Αλλαγές

[[Image:Hrisostomos.jpg|220px|right|thumb|Ο "εθνομάρτυς" Χρυσόστομος]]Ο '''Χρυσόστομος Καλαφάτης'''<ref>Ήταν γιος του Νικολάου Καλαφάτη και της Καλλιόπης Λεμωνίδου, οι οποίοι απέκτησαν συνολικά 8 παιδιά, 4 αγόρια και 4 κορίτσια. Ο πατέρας του ήταν νομομαθής και αντιπροσώπευε συμπολίτες του ενώπιον των τουρκικών δικαστηρίων.</ref> (1867-1922), αποτελεί μία από τις σημαντικότερες μορφές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας , [[Άγιος]] της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθοδόξου Εκκλησίας]] και είναι ''εθνομάρτυρας του Ελληνικού έθνους''. Αποτέλεσε ''Μητροπολίτης Δράμας και Σμύρνης '' και θανατώθηκε με τραγικό μαρτυρικό τρόπο κατά την ''Καταστροφή της Σμύρνης''. Γεννήθηκε στην ''Τρίγλια''<ref>Οι περίοδοι που βρέθηκε στη πόλη που γεννήθηκε, είναι συνοπτικά τα χρόνια των δύο εξοριών που υπέστη ως Μητροπολίτης Δράμας. Δηλαδή είναι τα διαστήματα από τον Αύγουστο του 1907 ως τον Αύγουστο του 1908 και από τον Ιανουάριο του 1909 ως τον Μάιο του 1910. Αυτές τις πληροφορίες αντλούμε από τα πρακτικά της Δημογεροντίας της Τρίγλιας ή των Γενικών Συνελεύσεων των κατοίκων. Στη Τρίγλια, και κατά τη διάρκεια της δεύτερης εξορίας μαθαίνει και την εκλογή του από το Πατριαρχείο ως Μητροπολίτης Σμύρνης και θα αναχωρήσει για τη μεγάλη Ιωνική πόλη στις 10 Μαΐου 1910.</ref> της (''Βιθυνίας"Χρυσόστομος ο Καλαφάτης"'' στην , ''ΠροποντίδαΘρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'', τόμ. Σπούδασε στη [[Θεολογική σχολή της Χάλκης]]12, από την οποία αποφοίτησε το 1901εκδ. Μαρτίνος Αθ. Αρχικά ήταν [[διάκονος]] στο [[Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως]], ενώ το 1897 κατέλαβε το αξίωμα του Μεγάλου ΠρωτοσύγκελουΑθήνα 1968, προσφέροντας σπουδαίες υπηρεσίες από τη θέση αυτή παράλληλα με τις σπουδές τουστ. Το 1902 χειροτονήθηκε μητροπολίτης Δράμας. Η ποιμαντορία του στην πόλη αυτή συνέπεσε με τον Μακεδονικό αγώνα (1904413-1908414) και αγωνίστηκε κατά .</ref> της βουλγαρικής βίας και προπαγάνδας''Βιθυνίας'', για να κρατήσει όρθιο τον Ελληνισμό. Ο ίδιος είχε αναλάβει τον αγώνα στην περιοχή εναντίον των Βουλγάρων κομιτατζήδων. Στη Δράμα, εκτός των άλλων, ανέπτυξε αξιόλογη κοινωνική και φιλανθρωπική δράση και ίδρυσε ορφανοτροφείο και γηροκομείο, ανήγειρε μεγάλο ναό, έκτισε εργατικές κατοικίες για τους καπνεργάτες, μέγαρο για τη Μητρόπολη, Σχολή αρρένων και θηλέων, νοσοκομείο και γυμναστήριο. Οι λαμπρές δραστηριότητές του προκάλεσαν ανησυχία στην τουρκική διοίκηση και γι’ αυτό απομακρύνθηκε δυο φορές από τη θέση του''Προποντίδα''.

