Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
Σύμφωνα Αν δεχτούμε ότι κάθε άρθρο, προϋποθέτει και μια μικρότερη ή μεγαλύτερη έρευνα πριν καταλήξει με μια συγκεκριμένη μορφή και περιεχόμενο, τότε, σύμφωνα με τον καθ. καθηγητή Ιωάννη Καραγιαννόπουλο, ''"πρώτη αποστολή...του ερευνητή είναι να καταρτίσει μια κατά το δυνατόν πλήρη βιβλιογραφία, σχετική...με το αντικείμενο έρευνας του"''<ref>Καραγιαννόπουλος Ιωάννης, ''Εισαγωγή στην Τεχνική της Επιστημονικής Ιστορικής Εργασίας'', 3η ανατύπωση, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1993, σελ. 31.</ref>. Τώρα, καθώς είναι πιθανό να επιδιώκουμε απλώς την συγγραφή ενός τεκμηριωμένου εγκυκλοπαιδικού άρθρου, ίσως δεν χρειαζόμαστε σε τέτοιο βαθμό την ''πλήρη βιβλιογραφία'' που περιλαμβάνει και τις πρωτότυπες πηγές, όμως η παραπάνω φράση δείχνει πόσο σημαντικό είναι να προσφέρουμε πληροφορίες που έχουν επιστημονικά στηρίγματα. Έχουμε λοιπόν ανάγκη από τεκμήρια, πάνω στα οποία θα στηρίξουμε την επιχειρηματολογία μας. Το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων αυτών αποτελεί την ''τεκμηρίωση'' της εργασίας μας και αυτή αντλείται από τη βιβλιογραφία<ref>Καραγιαννόπουλος, ό.π..</ref>.
καμία σύνοψη επεξεργασίας
<div style="border:1px solid #996600; background-color:#FAF9EC; padding:5px 5px 0 5px; margin-bottom:3ex; font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;">
Σε αυτόν τον τομέα θα παρατεθεί ένας οδηγός σχετικά με τη βιβλιογραφία και χρήση της βιβλιογραφίας, που είναι ένα απαραίτητο εργαλείο για να πετύχουμε την επαληθευσιμότητα της αρθρογραφίας. Το εγχείρημα της Ορθόδοξης βικιβίκι, είναι εκ των πραγμάτων ένα πολύ λεπτό εγχείρημα. Γίνεται άλλωστε εύκολα αντιληπτό, το πόσο λεπτές έννοιες εμπεριέχονται ότι σε ζητήματα δογματικά ή πνευματικά και υπάρχουν έννοιες που χρειάζεται να διατυπωθούν με ακρίβεια, αφού γνωρίζουμε πόσο σημαντική είναι η έννοια της ''ορθής πίστης'' για το θρησκευτικό αίσθημα των Ορθοδόξων. Το ίδιο όμως σημαντική είναι η αξιοπιστία των άρθρων, σε οποιοδήποτε τομέα της θεολογικής επιστήμης. Φυσικά είναι ευνόητες οι συνεπακόλουθες αντιδράσεις λόγω πιθανών λαθασμένων παραθέσεων αλλά και η εξ ορισμού προβληματική που αναπτύσσεται στο χώρο του ίντερνετ με τις αμφιβόλου αξιοπιστίας ιστοσελίδες. Γι' αυτό, πρώτος στόχος του εγχειρήματος έχει κατασταθεί η αξιοπιστία και η επαληθευσιμότητα. Κάτι τέτοιο προτάσσεται άλλωστε, για να γίνεται σε κάθε έναν από εμάς αντιληπτή η αξία της γνώσης που προσφέρεται και το μέγεθος της ευθύνης προς τους αδελφούς μας για τις τυχόν λανθασμένες πληροφορίες. Ταυτόχρονα, κάτι τέτοιο θα ήταν αφορμή για αρνητικά σχόλια σε από κακεντρεχείς, που ψάχνουν διαρκώς αφορμή για να επιτεθούν, να απαξιώσουν και να λιβελολογήσουν , ειδικά για θέματα που άπτονται της ορθόδοξης μαρτυρίας. Αν σε αυτό τον πρόλογο πρέπει να λεχθεί κάτι είναι το εξής:
:'''προτείνουμε να μη διστάσετε να επεξεργαστείτε το οποιοδήποτε άρθρο, αλλά συνάμα προτείνουμε να μην επιχειρήσετε να γράψετε το οτιδήποτε, αν δεν είστε απολύτως βέβαιοι οτι αυτό που αναφέρετε, αποδεικνύεται μέσα από έγκυρη βιβλιογραφία'''.
