ασώματης φύσεως"''<ref>Δαμασκηνός, ''Έκδοσις...'', ό.π., σελ. 435.</ref>, πράγμα που σημαίνει ότι αποτελεί ''"το χάρισμα εκείνο που ακεραιώνει την ανθρώπινη φύση"'' με αποτέλεσμα μια πραγματικά παρθενική ζωή να οδηγεί γρηγορότερα στην οντολογική ολοκλήρωση<ref>Δαμασκηνός, ''Έκδοσις...'', ό.π., σελ. 496 (υποσημ. #297).</ref>. Κατ' αυτή την έννοια, και σύμφωνα με την οντολογική και όχι ηθική ερμηνεία, ''"υπάρχει παρθενία, γιατί δεν υπάρχει θάνατος"''<ref>Ματσούκας Α. Νίκος, ''Το πρόβλημα του κακού - Δοκίμιο πατερικής θεολογίας'', 3η έκδ., Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 157.</ref>. Αρκεί να επισημανθεί αυτό που αναφέρει ο άγ. [[Κασσιανός Ρωμαίος|Κασσιανός ο Ρωμαίος]], ότι δηλ. ''"και γυναίκα δε γνωρίζω και παρθένος δεν είμαι"'', αφού ''"το δώρο της παρθενίας δεν κατορθώνεται μόνο με αποχή...όσο με την αγιοσύνη της ψυχής και την καθαρότητα"''<ref>''Περί των 8 λογισμών της κακίας'', στο ''Φιλοκαλία των ιερών Νηπτικών'' (μτφρ. Αντώνιος Γ. Γαλίτης), τόμ. 1ος, εκδ. Ε', εκδ. Το Περιβόλι της Παναγίας, Θεσσαλονίκη 1998, σελ. 95.</ref> ή όπως λέει ο [[Ιωάννης ο Χρυσόστομος]]: ''"ο γαρ λέγων, Παρθένος ειμί τω σώματι, τη δε ψυχή φθονεί τω αδελφώ, ούτος ουκ εστι παρθένος· την γαρ παρθενίαν αυτού διέφθειρεν η του φθόνου μίξις"''<ref>''PG'' 49,303.</ref>.
====Η σημασία της Παρθενίας της ''Θεοτόκου''====
====Περί της, μετά τον τόκο, Παρθενίας της ''Θεοτόκου''====
Σύμφωνα με τον Βασίλειο Στεφανίδη, ''"το αειπάρθενον της Θεοτόκου επεκράτησε την 4ην εκ]ρίδα"''<ref>Στεφανίδης Βασ. (Αρχιμ.), ''Εκκλησιαστική Ιστορία - Απ' αρχής μέχρι σήμερον'', 6η έκδ. (ανατύπωση της β' έκδοσης του 1959), Παπαδημητρίου, Αθήνα 1998, σελ. 47, υποσημ. #6.</ref>, οπότε είχαν πλέον εκλείψει όλες οι σχετικές κακοδοξίες. Μια τέτοια περίπτωση ήταν του [[Τερτυλλιανός|Τερτυλλιανού]], ο οποίος οδηγήθηκε σε υπερβολές για να απαντήσει στο [[γνωστικισμός|γνωστικό]] περιβάλλον στο οποίο έδρασε, και προκειμένου να τονίσει την πραγματική και όχι φαινομενική γέννηση του [[Χριστός|Χριστού]], υποστήριξε ότι ''"η Μαρία μετά τόν τόκον αυτής απώλεσε την παρθενίαν της"''<ref>Θεοδώρου Ανδρέας, ''Ιστορία των Δογμάτων'', τόμ. 1ος, μέρος 2ον (Η ιστορία του δόγματος από της εποχής των Απολογητών μέχρι του 318 μ.Χ.), Γρηγόρης, Αθήνα, 1978, σελ. 228.</ref> και ναι μεν ''"παρθένος συνέλαβεν, αλλ' ουχί και παρθένος εγέννησεν"''<ref>Τρεμπέλας, Δογματική..., Β', ό.π., σελ. 210.</ref>. Αυτό ήταν ''"κατά τόν Τερτυλλιανό σπουδαίο επιχείρημα κατά των αντιλήψεων των Δοκητών. Ήταν επιβεβαίωση ότι ο Υιός του Θεού πέρασε από όλες τις διαδικασίες της ανθρώπινης γεννήσεως"''<ref>Σκουτέρης Β. Κωνσταντίνος, 'Ιστορία Δογμάτων', τόμ. Α', Αθήνα 1998, σελ. 417.</ref>. Είναι όμως σαφές ότι πολύ πριν τον [[Τερτυλλιανός|Τερτυλλιανό]], στα έργα του [[Ιγνάτιος ο Θεοφόρος|Ιγνατίου]], βρίσκουμε μαρτυρίες για την διατήρηση της παρθενίας της ''Θεοτόκου'' και κατά τον τόκο<ref>"Αειπαρθενία της Θεοτόκου", ΘΗΕ, τόμ. 1 (1962), στ. 468.</ref> και γίνεται λόγος για τον Ιησού ''"γεγενημένον αληθώς εκ Παρθένου"''<ref>Ιγνατίου, ''Επιστολή προς Σμυρναίους'', ''PG'' 5,708.