Το 1910 έγινε μητροπολίτης Σμύρνης<ref>Η Σμύρνη ήταν ένα μεγάλο εμπορικό λιμάνι, Ήταν γιος του ''Νικολάου Καλαφάτη'' και μία γοητευτική πολιτεία με αμέτρητους νοσταλγούς. Η πόλη αυτή όμως είχε ιδιαίτερη σημασία για καθέναν από τους διεκδικητές της''Καλλιόπης Λεμωνίδου'' και παιδί 8μελούς οικογένειας. Για τους Συμμάχους η Εγγύς Ανατολή, και ειδικότερα η Σμύρνη, Ο πατέρας του ήταν το Μήλον της Έριδος. Οι Σύμμαχοι νίκησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο νομομαθής και το φυσικό επακόλουθο ήταν ο διαμελισμός αντιπροσώπευε συμπολίτες του ενώπιον των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Για τους Τούρκους η Σμύρνη ήταν η «Γκιαούρ Ισμίρ» δηλαδή η άπιστη Σμύρνη. Λίγο πριν τουρκικών δικαστηρίων και φρόντισε για την μικρασιατική καταστροφή σημειώθηκε κορύφωση καλή μόρφωσή του τουρκικού εθνικισμούαπό μικρή ηλικία. Σπούδασε στη [[Θεολογική σχολή της Χάλκης]], η από την οποία κορύφωση εκφράστηκε με αποφοίτησε το κίνημα των Νεότουρκων1901, ενώ παράλληλα είχε χειροτονηθεί [[διάκονος]] στο [[Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως]]. Βασικό σημείο της εθνικιστικής ιδεολογίας των Νεότουρκων ήταν Το 1897 κατέλαβε το εξής: στην Τουρκία που ονειρεύονταν δεν θα υπήρχε χώρος όχι μόνο για μη μουσουλμανικές μειονότητεςαξίωμα του ''Μεγάλου Πρωτοσύγκελου'', αλλά ούτε για μη Τούρκούς μουσουλμάνους, ενώ η Μικρά Ασία θεωρήθηκε πατρίδα του τουρκικού έθνους προσφέροντας σημαντική υπηρεσία από τη θέση αυτή και συνδέθηκε το μέλλον της με τη ζωτικότητα της Τουρκίας. Τέλος1902 χειροτονήθηκε ''Μητροπολίτης Δράμας'', για τους Έλληνες η Σμύρνη ήταν η γη της Ιωνίας, γη ελληνικήξεκινώντας ευρύ ποιμαντικό και φιλανθρωπικό έργο. Σε αντίθεση με τους Συμμάχους τα κίνητρα της Ελλάδας δεν ήταν οικονομικά, άλλα εθνικά. Το ενδιαφέρον Η ποιμαντορία του ελληνικού κράτους περιοριζόταν αρχικά στην τύχη του μικρασιατικού ελληνισμού και δε συνδυαζόταν πόλη αυτή συνέπεσε με εδαφικές διεκδικήσεις. Αυτές διατυπώθηκαν αρκετά χρόνια αργότερα τον ''Μακεδονικό αγώνα'' (1904-1908) και αφού προηγήθηκαν σχετικές προσφορές από τους Συμμάχους ως δέλεαρ για τη συμμετοχή αγωνίστηκε κατά της Ελλάδας στον πόλεμο εναντίον των Κεντρικών Δυνάμεων.</ref> βουλγαρικής βίας και άμεσα κάλεσε τους ομοεθνείς χριστιανούς να εργαστούν με ομόνοια και αγάπη προπαγάνδας, για την επίτευξη παλινόρθωση και στήριξη του Ελληνικού στοιχείου. Ο ίδιος ανέλαβε προσωπικό αγώνα στην περιοχή κατά των κοινών τους στόχωνΒουλγάρων κομιτατζήδων. Η Στη Δράμα, εκτός των άλλων, ανέπτυξε αξιόλογη κοινωνική και φιλανθρωπική δράση του και εδώ υπήρξε ανάλογη με εκείνη στη Δράμα. Έκτισε ίδρυσε ορφανοτροφείο και γηροκομείο, ανήγειρε μεγάλο ναό, έκτισε εργατικές κατοικίες για τους καπνεργάτες, μέγαρο για τη Μητρόπολη , Σχολή αρρένων και το κτίριο του «Ομηρείου Παρθεναγωγείου»θηλέων, ίδρυσε νοσοκομείο και γυμναστήριο, οργάνωσε συσσίτια για τους πτωχούς . Οι δραστηριότητές του όμως προκάλεσαν ανησυχία στην τουρκική διοίκηση και άσυλα για τους αστέγους και βοήθησε στην ανοικοδόμηση της Ευαγγελικής Σχολής. Επίσης, εξέδιδε το περιοδικό «Ιερός Πολύκαρπος»γι’ αυτό απομακρύνθηκε δυο φορές από τη θέση του.