===Η ανάγκη για βιβλιογραφία===
Θα παραθέσουμε εδώ μερικές πτυχές της έννοιας "βιβλιογραφία", οι οποίες, για να κινηθούμε και στο πνεύμα του κειμένου, αντλούν την αξιοπιστία τους από ανθρώπους που έχουν συγγράψει, αναγνωρισμένα από την επιστήμη τους έργαμε αναγνωρισμένο συγγραφικό έργο.
Σχετική με αυτό και αρκετά ενδιαφέρουσα, είναι η παρατήρηση του καθ. Αγουρίδη για συνάδελφό του, που δείχνει πόσο μεγάλη σημασία δίνουν στην βιβλιογραφία αναγνωρισμένοι επιστήμονες:
:''"[τα] αμάρτυρα έργα είναι εκ γενετής ατελέστερα και εμποδίζουν επί πολύ την ιστορικήν πρόοδον. Αν υπήρχεν έστω και ένας ιστορικός πυρήν βιβλιογραφικός, θα ηδύναντο πολλοί νεώτεροι να ασχοληθούν με την νεωτέραν ελληνικήν ιστορίαν. Τώρα πως να αρχίσουν; Φαίνεται ότι το σύστημα της αμάρτυρου ιστορίας...προήλθεν εκ τούτου, ότι πολλοί ήθελαν να μιμηθούν τον Κωνσταντίνον Παπαρρηγόπουλον. Οι Παπαρρηγόπουλοι όμως...δύνανται να γράφουν όπως θέλουν. Όσοι δεν είναι Παπαρρηγόπουλοι πρέπει να προσέχουν τουλάχιστον την αλήθειαν και αυτό θα το επιτύχουν στηριζόμενοι εις όσον το δυνατόν ακριβεστέραν βιβλιογραφίαν"''<ref>Άμαντος Κωνσταντίνος, ''Σχέσεις Ελλήνων & Τούρκων από του ενδεκάτου αιώνος μέχρι του 1821'', Τόμ. Α' (1071-1571), Αθήναι 1955, σελ. 7.</ref>.
'''Εδώ θα πρέπει να κάνουμε μια σημαντική παρατήρηση: όταν θα γράψουμε, π.χ., ένα θεολογικό άρθρο που αφορά την ασκητική αρετή της ''διάκρισης'' ή την ''νοερά προσευχή'', είναι προφανές ότι μια συλλογή σχετικών ιστορικών μαρτυριών από την επιστημονική βιβλιογραφία θα είναι χρήσιμη, όμως στην ουσία των ζητημάτων αυτών, προτεραιότητα έχουν οι θεούμενοι ''καθηγητές της ερήμου'', οι Ορθόδοξοι ασκητές μας. Απαραίτητη βιβλιογραφία στα ζητήματα βίωσης της πίστεως είναι τα Πατερικά κείμενα, τα ''Γεροντικά'', οι βίοι των αγίων, τα συναξάρια και όχι τόσο τα πανεπιστημιακά συγγράμματα'''. Κι έτσι όμως, πάλι η βιβλιογραφία απαιτείται για την τεκμηρίωση του κειμένου, μόνο που στην περίπτωση αυτή αποτελείται από τα γραπτά μνημεία της Ορθόδοξης Παράδοσης.
