Αγιασμός
Αγιασμός αποκαλείται από την Ορθόδοξη Εκκλησία η ιερή τελετή του αγιασμού των υδάτων η οποία τηρήται εις ανάμνηση της βάπτισης του Χριστού. Ο Αγιασμός αποτελεί τη μετάδοση της αφθαρτοποιού Χάριτος στο νερό από το Άγιο Πνεύμα, ενώ στην εκκλησιαστική πράξη διαχωρίζεται σε δύο μορφές το Μεγάλο Αγιασμό που τελείται κατά τη δεσποτική εορτή των Θεοφανείων και τον Μικρό Αγιασμό, που δύναται να τελεσθεί όλες τις άλλες ημέρες.
Περιεχόμενα
Η τελετή του Αγιασμού των υδάτων και ο συμβολισμός
Αγιασμός όπως προαναφέρθηκε αποκαλείται η ιδιαίτερη, έκτακτη ακολουθία της Ορθόδοξης Εκκλησίας που υπενθυμίζει τη Βάπτιση του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό, κατά την οποία ο ιερέας καθαγιάζει το νερό με ευχές, υπό την επίκληση του Αγίου Πνεύματος με τριπλή καταβύθιση του Τιμίου Σταυρού μέσα στο νερό. Ανάλογα με τη μορφή του (Μεγάλος ή Μικρός), έχει ιδιαίτερο τυπικό, ενώ από πνευματικής άποψης ο Μέγας Αγιασμός συνδέεται άμεσα με το μυστήριο της Μετανοίας και την Εξομολόγηση, καθ’ ότι η αρχή του ανάγεται στο βάπτισμα μετανοίας του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, το οποίο ενεργοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε με την Παρουσία και την Βάπτιση του Κυρίου μας στον Ιορδάνη ποταμό.
Ο διαχωρισμός Μικρού και Μεγάλου αγιασμού
Στην «Έκθεσή» του ο Άγιος Αθανάσιος, τονίζει ότι ο Μεγάλος Αγιασμός έχει α) Δύναμη λουτρού παλιγγενεσίας και β) τελείται μία φορά το χρόνο, κατά την εορτή των Θεοφανείων, ως συμβολική ανάμνηση της δωρεάς της Θείας αναγεννήσεως από τον Χριστό. Από την άλλη πλευρά ο λεγόμενος Μικρός Αγιασμός α) τελείται στις νουμηνίες (αρχή του μήνα), αλλά και κάθε φορά που κρίνεται απαραίτητο, χωρίς ιδιαίτερα αυστηρές ρυθμίσεις και β) παρέχει πλούτο ιαματικής δύναμης για κάθε ασθένεια, σωματική ή ψυχική. Ο αγιασμός και των δύο ημερών, 5ης και 6ης Ιανουαρίου, είναι ίδιος. Δηλαδή έχει την ίδια αγιαστική δύναμη, ενώ έχει μεγαλύτερη αγιαστική δύναμη από τον Μικρό, γιαυτό και απαιτείται ειδική προετοιμασία για τον πιστό που θα τον λάβει. Η μεγαλύτερη αγιαστική δύναμή του, έγκειται στο ότι η Ακολουθία του Μικρού Αγιασμού δεν περιέχει αγιαστική Ευχή.
Η εκκλησιαστική πράξη
Η Ακολουθία του Αγιασμού βρίσκεται σε ειδικό λειτουργικό βιβλίο που ονομάζεται Μικρό Ευχολόγιο. Μετά την ακολουθία του (Μικρού) Αγιασμού των υδάτων το νερό θεωρείται αγιασμένο και ο ιερέας ραίνει με αυτό τους πιστούς και το χώρο είτε με ένα κλωνάρι βασιλικό είτε με ειδικό σκεύος, την αγιαστούρα. Μετά την ακολουθία οι πιστοί συνηθίζουν να γεμίζουν με το αγιασμένο νερό δοχεία που έχουν μαζί τους και τα φέρνουν σπίτι τους και είτε το πίνουν είτε το φυλάσσουν. Στα Θεοφάνια είθισται στις παραθαλάσσιες περιοχές να αγιάζονται τα ύδατα της θάλασσας. Κατά την τελετή ο ιερέας πετά το σταυρό στη θάλασσα και πιστοί βουτούν για να τον ανασύρουν. Σε περιοχές που δεν είναι παραθαλάσσιες η τελετή μπορεί να γίνει σε ποτάμι, λίμνη ή και σε υδραγωγείο.
Πηγές
- «Ορθόδοξος Πίστις και Ζωή», Αρχιμανδρίτου Δοσιθέου, Εκδοσεις Ιεράς Μονης Παναγίας Τατάρνης Ευρυτανίας, Αθήνα
- Ελληνική Βικιπαίδεια