Η εθνική του δράση εδώ αρχίζει κυρίως το 1914Από την άλλη πλευρά, όταν διωκόμενοι Έλληνες από τις γύρω περιοχές συνέρρεαν στη οι Τούρκοι είχαν ως στόχο τους τη Σμύρνη αναζητώντας καταφύγιο. Περιέθαλψε τότε χιλιάδες πρόσφυγες και ο ευρωπαϊκός Τύπος από θαυμασμό τον αποκάλεσε «ομηρικό ήρωα».Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου απομακρύνθηκε από τη θέση του (1914-1918) και μετέβη στην Κων/πολη, όπου έγινε συνοδικός στο Πατριαρχείο. Τότε έγραψε το βιβλίο «Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας και η Νέα Τουρκία», όπου και κατέγραψε με λεπτομέρειες τους διωγμούς διωγμό των Ελλήνων της Μ. Ασίας από , καθώς όνειρο τους Νεότουρκους (1908 κ.ε.). Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι αυτή την εποχή με υπόμνημά του παρακινούσε τον τότε βασιλιά γερμανόφιλο Κωνσταντίνο Α΄ ήταν να ταχθεί με το μέρος των συμμάχων, εγκαταλείποντας διακόψουν την πολιτική της ουδετερότητας και τασσόμενος υπέρ της πολιτικής του Βενιζέλουελληνική εθνική συνέχεια στα εδάφη αυτά (βλ.<ref>αφιέρωμα ''"Μικρασιατική Τραγωδία"''στο 'Επιστολή προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο'Ιστορία Εικονογραφημένη'' *«Αγαπητέ φίλε και αδελφέ κ, εκδ. Πάπυρος, τεύχ. Ελευθέριε Βενιζέλε447 (2005), σελ.'' Επέστη η μεγάλη στιγμή της μεγάλης εκ μέρους Σας χειρονομίας52). Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας, το Ελληνικόν Κράτος, αλλά </ref> και σύμπαν το Ελληνικόν Έθνος καταβαίνει πλέον εις τον Άδην, από του οποίου καμμία πλέον δύναμις δεν θα δυνηθή άμεσα κάλεσε τους ομοεθνείς χριστιανούς να το αναβιβάση εργαστούν με ομόνοια και το σώσηαγάπη για την επίτευξη των κοινών τους στόχων. Της αφαντάστου ταύτης καταστροφής, βεβαίως αίτιοι είναι οι πολιτικοί και προσωπικοί Σας εχθροί, πλην και Υμείς φέρετε μέγιστον της ευθύνης βάρος, δια δύο πράξεις σας. Πρώτον, διότι απεστείλατε εις Μικράν Ασίαν ως Ύπατον Αρμοστήν ένα τούτ’ αυτό παράφρονα και εγωιστήν, φλύαρον, απερροφημένον εν τω αυτοθαυμασμώ Η δράση του και καταφρονούντα και υβρίζοντα και δέροντα και εξορίζοντα και φυλακίζοντα όλα τα υγιή και σώφρονα στοιχεία του τόπου, διότι εν τω φρενοκομείω του βεβαίως δεν είχον τόπον, και εις το τέλος αποδώσαντα αυτούς τους αγλαούς καρπούς της τελείας του Μικρασιατικού λαού καταστροφής, τους οποίους νυν θερίζομενεδώ υπήρξε ανάλογη με εκείνη στη Δράμα. Και δεύτερον, διότι πριν αποπερατώσητε το έργον Σας και θέσητε την κορωνίδα Έκτισε μέγαρο για τη Μητρόπολη και το επιστέγασμα επί κτίριο του ανεγερθέντος αφαντάστως ωραίου και μεγαλοπρεπούς δημιουργήματός Σας, της καταθέσεως των θεμελίων της περικλεεστάτης ποτέ Βυζαντινής μας Αυτοκρατορίας, είχατε την ατυχή και ένοχον έμπευσιν να διατάξητε εκλογάς κατ’ αυτάς ακριβώς τας παραμονάς της εισόδου σας εις Κωνσταντινούπολιν και της καταλήψεως αυτής υπό του Ελληνικού Στρατού προς εκτέλεσιν των όρων της -οίμοι- δια παντός καταστραφείσης Συνθήκης των Σεβρών».Σμύρνη, 21 Αυγούστου 1922 (''Διαδικτυακός τόπος Σύγχρονη Ευρωπαϊκή και Ελληνική Ιστορία).'''''