Στον επίλογο αυτής της παραγράφου να θυμήσουμε το εξής: για τον αναγνώστη, το γεγονός ότι το κείμενο έγραψε κάποιος χρήστης με το ψευδώνυμο ''tom1234'', προφανώς δεν προσφέρει καμμία απολύτως αίσθηση αξιοπιστίας. Για το λόγο αυτό, μια ανοιχτή διαδικτυακή προσπάθεια εγκυκλοπαιδικής αρθρογραφίας, χρειάζεται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό την καταγεγραμμένη στήριξη στη βιβλιογραφία ώστε να διαλύσει κάθε υποψία αυθαιρεσίας από τη σκέψη του αναγνώστη. Σε κάθε περίπτωση, η ιδανική παρουσίαση μιας επιχειρηματολογίας, περιλαμβάνει την τεκμηρίωσή της επάνω στις ''"πηγαίες μαρτυρίες"'' αλλά με στηρίγματα στη σχετική βιβλιογραφία<ref>Μπέγζος Μάριος, ''Διόνυσος και Διονύσιος'', Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000, σελ. 115.</ref>. Παρ' όλ΄αυτά, ανάλογα με τις περιστάσεις, είναι δυνατόν να επικαλεσθούμε έστω τη ''"βοηθητική βιβλιογραφία"'' προς επίρρωση μιας θέσης<ref>Μπέγζος, ''Διόνυσος...'', ό.π..</ref>. Δεν είναι , λοιπόν, πάντα αναγκαίο να στηριχτούμε σε δεκάδες βιβλία. Ένα βασικό άρθρο θα μπορούσε να περιλαμβάνει απλώς, μια δική μας, περιληπτική απόδοση, όσων διαβάσαμε σε σχετικό άρθρο μίας ή δύο αξιόλογων εγκυκλοπαιδειών<ref>Ασφαλώς, μία εγκυκλοπαίδεια που επί δεκαετίες βρίσκεται στο εκδοτικό προσκήνιο με τακτικές συμπληρώσεις ή ανανεώσεις των άρθρων της, όπως αυτή του ''Πάπυρου'' (από το 1963 και από το 1981 με τη μορφή της ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'') ή η ''Δομή'' (από το 1970), εμπνέει περισσότερη εμπιστοσύνη.</ref>, και αυτά τα δύο άρθρα να αποτελούν τη βιβλιογραφία που θα σημειώσουμε. Αυτό όμως επιτυγχάνει σαφώς το στόχο της [[OrthodoxWiki:Επαληθευσιμότητα|επαληθευσιμότητας]] και συμβάλλει στην ευρύτερη αξιοπιστία ενός έργου όπως η Ορθόδοξη wiki.
===Αξιόπιστη βιβλιογραφία===
Είναι γνωστό ότι τα βιβλία κοστίζουν, και έτσι, το ζητούμενο δεν είναι να αγοράσουμε κάθε τι που προτείνεται από τηλε-βιβλιοπωλεία, ή από αυτοδιαφημιζόμενους "συγγραφείς" παύλα "ερευνητές"!
Για τους ειδικούς, η λύση για την ανεύρεση της βιβλιογραφίας έχει να κάνει με τις ειδικές εκδόσεις που κυκλοφορούν ανά τον κόσμο: βιβλιογραφικά σημειώματα και βιβλιοκρισίες που δημοσιεύονται στα ειδικά, επιστημονικά περιοδικά και τόμους τόμοι με βιβλιογραφίες ''"που ταξινομούν χρονολογικά ή και ειδολογικά και περιγράφουν όλα τα βιβλία και λοιπά έντυπα...που εκδόθηκαν"''<ref>Μεταλληνός, ό.π., σελ. 55-56.</ref>.
