Μαρωνίτες

Με το όνομα Μαρωνίτες προσδιορίζεται μια ιδιαίτερη θρησκευτική ομάδα Σύρων, οι οποίοι κατοικούν κυρίως στο Λίβανο, και η ύπαρξή τους οφείλεται στην αποδοχή της αιρέσεως του Μονοθελητισμού κατά τον 7ο αιώνα.

Ιστορικό

Η ονομασία τους συνδέεται με την μονή του Αγίου Μάρωνος (ενός ασκητή που ο θάνατός του τοποθετείται στις αρχές του 5ου αιώνα), η οποία λειτουργούσε ως πνευματικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Οι μοναχοί της μονής, ήταν ορθόδοξοι και είχαν αποδεχθεί τις αποφάσεις της Δ' Οικουμενικής Συνόδου (451) περί της ενώσεως των δύο φύσεων του Χριστού. Όμως, στα 638 επί Ηρακλείου, ο οποίος ακολουθούσε φιλενωτική πολιτική απέναντι σε ορθοδόξους και Μονοφυσίτες, δέχθηκαν την περίφημη Έκθεσή του αυτοκράτορα, δηλ. το διάταγμα το οποίο επέβαλλε την άποψη ότι ο Χριστός είχε μία θέληση και μία ενέργεια (αιρετική άποψη) αντί για δύο θελήσεις και δύο ενέργειες, θεία και ανθρώπινη, εφόσον έχει δύο φύσεις (ορθόδοξο δόγμα). Επίσης, το διάταγμα αυτό του Ηρακλείου απαγόρευε κάθε περαιτέρω συζήτηση επί του θέματος. Τελικά, η καταδίκη του Μονοθελητισμού και του Μονοενεργητισμού από την ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδο (680) προσέκρουσε στην αντίδραση των μοναχών του Αγίου Μάρωνος οι οποίοι παρέμειναν αμετακίνητοι στις μονοθελητικές τους δοξασίες.

Οι Μαρωνίτες που διεκδικούσαν την ανεξαρτησία τους από τους Βυζαντινούς και τους Σαρακηνούς, με την παρότρυνση του Λατίνου πατριάρχη των Ιεροσολύμων, αναγνώρισαν την πνευματική πρωτοκαθεδρία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας (1182) και η ένωση οριστικοποιήθηκε με τη σύνοδο της Φλωρεντίας (1445). Μετά την ένωση, οι Μαρωνίτες διατήρησαν τα έθιμά τους, τη λειτουργία τους, το δικαίωμα γάμου των κληρικών και άλλες δοξασίες τους. Πάντως, αποδέχθηκαν την προσθήκη του Φιλιόκβε στο Σύμβολο τής Πίστεως, τη διδασκαλία περί της μετουσιώσεως, τη χρήση αζύμων στη Θεία Ευχαριστία κ.ά.

Μολονότι οι Μαρωνίτες μιλούν την αραβική γλώσσα, χρησιμοποιούν στις θρησκευτικές τελετές τους την Αραμαϊκή (αρχαία συριακή). Τον 19ο αι. γνώρισαν πολλούς διωγμούς από τους μουσουλμάνους και κυρίως από τους Τούρκους. Σήμερα ο αριθμός των Μαρωνιτών υπολογίζεται σε περίπου 1,3 εκατ. πιστούς.

Βιβλιογραφία

• "Μαρωνίτες", e-δομή (ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ), εκδόσεις Δομή Α.Ε., Αθήνα 2003-2004 [DVD-ROM].
• "Μαρωνίτες", εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 40, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005.
• "Μαρωνίτης", Βεργωτής Γεώργιος, Λεξικόν Λειτουργικών και Τελετουργικών Όρων, 3η έκδ. βελτιωμένη και επαυξημένη, Θεσσαλονίκη 1995, σελ. 145.
• "Μαρωνίται", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), τόμ. 8, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1966, στ. 806-811.