Αριστείδης ''Στεργιάδης. ''«'Ύπατος Αρμοστής της Σμύρνης από το 1919 ως το 1922'Ομηρείου Παρθεναγωγείου''», η “αινιγματική προσωπικότητα”ίδρυσε γυμναστήριο, ο άνθρωπος που επιλέχτηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο οργάνωσε συσσίτια για τη θέση αυτή, στην οποία παρέμεινε μυστηριωδώς τους πτωχούς και από τους αντιπάλους του μετά τις εκλογές του 1920.Προσηλωμένος στην εντολή του πρωθυπουργού άσυλα για επίτευξη κλίματος ειρηνικής συνύπαρξης Ελλήνων και Τούρκων, οι οποίοι εξέλαβαν τη στάση του ως μεροληπτική εναντίον τους αστέγους και υπέρ των Τούρκων. Κατηγορήθηκε ότι απέκρυψε την πραγματικότητα από τους κατοίκους και δεν τους επέτρεψε έτσι να λάβουν μέτρα για τη μεταφορά και τη σωτηρία τους. Μέρες μόλις πριν από την Καταστροφή έστελνε μάλιστα μήνυμα στους αντιπροσώπους της Αρμοστείας σε άλλες πόλεις να μην ενθαρρύνουν τους ελληνικούς πληθυσμούς να αποχωρήσουν μετά την κατάρρευση του μετώπου. Ο ίδιος αναχώρησε από τη Σμύρνη με αγγλικό πλοίο για να εγκατασταθεί τελικά στη Νίκαια βοήθησε στην ανοικοδόμηση της Γαλλίας μέχρι το τέλος της ζωής του, χωρίς να ξαναβρεθεί ποτέ ούτε σε ελληνικό ούτε σε τουρκικό έδαφοςΕυαγγελικής Σχολής.''</ref>Κατόπιν επανήλθε στη ΣμύρνηΕπίσης, όπου έγινε δεκτός από εξέδιδε το λαό με ενθουσιασμό. Κατόρθωσε τότε να απομακρύνει από τη θέση του τον Τούρκο στρατηγό Νουρεδίν, τον υπεύθυνο των διωγμώνπεριοδικό «Ιερός Πολύκαρπος».

Στις 2 Μαΐου 1919 ο Ελληνισμός της Μ. Ασίας και ο Χρυσόστομος υποδέχτηκαν με δάκρυα και απερίγραπτο ενθουσιασμό τον ελληνικό απελευθερωτικό στρατό. Ο Χρυσόστομος αγωνίστηκε για τη μεγάλη ==Εθνική δράση==Η εθνική ιδέα. Αργότερατου δράση αρχίζει το 1914, ύστερα όταν διωκόμενοι Έλληνες από τα τραγικά σφάλματα των αντιβενιζελικών, περιέθαλψε τις γύρω περιοχές συνέρρεαν στη Σμύρνη αναζητώντας καταφύγιο. Με πρωτοβουλία του περιθάλπονταν χιλιάδες πρόσφυγες, που συνέρρεαν στη Σμύρνη με αποτέλεσμα ο ευρωπαϊκός Τύπος να τον Αύγουστο 1922αποκαλέσει «''ομηρικό ήρωα''».Αλλά το τέλος του πλησίαζε<ref>Οδυσσέας Κουμαδωράκης, «''Άργος τo πολυδίψιον''», σελ. Παρά το γεγονός ότι 520</ref> Κατά τη διάρκεια του δόθηκε η δυνατότητα να εγκαταλείψει ''Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου'' απομακρύνθηκε από τη Σμύρνη θέση του (1914-1918) και να σωθείμετέβη στην ''Κωνσταντινούπολη'', δεν όπου έγινε συνοδικός στο ''Πατριαρχείο''. Τότε έγραψε το έκανε. Στις27 Αυγούστου συνελήφθη βιβλίο «''Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας και οδηγήθηκε ενώπιον του στρατηγού Νουρεδίνη Νέα Τουρκία''», ο οποίος τον ράπισε όπου και τον παρέδωσε στο πλήθος. Ο φανατισμένος όχλος κατέγραψε με λεπτομέρειες τους διωγμούς των Τούρκων,αφού τον κακοποίησε στους δρόμους Ελλήνων της Σμύρνης, τον κατακρεούργησε''Μικράς Ασίας'' από τους Νεότουρκους (1908 κ.ε.Για το φιλανθρωπικό και το κοινωνικό του έργο αλλά κυρίως για την θυσία του στον εθνικό του αγώνα ο εθνομάρτυρας Χρυσόστομος κέρδισε ζηλευτή θέση στη συνείδηση του Ελληνισμού).