Για όλους όμως, υπάρχουν κάποια κριτήρια που πρέπει να ικανοποιούνται:
Εδώ θα πρέπει να προσέξουμε το εξής: από τα κλασικά έργα, αναζητούμε τα πιο σύγχρονα: δηλαδή, καλό είναι να λαμβάνουμε υπόψη μας τη χρονική απόσταση που θα πρέπει να μεσολαβεί, ανάμεσα σε πολύ σημαντικές ανακαλύψεις του επιστημονικού πεδίου που μας ενδιαφέρει και στη βιβλιογραφία που θα επιλέξουμε για την ενημέρωσή μας. Αν μελετούμε τον ''Γνωστικισμό'' ή γενικά τα ''Απόκρυφα κείμενα'', θα πρέπει π.χ. να λάβουμε υπόψη ότι, τα σημαντικά Γνωστικά κείμενα του ''Nag Hammadi'' βρέθηκαν το 1946 στην Αίγυπτο. Αν προσθέσουμε το χρονικό περιθώριο που χρειάζεται για να γίνουν οι απαραίτητες επιστημονικές διεργασίες (διάθεση των κειμένων στους επιστήμονες, κριτική επεξεργασία και έκδοσή τους, δημοσίευση μελετών, αρθρογραφίας, διατριβών, εκδήλωση διαφωνιών κ.λπ.) τότε, καλό είναι, τα βιβλία που θα επιλέξουμε να έχουν εκδοθεί μερικά χρόνια μετά από τη σημαντική αυτή ανακάλυψη<ref>Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, απ' τα πρώτα ελληνικά έργα που χρησιμοποιούνται στη βιβλιογραφία με αντικείμενο τους πάπυρους του ''Nag Hammadi'', είναι εκδόσεις του 1959 (Σάββας Αγουρίδης) και 1960 (Γεώργιος Γαλίτης).</ref> αφού σε διαφορετική περίπτωση το βιβλίο θα βασίζεται σε ελλιπείς πληροφορίες. Παρόμοια προβλήματα θα συναντήσουμε όταν βασιστούμε σε εγκυκλοπαίδειες πολύ παλιές. Η ''Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια'' ήταν ένα αξιόλογο έργο που ακόμη προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες, όμως εκδόθηκε στα έτη 1927-1934 και αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη.
Προκειμένου περί θεολογικών ζητημάτων, ερμηνειών της Αγίας Γραφής κ.λπ., θα ήταν καλό να παραθέτουμε και τις ίδιες τις απόψεις των Πατέρων και θεουμένων. Επειδή όμως για πρακτικούς λόγους είναι αδύνατον για τους περισσότερους να κατέχουν και να μελετήσουν το πλήρες έργο των Αγίων Πατέρων που ανέρχεται σε εκατοντάδες χιλιάδες σελίδων, και να γνωρίζουν λεπτομέρειες όπως, ποια έργα είναι νόθα ή αμφιβαλλόμενα ή ποια από αυτά η πορεία της κριτικής τελικά τα απέδωσε σε άλλους συγγραφείς, υπάρχουν τα έργα των ειδικών επιστημόνων που θα μας πληροφορήσουν για τις πατερικές απόψεις, είτε είναι πατερικά λεξικά και ευρετήρια (λέγονται και "ταμεία"-ευρετήρια), είτε εργασίες που μας πληροφορούν για το σύνολο των απόψεων των πατέρων σε κάποιο ζήτημα, με παραπομπές στο έργο τους, τις οποίες μπορούμε να ελέγξουμε.
Σε κάθε περίπτωση, η επιστημονική βιβλιογραφία είναι απαραίτητη και στον ευρύτερο τομέα της θεολογίας. Η μελέτη του ιστορικού βίου της Εκκλησίας (Ρωμαϊκή, Βυζαντινή Ιστορία, Τουρκοκρατία κ.λπ. με κριτική των πηγών), η εξέταση των αιρέσεων, η ιστορία των Δογμάτων, η μελέτη και κριτική αποκατάσταση των αγιολογικών, υμνογραφικών, πατερικών, συνοδικών και κανονικών κειμένων, η εκκλησιαστική ζωγραφική, μουσική και αρχιτεκτονική, είναι μερικοί από τους τομείς, που χωρίς το κοπιαστικό έργο των ειδικών επιστημόνων, θα μας ήταν αδύνατο να τους μελετήσουμε, και έτσι θα έμεναν στην αφάνεια τόσο σημαντικά στοιχεία της ελληνορθόδοξης Ορθόδοξης Παράδοσης.
==Υποσημειώσεις==
<div style="font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references /></div>
[[Κατηγορία:OrthodoxWikiΠολιτική]]