</ref>. Για το ζήτημα της γέννησης άλλων παιδιών από τη ''Μαρία'', μετά τον [[Χριστός|Ιησού]], ενδιαφέρουσα είναι η θέση που εκφράζει ο Ωριγένης, σύμφωνα με τον οποίο, καμμία απόδειξη, ούτε στήριγμα στη [[Αγία Γραφή|Γραφή]] έχουν όσοι το ισχυρίζονται: :''"Αλλ' ουδέ έχουσιν αυτήν αποδείξαι, ότι συνουσία εχρήσατο μετά την απότεξιν του σωτήρος· οι γαρ υιοί Ιωσήφ ουκ ήσαν από της Μαρίας, ουδέ έχει τις τούτο παραστήσαι από της γραφής"''<ref>Ωριγένους, ''Ομιλία ζ΄ στον Λουκά'', 44. Βλ. και ''ΘΗΕ'', τόμ. 1, στ. 469.</ref>. Η Ορθόδοξη παράδοση, ουδεμία αμφιβολία διατυπώνει και για την μετά τη γέννα διατήρηση της παρθενίας της ''Θεοτόκου'', θεωρώντας αδιανόητη την ύπαρξη συζυγικών σχέσεων, όταν ο [[Ιωσήφ]] και η ''Μαρία'' έχουν βιώσει τέτοιου μεγέθους θείες αποκαλύψεις. Πως θα ήταν δυνατό ''"ανδρός συνάφειαν να καταδεχθή"'' η ''Μαρία'', η το ''"θαύμα γνωρίσασα"'';<ref>Τρεμπέλας, ''Δογματική...'', Β', ό.π., σελ. 211.</ref>. Συμπυκνώνοντας την ορθόδοξη αντίληψη, ο [[Γρηγόριος Ναζιανζηνός|Γρηγόριος ο Θεολόγος]] λέει: ''"ως ούτε του τόκου την παρθενίαν λύσαντος, ούτε της παρθενίας τη τοιαύτη κυοφορία εμποδών γενομένης. Όπου γαρ πνεύμα σωτηρίας γεννάται...άχρηστα πάντως της σαρκός θελήματα"''<ref>''PG'' 46,396D-397A.</ref>. Μάλιστα, ενάντια στους Άραβες [[Aντιδικομαριανίτες]], μια αίρεση του 4ου αιώνα η οποία δεν αποδεχόταν το αειπάρθενο της ''Θεοτόκου'', καταφέρθηκαν έντονα οι [[Επιφάνιος Σαλαμίνος|Επιφάνιος]], [[Ιερώνυμος]], [[Αμβρόσιος Μεδιολάνων|Αμβρόσιος]] και [[Αυγουστίνος]]<ref>"Aντιδικομαριανίται", ''ΘΗΕ'', τόμ. 2 (1963), στ. 862-863.</ref>. Η σειρά των [[Πατρολογία|Πατέρων]] και [[Εκκλησιαστική γραμματολογία|εκκλησιαστικών συγγραφέων]] η οποία παρουσιάζει ως κοινή συνισταμένη τη διδασκαλία για το ''αειπάρθενο'' της ''Μαρίας'' είναι μακρά: καταρχάς, οι λεγόμενοι [[Αποστολικοί Πατέρες]] ''"δεν εκφράζονται διά την διατήρησιν της παρθενίας της Θεοτόκου μετά τόκον, αλλ' ούτε και διά το αντίθετον γίνεται η παραμικρά νύξις"'' ενώ θα μπορούσαμε να πούμε ότι από τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται για τη ''Θεοτόκο'' ''"νοείται το «Αειπάρθενος»"''<ref>"Αειπαρθενία της Θεοτόκου", ''ΘΗΕ'', τόμ. 1 (1962), στ. 469.</ref>. Από εκεί και πέρα οι [[Ωριγένης]] († 253/4), [[Γρηγόριος Θαυματουργός]] († 270), [[Αθανάσιος Αλεξανδρείας|Μέγας Αθανάσιος]] († 373), [[Δίδυμος ο Τυφλός]] († 398), [[Ιωάννης ο Χρυσόστομος]] († 407), [[Επιφάνιος Σαλαμίνος]] († 404), [[Κύριλλος Αλεξανδρείας]] († 444) και πολλοί άλλοι, εκφράστηκαν υπέρ του μετά τόκον, ''αειπάρθενο'' της ''Θεοτόκου''<ref>"Αειπαρθενία της Θεοτόκου", ''ΘΗΕ'', τόμ. 1 (1962), στ. 469-470.</ref>. Εκτός όμως της σειράς των [[Πατρολογία|πατερικών]] διατυπώσεων, [[Οικουμενικές Σύνοδοι|Οικουμενική επικύρωση]] έλαβε το ''αειπάρθενον'':
*α) Με την αναφορά: ''"ουκ αληθώς Θεοτόκον λέγει την αγίαν ένδοξον αειπάρθενον Μαρίαν"'' η οποία περιέχεται στον όρο πίστεως της [[Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος|Ε΄ Οικουμενικής Συνόδου]] (553) και συγκεκριμένα στον έκτο αναθεματισμό κατά των "Τριών κεφαλαίων", δηλ. κατά των ετεροδοξιών του ''Θεοδώρου Μοψουεστίας'', του ''Θεοδωρήτου Κύρου'' και του ''Ίβα Εδέσσης''<ref>Καρμίρης Ιωάννης, ''Τα δογματικά και συμβολικά μνημεία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας'', τόμ. Α΄, 2η έκδ., Αθήνα 1960, σελ. 194.</ref>.