== Η μαρτυρική θυσία Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι αυτή την εποχή με υπόμνημά του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου ==παρακινούσε τον τότε βασιλιά γερμανόφιλο ''Κωνσταντίνο Α΄'' να ταχθεί με το μέρος των συμμάχων, εγκαταλείποντας την πολιτική της ουδετερότητας και τασσόμενος υπέρ της πολιτικής του Βενιζέλου<ref>Γράφει σχετικά ο Σαράντος Ι. Καργάκος:''"Συγκλονιστική είναι η επιστολή που ο Εθνάρχης έστειλε στις 25 Αυγούστου (δύο ημέρες προ του θανάτου του) στο Βενιζέλο με τον κυβερνήτη του αντιτορπυλικού «Λήμνος». Αντιγράφουμε μερικές ενδεικτικές φράσεις που μοιάζουν με έκρηξη ήφαιστείου'':<br>«''Ο Ελληνισμός της Μ. Ασίας, το Ελληνικόν κράτος, αλλά και σύμπαν το Ελληνικόν Έθνος καταβαίνει εις τον Άδην, από του οποίου καμμία πλέον δύναμις δεν θα δυνηθή να το αναβιβάση και το σώση . Της αφαντάστου ταύτης καταστροφής, βεβαίως αίτιοι είναι οι πολιτικοί και προσωπικοί Σας εχθροί, πλην και Υμείς φέρετε μέγιστον της ευθύνης βάρος, διά δύο πράξεις σας. Πρώτον, διότι απεστείλατε εις Μ. Ασίαν ως Ύπατον Αρμοστήν ένα τουτ' αυτό παράφρονα και εγωιστήν, φλύαρον, απερροφημένον εν τω αυτοθαυμασμώ και καταφρονούντα και υβρίζοντα και δέροντα και εξορίζοντα και φυλακίζοντα όλα τα υγιή και σώφρονα στοιχεία του τόπου, διότι εν τω φρενοκομείω του βεβαίως δεν είχον τόπον, και εις το τέλος αποδώσαντα αυτούς τους αγλαούς καρπούς της τελείας του Μικρασιαστικού λαού καταστροφής, τους οποίους νυν θερίζομεν. Και δεύτερον, διότι πριν αποπερατώσητε το έργον Σας και θέσητε την κορωνίδα και το επιστέγασμα επί του αναγερθέντος αφαντάστως ωραίου και μεγαλοπρεπούς δημιουργήματός Σας, της καταθέσεως των θεμελίων της περικλεεστάτης ποτέ Βυζαντινης μας Αυτοκρατορίας, είχατε την ατυχή και ένοχον έμπνευσιν να διατάξητε εκλογάς κατ' αυτάς ακριβώς τας παραμονάς της εισόδου Σας εις Κωνσταντινούπολιν και της καταλήψεως αυτής υπό του Ελληνικού Στρατού προς εκτέλεσιν των όρων της -οίμοι- δια παντός καταστραφείσης συνθήκης των Σεβρών''».<br>''Ο Χρυσόστομος με λόγους συγκινητικούς καλεί τον Βενιζέλο ν' αναδραστηριοποιηθεί και να σώσει ό,τι είναι δυνατόν νά σωθεί. Όσο για τον εαυτό του προβλέπει'':<br>«''Ζήτημα είναι εάν, όταν το παρόν γράμμα αναγιγνώσκεται υφ' Υμών, ημείς πλέον υπάρχωμεν εν ζωή, προοριζόμενοι -τις οίδε- εις θυσίαν και μαρτύριον''»." (στο διαδίκτυο: [http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/kargakos_chrysostom/9thchapter.htm Σαράντος Ι. Καργάκος, «''Ο Εθνομάρτυς Χρυσόστομος Μητροπολίτης Σμύρνης, ο "Περίβλεπτος"»'' - ''Οι εκλογές του 1920'']). Ο Ύπατος Αρμοστής στον οποίο αναφέρεται η επιστολή είναι ο ''Αριστείδης Στεργιάδης'', νομομαθής και πολιτικός (1861 – 1950) στον οποίο ο Ελ. Βενιζέλος ανέθεσε τη σύνταξη βασικών νομοσχεδίων για την αναδιάρθρωση του κράτους. Διορίστηκε ύπατος αρμοστής της περιοχής με μεγάλες αρμοδιότητες και παρέμεινε στο αξίωμα αυτό έως τη Μικρασιατική καταστροφή (1922), οπότε εγκατάλειψε τη Σμύρνη και εγκαταστάθηκε στη Γαλλία. Ο ''Στεργιάδης'' συχνά κατηγορήθηκε για την πολιτική του ως ύπατος αρμοστής, ιδιαίτερα την τελευταία περίοδο της θητείας του, η οποία θεωρήθηκε τελείως αντίθετη προς τα εθνικά ελληνικά συμφέροντα. Για το λόγο αυτό απέφυγε να γυρίσει στην Ελλάδα και προτίμησε να εγκατασταθεί στο εξωτερικό («''Στεργιάδης, Αριστείδης''», ''e-δομή'' (ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ''ΔΟΜΗ''), εκδόσεις Δομή Α.Ε., Αθήνα 2003-2004 [DVD-ROM]).</ref>.

