Ειρηναίος Λουγδούνου

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
Ειρηναίος Επίσκοπος Λυών
AgiosEirinaios01.jpg
Ο άγιος Ειρηναίος
Γέννηση άγνωστο
Κοίμηση περ. 202
Εορτασμός 23 Αυγούστου
Σημαντικές ημερομηνίες
Τίτλος Άγιος, Επίσκοπος


Ο Ειρηναίος Λουγδούνου ή Ειρηναίος της Λυών (;-περ. 202), αποτελεί μία από τις πλέον σημαντικές μορφές της Εκκλησίας του 2ου αιώνος. Ο ίδιος, εμφανίζεται στο προσκήνιο κατά τα τέλη του β΄ αιώνος, με σκοπό να εκφράσει ένα νέο είδος γραμματείας, την Εκκλησιαστική Γραμματεία, η οποία αποτελεί το φυσικό χρονικό όριο του τέλους της αμιγώς Απολογητικής και την έναρξη μία νέας καθολικότερης έκφρασης του εκκλησιαστικού σώματος. Προερχόταν από την περιοχή της Μικράς Ασίας, υπήρξε επίσκοπος Λουγδούνου και το συνολικό του έργο κρίνεται πως συνέβαλε προς την οριστική συγκρότηση Εκκλησίας και θεολογίας[1].

Βίος

Το που και πότε ακριβώς γεννήθηκε ο Ειρηναίος δεν είναι γνωστό. Σύμφωνα όμως με τον ίδιο, κατά την παιδική του ηλικία συναναστρέφετο τον επίσκοπο Σμύρνης Πολύκαρπο (;-167/168)[2], κάτι που μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως πιθανώς γεννήθηκε στην πόλη της Σμύρνης ή πλησίον αυτής, από χριστιανούς γονείς[3], τη στιγμή που η γέννησή του τοποθετείται σε διάφορες ημερομηνίες[4]. Σύμφωνα με τον Ιερωνύμο υπήρξε και μαθητής του Παπία Ιεραπόλεως[5], κάτι το οποίο αφενός δεν μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε, αφετέρου δεν είναι απίθανο, με βάση τα κείμενά του[6]. Η μόρφωσή του ήταν θεολογική και θύραθεν. Διδάχτηκε τα θεολογικά γράμματα υπό των πρεσβυτέρων διαφόρων πόλεων της Μικράς Ασίας, ενώ η εγκύκλιος παιδεία του ήταν πλήρης όπως μας υπομνηματίζει ο Τερτυλλιανός[7] αν και φαίνεται πως φιλοσοφικώς δεν ήταν αντίστοιχα πεπαιδευμένος.

Οι πληροφορίες που λαμβάνουμε μετά την νεανική του ηλικία, αφορούν τον Ειρηναίο πλέον στην πόλη της Λυών. Έτσι η γνώση μας σχετικά με τη ζωή του στο ενδιάμεσο στάδιο βρίσκεται στο σκοτάδι, αν και ερευνητές υποθέτουν πως ίσως υπήρξε μαθητής ή ακροατής του Ιουστίνου, καθώς το έργο του βρίθει στοιχείων της διδασκαλίας του. Προς την ίδια κατεύθυνση συντείνει η γνώση του σχετικά με τα τεκταινόμενα στην Εκκλησία της Ρώμης, με αποτέλεσμα να θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι πέρασε από την πόλη. Η μετάβαση τελικά στη Λυών συνέβη περί το 177, σε ένα τόπο όμως που δε φαίνεται να ήταν άγνωστος προς τον ίδιο[8]. Οι λόγοι ήταν είτε εκκλησιαστικοί, είτε συγγενικοί καθώς η περιοχή είχε πολλούς μετανάστες μικρασιάτες. Κατά τον Γρηγόριο Τουρώνης μάλιστα είχε σταλεί εκεί από τον Πολύκαρπο[9]. Η Λυών (Λούγδουνα κατά την εποχή του Ειρηναίου) ήταν μία σημαντική πόλη της περιοχής η οποία ήταν το κέντρο τριών Γαλατιών, με έντονο χριστιανικό και ελληνόφωνο στοιχείο[10]. Κατά την είσοδό του στην πόλη είναι βέβαιο πως είχε ήδη χειροτονηθεί πρεσβύτερος, αλλά όπως ειπώθηκε πιθανώς η επαφή του με την πόλη είχε ξεκινήσει αρκετά νωρίτερα[11].