Το απόγευμα της 27ης Αυγούστου του 1922, ενώ ο Τουρκικός Στρατός ελέγχει πλέον πλήρως την Κατόπιν επανήλθε στη Σμύρνη, ένας Ιταλός καθολικός ιερέας ενημέρωσε τους Γάλλους σχετικά όπου έγινε δεκτός από το λαό με ενθουσιασμό. Κατόρθωσε τότε να απομακρύνει από τη θέση του τον θανάσιμο κίνδυνο που διέτρεχε ''Τούρκο στρατηγό Νουρεδίν'' ( ''Nuredin Paşa'') <ref>Οδυσσέας Κουμαδωράκης, «''Άργος τo πολυδίψιον''», σελ. 520.</ref>, κύριο υπεύθυνο των διωγμών. Στις 2 Μαΐου 1919 ο Ελληνισμός της ''Μικράς Ασίας'' και ο Χρυσόστομοςυποδέχτηκαν με ενθουσιασμό τον ελληνικό απελευθερωτικό στρατό. Πολύ σύντομα μια γαλλική περίπολοςΑργότερα, αποτελούμενη ύστερα από 20 ναύτεςτις πολιτικές ενέργειες των κυβερνώντων, κατέφθασε στην Μητρόποληυποχρεώθηκε εκ νέου να περιθάλψει χιλιάδες πρόσφυγες, την Αγία Φωτεινή, με σκοπό να φυγαδεύσει που συνέρρεαν στη ''Σμύρνη'' τον Αύγουστο 1922. Το τέλος για το Χρυσόστομοπλησίαζε. Οι Γάλλοι ζήτησαν από τον Μητροπολίτη να τους ακολουθήσει είτε στο προξενίο τους είτε στην καθολική εκκλησία της Sacre Coeur (Καρδιά του Ιησού). Εκείνος όμως αρνήθηκε τονίζοντάς τους Παρά το γεγονός ότι το καθήκον του υπαγόρευε δόθηκε η δυνατότητα να παραμείνει με εγκαταλείψει τη Σμύρνη και να σωθεί, δεν το ποίμνιό έπραξε. Στις 27 Αυγούστου συνελήφθη και οδηγήθηκε ενώπιον τουστρατηγού ''Νουρεδίν'', «ως καλός ποιμένας»ο οποίος τον ράπισε και τον παρέδωσε στο πλήθος. Ο φανατισμένος όχλος των Τούρκων, όπως χαρακτηριστικά δήλωσεαφού τον κακοποίησε στους δρόμους της Σμύρνης, τον κατακρεούργησε.

Λίγο αργότερα== Το μαρτύριο του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου ==Το απόγευμα της ''27ης Αυγούστου του 1922'', κατά τις 19.30ενώ ο Τουρκικός Στρατός ήλεγχε πλήρως την Σμύρνη, κατέφθασε ένας Τούρκος αξιωματικόςΙταλός καθολικός ιερέας ενημέρωσε τους Γάλλους σχετικά με τον θανάσιμο κίνδυνο που διέτρεχε ο ''Χρυσόστομος''. Πολύ σύντομα μια γαλλική περίπολος, ο οποίος συνοδευόταν αποτελούμενη από δύο στρατιώτες. Οδήγησαν τον Χρυσόστομο 20 ναύτες, κατέφθασε στην πλατεία ΔιοικητηρίουΜητρόπολη, την ''Αγία Φωτεινή'', μαζί με δύο από τα πλέον εξέχοντα πρόσωπα της Σμύρνης: σκοπό να φυγαδεύσει τον δημογέροντα Γεώργιο Κλιμάνογλου και τον νομικό Νικόλαο Τσουρουκτσόγλου, εκδότης της γαλλόφωνης εφημερίδας «La Reforme»Χρυσόστομο. Η γαλλική περίπολος ακολούθησε Οι Γάλλοι ζήτησαν από τον μητροπολίτη, ο οποίος βρισκόταν ήδη ενώπιον του Νουρεντίν πασά. Ο τελευταίος έδωσε εντολή Μητροπολίτη να εκτελεστούν οι δύο δημογέροντες. Ακολούθως απευθύνθηκε στον Χρυσόστομο λέγοντάς του: «Εμείςτους ακολουθήσει, θα τα βρούμε μαζί». Και συνέχισεείτε στο προξενείο τους, εξυβρίζοντάς τον χυδαία και κατηγορώντας τον για την φιλελληνική του στάση και τις ενέργειές είτε στην καθολική εκκλησία της ''Sacre Coeur'' (Καρδιά του εναντίον του Τουρκικού έθνουςΙησού). Κατόπιν Εκείνος όμως αρνήθηκε τονίζοντάς τους ότι το καθήκον του ανακοίνωσε ότι υπαγόρευε να παραμείνει με το «επαναστατικό δικαστήριο της ανεξαρτησίας»ποίμνιό του, στην Αγκυρα«''ως καλός ποιμένας''», είχε ήδη αποφασίσει την καταδίκη του σε θάνατοόπως χαρακτηριστικά δήλωσε.