Κατά την εποχή της μόνιμης εγκατάστασής του στην περιοχή, όπως και σε πολλές άλλες, βρισκόταν σε έξαρση το κίνημα του Μοντανισμού, ενώ συνάμα εξελισσόταν και διωγμός των Ρωμαϊκών αρχών. Έτσι άμεσα ξεκινά το συγγραφικό του έργο, συγγράφοντας προς τους ανθρώπους της Μικράς Ασίας για τα εν εξελίξει προβλήματα, αλλά και προς τον Ελεύθερο Πάπα Ρώμης. Οι επιστολές αυτές δε φέρουν το όνομά του, αλλά είναι βέβαιο πως συμμετείχε στη σύνταξή τους εκ μέρους των Μικρασιατών της περιοχής. Το έργο του τελικά φαίνεται πως υπήρξε ιδιαίτερα δραστήριο, με αποτέλεσμα κατά την εποχή που χείρεψε ο επισκοπικός θώκος, από το μαρτυρικό θάνατο του Ποθεινού, να τον διαδεχτεί. Κατά την ανάληψη των καθηκόντων του ξεκινά δραστήριο έργο. Κύριος στόχος του δεν αποβαίνει όμως μόνο ο ευαγγελισμός των Ελληνοφώνων και λατινοφώνων, αλλά και των Κελτών, επεκτείνοντας τη δραστηριότητα μέχρι τη Β. Γαλλία και τη Δ. Γερμανία. Μάχεται δραστήρια επίσης ενάντια στις αιρέσεις και ιδίως τους Γνωστικούς, με διαρκείς περιοδείες, ίδρυση σχολών και σύνταξη συγγραμμάτων. Αντιλαμβάνεται μάλιστα πως δεν αρκεί η μεμονωμένη αντιμετώπιση αυτών, αλλά απαιτείτο συντονισμένη αναδιοργάνωση και περιφρούρηση της διδασκαλίας της εκκλησίας, δίνοντας εκκλησιοκεντρική γραμμή στη θεολογία και τη μεθοδολογία του.

Το έργο το Ειρηναίου γρήγορα εκτιμήθηκε από την εκκλησία, με αποτέλεσμα να αποκτήσει μεγάλο κύρος στη συνείδηση τόσο της ιεραρχίας, όσο και του λαού. Έτσι συμμετέχει σε συνόδους, συμβουλεύει και διευθετεί για σημαντικά ζητήματα της εκκλησίας, όπως στην περίπτωση του εορτασμού του Πάσχα, όπου νουθετούσε τον Βίκτορα Ρώμης[12]. Τελικά ο Ειρηναίος μαρτύρησε κατά το διωγμό του Σεπτίμιου Σεβήρου το 202[13]. Η μνήμη του τιμάται στις 23 Αυγούστου.

Γραμματεία

Θεολογία

Υποσημειώσεις

  1. ↑ Π. Χρήστου, Πατρολογία Β΄, σελ. 690
  2. ↑ Ευσεβίου Εκκλ. Ιστορία, 5, 20, 5-7/Έλεγχος 3, 3, 4
  3. ↑ Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 690
  4. ↑ Σύμφωνα με τον Π. Χρήστου περί το 140
  5. ↑ Ιερώνυμος, Epistola 75 ad Theodoram 3
  6. ↑ Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 690
  7. ↑ Adv. Valentinianos 5
  8. ↑ Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 691
  9. ↑ Historia Francorum 1, 17
  10. ↑ Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία, σελ. 691
  11. ↑ ο.π.
  12. ↑ Ευσέβιος, Εκκλ. ιστορία 5, 24, 11
  13. ↑ Γρ. Τουρώνης, Historia Francorum 1, 27

Βιβλιογραφία

  • Π. Χρήστου, "Ελληνική Πατρολογία", τ. Β΄, Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2005.
  • Στ. Παπαδόπουλος, "Πατρολογία", τ. Α΄, Έκδοση Ιδιωτική, Αθήνα 2000.
  • Βλ. Φειδάς, "Εκκλησιαστική Ιστορία", τ. Α΄, Διήγηση, Αθήνα, 2002.
  • Α. Θεοδώρου, "Ιστορία των Δογμάτων", τ. Α΄-μέρος β΄, Γρηγόρης, Αθήνα 1977.
  • Κ. Σκουτέρης, "Ιστορία των Δογμάτων", τ. Α΄, Έκδοση Ιδιωτική Αθήνα 1998.
  • Γ. Φλορόφσκι, "Οι Βυζαντινοί πατέρες του 5ου αιώνα", Πουρναράς, θεσσαλονίκη 2007.
  • Δ. Τσάμης, "Εκκλ. Γραμματολογία και κείμενα Πατερικής Γραμματείας", Πουρναράς 2008.
Ανακτήθηκε από «https://el.orthodoxwiki.org/index.php?title=Ειρηναίος_Λουγδούνου&oldid=18468»