ΈπειταΛίγο αργότερα, κατά τις 19.30, κατέφθασε ένας Τούρκος αξιωματικός, ο οποίος συνοδευόταν από δύο στρατιώτες. Οδήγησαν τον Χρυσόστομο στην ''πλατεία Διοικητηρίου'', μαζί με δύο από τα πλέον εξέχοντα πρόσωπα της Σμύρνης, τον δημογέροντα ''Γεώργιο Κλιμάνογλου'' και τον νομικό ''Νικόλαο Τσουρουκτσόγλου'', εκδότη της γαλλόφωνης εφημερίδας «''La Reforme''». Η γαλλική περίπολος ακολούθησε τον μητροπολίτη, ο οποίος βρισκόταν ήδη ενώπιον του ''Νουρεντίν πασά''. Ο τελευταίος έδωσε εντολή να εκτελεστούν οι δύο δημογέροντες. Ακολούθως απευθύνθηκε στον Χρυσόστομο λέγοντάς του: «''Εμείς, θα τα βρούμε μαζί''»,<ref>Αφιέρωμα ''"Χαμένες Πατρίδες" στο ''Ιστορία Εικονογραφημένη'', εκδ. Πάπυρος, τεύχ. 338 (1996), σελ. 68.</ref> και συνέχισε, εξυβρίζοντάς τον χυδαία και κατηγορώντας τον για την φιλελληνική του στάση και τις ενέργειές του εναντίον του Τουρκικού έθνους. Κατόπιν του ανακοίνωσε ότι το ''"Επαναστατικό Δικαστήριο της Ανεξαρτησίας"'', στην Άγκυρα, είχε ήδη αποφασίσει την καταδίκη του σε θάνατο. Ο Τούρκος αξιωματούχος κατευθύνθηκε προς το μπαλκόνι του κτηρίου, απ' από όπου αντίκρισε, στην πλατεία Διοικητηρίου, τη θέα μαινόμενου πλήθους, 1.500 περίπου Τούρκων, στους οποίους απηύθυνε τα παρακάτω λόγια, δείχνοντας συγχρόνως τον Χρυσόστομο: «Αν καλό σας έκανε τούτος να του το ανταποδώσετε. Αν κακό σας έκανε, κάντε του και εσείς κακό! Εγώ σας παραδίδω τον χιρσίζ ντομούζ (κλεφτογούρουνο). Το μαρτύριο του σεπτού ιεράρχη είχε μόλις αρχίσει.

Ο Τουρκικός όχλος:''"Αν σας έκανε καλό, τελώντας σε έξαλλη κατάσταση, παρέλαβε τον Χρυσόστομο. Επιτέθηκε εναντίον να του κτυπώντας τον με γροθιέςτο ανταποδώσετε, λοστούς και ξύλα και τον οδήγησαν σε ένα κουρείοαν σας έκανε κακό, όπου τον ανάγκασαν να φορέσει μια λευκή μπλούζα. Στην συνέχεια, του ξερίζωσαν τη γενειάδα και τον έσυραν στην τουρκική συνοικία, προπηλακίζοντας και πτύνοντάς τον. Εκεί του επεφύλαξαν έναν αργό και βασανιστικό θάνατο: τον μαχαίρωσαν σε πολλά σημεία του σώματος του, εξόρυξαν τους οφθαλμούς του και του έκοψαν τα αυτιά κάνετε και την μύτησεις κακό!"''.

Στο μαρτύριο του Ο όχλος άρπαξε χωρίς χρονοτριβή το μητροπολίτη παρευρέθηκαν και οι 20 Γάλλοι ναύτεςτον οδήγησε λίγο πιο πέρα, την αντίδραση των οποίων περιέγραψε ο Γάλλος συγγραφέας Ρενέ Πουώ: «Η γαλλική περίπολος παρακολουθούσε... Οι Γάλλοι ναύτες «είχαν βγει μπροστά στο κομμωτήριο του Ismail ενός Ιταλού προστατευόμενου, εκεί σταμάτησαν και τον έντυσαν με μια άσπρη μπλούζα που πήραν από τα ρούχα τους». Χωρίς υπερβολήτον κομμωτή, άρχισαν αμέσως να τον χτυπούν λυσσασμένα με γροθιές και με ξύλα, έτρεμαν από αγανάκτηση και αποφάσισαν να επέμβουν. Ο επικεφαλής αξιωματικός τουςτον φτύνουν στο πρόσωπο, όμωςτου τρύπησαν με μαχαιριές το σώμα, ακολουθώντας τις διαταγές που είχετου ξερίζωσαν τη γενειάδα, με το περίστροφο στο χέριτου έβγαλαν τα μάτια, τους εμπόδισε να κάνουν οποιαδήποτε κίνησητου έκοψαν τη μύτη και τα αυτιά<ref>Στο διαδίκτυο: [http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/kargakos_chrysostom/9thchapter.htm Σαράντος Ι. Δεν ξαναείδαμε τον ΧρυσόστομοΚαργάκος, «''Ο Εθνομάρτυς Χρυσόστομος Μητροπολίτης Σμύρνης, που τον αποτελείωσαν σε μικρή απόσταση»ο "Περίβλεπτος"»'' - ''Η μαρτυρiα του Rene Ρuaux''].</ref>. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ένας Τούρκος πυροβόλησε τον μητροπολίτη δύο φορές στο κεφάλι, δίνοντας τέλος στο μαρτύριό του. Τραγικό υπήρξε και το τέλος των δυο δημογερόντων που τον συνόδευαν. Ο Γεώργιος Κλιμάνογλου απαγχονίσθηκε. Τον Νικόλαο Τσουρούκτσογλου, αφού τον έδεσαν από τα πόδια σε ένα αυτοκίνητο, τον περιέφεραν στο κέντρο της Σμύρνης, ενώ το κεφάλι του συρόταν στα λιθόστρωτα καλντερίμια.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο και εθνομάρτυρα. H μνήμη του «Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης<ref>''Οπως γράφει σχετικώς ο Χρ. Σολομωνίδης στο βιβλίο του ``'''Ο Σμύρνης Χρυσόστομος’’''', από τους 459 ιερείς της Επαρχίας Σμύρνης, οι 347 βρήκαν τραγικό θάνατο. Από τους Ιεράρχες, εκτός από τον Αγιο Άγιο Χρυσόστομο, εμαρτύρησαν μαρτύρησαν ο Μοσχονησίων Αμβρόσιος Πλειανθείδης, που επεταλώθηπεταλώθη, ο Κυδωνιών Γρηγόριος, που ετάφη ζών και ο Ικονίου Ζήλων, που εσφάγη. Τον Αρχιερατικό Επίτροπο του Μουτζά Αρχαντζικάκη, εσούβλισαν, τον διάκονο Γρηγόριο του Ιερού Ναού της Αγίας Αννης του Κορδελιού στραγγάλισαν, τον ιερέα της Αγίας Μαρίνης του Κοκαρκιαλί περιέλουσαν με ζεματιστό λάδι και τον διάκονο Μελέτιο του Ιερού Ναού της Ευαγγελιστρίας, τον εκάρφωσαν σε ένα πεύκο! . Επίσης, όλοι οι Αρμένιοι κληρικοί θανατώθηκαν, αφού προηγουμένως, υπεβλήθησαν σε φρικτά βασανιστήρια’’.Ο ίδιος συγγραφέας, σε άλλο σημείο του ανωτέρω βιβλίου του, αναφέρει ότι: ``Από τις 46 Εκκλησίες της Σμύρνης και των προαστείων της, τρείς μόνον διασώθηκαν εντός της Σμύρνης: Του Αγίου Βουκόλου, του Αγίου Κωνσταντίνου και του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου’’''. </ref> και των συν αυτώ αγίων αρχιερέων Γρηγορίου Κυδωνιών, Αμβροσίου Μοσχονησίων, Προκοπίου Ικονίου, Ευθυμίου Ζήλων καθώς και των κληρικών και λαϊκών που σφαγιάσθηκαν κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή» εορτάζεται την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού,. (Εγκύκλιος 2556 της 5ης Ιουλίου 1993 της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος).Σύμφωνα δε με Απολυτίκιο, που συνέθεσε ο ιδιαίτερος Γραμματεύς του Αγίου Χρυσοστόμου και μετέπειτα Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Λεωνίδας Φιλιππίδης, ο Αγιος Χρυσόστομος, περιεβλήθη τον φωτοστέφανον του Εθνομάρτυρος και Ιερομάρτυρος, αφού ``γενναίως αθλήσας υπέμεινε υπέρ Πίστεως και Πατρίδος θάνατον’’βασανιστήρια.